Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

1. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Γιάννης Α. Μυλόπουλος Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τομέας Υδραυλικής & Τεχνικής Περιβάλλοντος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

2. ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1. Περίοδος της αθωότητας του ανθρώπου(έως τον 18ο – 19ο αιώνα) 2. Περίοδος της ενοχής του ανθρώπου ή αλλιώς της ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης, της τεχνοκρατικής επικράτησης και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης (19ος μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα) 3. Περίοδος της Παγκοσμιοποίησης και της Κλιματικής Αλλαγής

3. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ • Αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου με τη φύση • Αγώνας προστασίας από τα φυσικά φαινόμενα και τις φυσικές καταστροφές (θεομηνίες) • Αξιοποίηση των αγαθών της φύσης • Η επιβίωση και ανάπτυξη ανθρώπου στηρίζονται απόλυτα στο περιβάλλον Οποιαδήποτε απόπειρα του ανθρώπου να αντιπαρατεθεί στους νόμους της Φύσης θεωρείται αλαζονεία και τιμωρείται από τους Θεούς

4. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ • Προτεραιότητα στην οικονομική ανάπτυξη και στην τεχνολογική πρόοδο • Χρήση επιστημονικής γνώσης και τεχνολογίας για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων • Εκ των υστέρων προσπάθεια αποκατάστασης των περιβαλλοντικών συστημάτων Δραστική επέμβαση στο Περιβάλλον

5. ΠΡΟΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ • Οικονομική Ανάπτυξη & Τεχνολογική Πρόοδος σε βάρος του Περιβάλλοντος • Η ευημερία του 25% του πληθυσμού της γης κόστισε την εξάντληση του 70% του φυσικού της κεφαλαίου

6. ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ • Το φαινόμενο του θερμοκηπίου – Η υπερθέρμανση του πλανήτη • Η εξάντληση φυσικών και ενεργειακών πόρων • Η εξάντληση των πηγών του νερού • Η επάρκεια της τροφής • Η ερημοποίηση της γης • Η τρύπα του όζοντος • Η καταστροφή σημαντικών υγροτόπων - οικοσυστημάτων • Η ρύπανση ατμόσφαιρας, νερών, εδάφους, θαλασσών • Η απειλή της βιοποικιλλότητας • Η καταστροφή των δασών • Η αστικοποίηση

7. ΠΡΟΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ • Παγκοσμιοποίηση της Οικονομίας • Παγκοσμιοποίηση της Οικολογίας -Κλιματική Αλλαγή

8. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ • Κατάργηση συνόρων και ορίων για τη διακίνηση κεφαλαίου, αγαθών και προϊόντων • Επιθετική οικονομική ανάπτυξη • Άνιση κατανομή του πλούτου • «Παγκοσμιοποιημένη» οικονομία χωρίς δημοκρατικό έλεγχο • Επικράτηση των λίγων που υποστηρίζουνμεγάλασυμφέροντα

9. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ • Ενίσχυση Οικονομικών & Κοινωνικών Ανισοτήτων - Ανισότιμη πρόσβαση στις πηγές του πλούτου και στο αγαθό της ποιότητας της ζωής • Συγκέντρωση δύναμης και πλούτου - Έλλειμμα δημοκρατικής διακυβέρνησης

10. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ & ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ; • Το κοινωνικό πρόταγμα της καθολικής ευημερίας ελέγχεται ως οικολογικά ατελέσφορο • Το παγκόσμιο οικοσύστημα δεν αρκεί για να συντηρήσει την επιθετική ανάπτυξη της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας • Θα χρειάζονταν 3 πλανήτες σαν τη γη για να συντηρήσουν μια ανάπτυξη στα πρότυπα του πλούσιου βορρά

11. ΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ Ο ισχυρός ανταγωνισμός της παγκοσμιοποίησης: • εξαναγκάζει τις εθνικές οικονομίες να προσαρμοστούν για να επιβιώσουν • περιορίζει τις οικονομικές δυνατότητες των κρατικών προϋπολογισμών για χρηματοδότηση κοινωνικού κράτους και περιβαλλοντικής πολιτικής

12. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗΤίποτε δεν είναι όπως παλιά • Φαινόμενο Θερμοκηπίου - Υπερθέρμανση του πλανήτη – Απορρύθμιση παγκόσμιου κλίματος • Ανατροπή παγκόσμιας οικολογικής ισορροπίας • Επιδείνωση ακραίων φαινομένων. Συχνότερη εναλλαγή περιόδων ξηρασίας - καταιγίδων, καύσωνα – ψύχους • Αύξηση φυσικών καταστροφών - λειψυδρία, πλημμύρες, πυρκαγιές, αύξηση στάθμης θάλασσας

13. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗΤίποτε δεν είναι όπως παλιά • Η αποσταθεροποίηση του παγκόσμιου κλίματος προκαλεί μια σειρά παράπλευρες επιπτώσεις και στην Ανάπτυξη • Παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας, βιομηχανία, γεωργία, μεταφορές, τουρισμός, επηρεάζονται και πλήττονται άμεσα.

14. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗΗ καταπολέμηση • Μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2020 κατά 20% (σε σχέση με το 1990) • Μείωση της ζήτησης – εξοικονόμηση της ενέργειας κατά 20% • Αξιοποίηση ΑΠΕ για την κάλυψη του 20% της συνολικής ενεργειακής ζήτησης (Δανία και Βρετανία ήδη προσπαθούν να καλύψουν τις οικιακές ενεργειακές ανάγκες από ΑΠΕ)

15. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗΗ προσαρμογή στις νέες συνθήκες • Πολιτική πρόληψης -διαχείρισης των επιπτώσεων – κινδύνων από: • την αύξηση της θερμοκρασίας • τη συχνότερη εμφάνιση ακραίων φαινομένων • Τη συχνότερη εμφάνιση φυσικών καταστροφών

16. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ; • Επαναπροσδιορισμός της Ανάπτυξης στην κατεύθυνση της Αειφορίας • Ριζικός επανασχεδιασμός του Κράτους στην κατεύθυνση της «Πράσινης» ή Οικολογικής Ανάπτυξης

17. Η ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ • Εναλλακτική ανάπτυξη, συμβατή με τη φέρουσα ικανότητα της φύσης • Προσαρμογή της οικονομικής ανάπτυξης στα δεδομένα της φύσης • Διαχείριση της Ζήτησης της ενέργειας, του νερού και των φυσικών πόρων αντί της διαχείρισης της φυσικής προσφοράς τους

18. Η ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ • Ολοκληρωμένη θεώρηση των περιβαλλοντικών συστημάτων • Ολοκληρωμένη οικονομική, κοινωνική και οικολογική ανάπτυξη • Αποκεντρωμένη και Συμμετοχική διοίκηση

19. ΑΡΚΕΙ Η ΙΔΡΥΣΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ; • Αναγκαία, αλλά όχι ικανή συνθήκη • Οριζόντια διασύνδεση της Περιβαλλοντικής πολιτικής με τις τομεακές πολιτικές για την Ανάπτυξη • Ενιαίο πλαίσιο πολιτικής παρέμβασης για την Οικονομική, Κοινωνική & Περιβαλλοντική Ανάπτυξη

20. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ «ΠΡΑΣΙΝΗΣ» ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ • Οι περιβαλλοντικοί στόχοι δεν μπορεί να είναι φραγμός, αλλά κίνητρο για την Ανάπτυξη • Ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών στόχων στην οικονομική πολιτική • Η Ανάπτυξη στηρίζεται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε τόπου (κλίμα, περιβάλλον, τοπικά προϊόντα)

21. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ «ΠΡΑΣΙΝΗΣ» ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ • Ένταξη της αξίας του φυσικού κεφαλαίου με θετικό και των φυσικών καταστροφών με αρνητικό πρόσημο στους οικονομικούς δείκτες • «Πράσινοι» λογαριασμοί & «Πράσινοι» φόροι ως κίνητρα Οικολογικής δράσης

22. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ «ΠΡΑΣΙΝΗΣ» ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ • Ισότιμη πρόσβαση όλων στα αγαθά της φύσης και της ποιότητας της ζωής • Το κέρδος δεν μπορεί να ταυτίζεται με την καταστροφή – καταπάτηση των δημόσιων αγαθών (δάση, νερά, ύπαιθρος, παραλίες, δημόσιοι χώροι) • Η πρόληψη των φυσικών καταστροφών κι οι επενδύσεις στο φυσικό περιβάλλον δεν μπορεί να χαρακτηρίζονται ως ελλείμματα στους κρατικούς προϋπολογισμούς

23. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ «ΠΡΑΣΙΝΗΣ» ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ • Μια Ανάπτυξη οικονομικά αποδοτική, κοινωνικά δίκαιη και οικολογικά εφικτή • Ένα Κράτος – στρατηγείο που διασφαλίζει ισότιμα την Οικονομική Ανάπτυξη, την Κοινωνική Ευημερία και την Περιβαλλοντική Προστασία και Ακεραιότητα

24. ΚΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ; Μεγαλύτερη αξία έχει σήμερα η αναζήτηση προσεγγιστικών, έστω, λύσεων στη σωστή όμως κατεύθυνση, παρά η εύρεση αποτελεσμάτων ακριβείας, που όμως κινούνται σε λάθος κατευθύνσεις Evan Vlachos, Colorado State University