380 likes | 606 Views
Standard Model. Integratie Elektro-Magnetische & Zwakke wisselwerkingen Principe symmetrie breking via Higgs mechanisme Higgs status experimenteel (LEP & LHC). Klassiek:. Diskreet:. Continu:. Klein-Gordon vgl.:. Dirac vgl.:. Maxwell vgl.:. Lagrangianen. Dirac Lagrangiaan:.
E N D
Standard Model Integratie Elektro-Magnetische & Zwakke wisselwerkingen Principe symmetrie breking via Higgs mechanisme Higgs status experimenteel (LEP & LHC)
Klassiek: Diskreet: Continu: Klein-Gordon vgl.: Dirac vgl.: Maxwell vgl.: Lagrangianen
Dirac Lagrangiaan: Invariant onder: Invariant onder: Vrij Dirac-veld invariant? Nee dus! Beschouw Dirac-veld in interaktie met vektorveld A (E.M.-veld): invariant! Dirac Lagrangiaan in interaktie met E.M.-veld IJkinvariantie • Voor theoretici: • QED volgt uit lokale U(1) ijksymmetrie • Voor mij: • QED voldoet aan lokale U(1) ijksymmetrie
geladen stroom: • Orden deeltjes in: • linkshandig doubletten • rechthandige singletten SU(2) stap-operatoren: Dan worden de zwakke stromen (geladen en neutraal): W deel: 1, 2, 3 deel: “Z0 deel”: E.M. stroom met deze ordening: Zwakke wisselwerking als ijktheorie Zwakke wisselwerking: W en Z0 d.w.z. drie (ijk)-bosonen SU(2) groep?
“Experiment”: “Theorie”: Zwak: W en Z0 SU(2) stromen: E.M.: U(1) stroom: Leptonen: Quarks: Integratie E.M. en Zwakke wisselwerkingen Let wel, de ingevoerde “theoretische” stromen zijn pas achteraf te rechtvaardigen. Gezien de uitdrukking voor de U(1) stroom geldt er een verband tussen de eigenwaarde voor 3 T3 en de elektrische lading Q. En wel: Q= T3+Y/2 (met Y de “hyper”charge)
M.b.v. de stromen: • Als volgt interakties te genereren met de: • Wi (i=1,2,3) (ijk)-bosonen voor SU(2)L • B (ijk)-boson voor de U(1)Y B B B D D D Natuurlijk handiger om i.p.v. W1,2,3 de W+, W en W3 te gebruiken: pB pB pB pD pD pD W B pA pA pA pC pC pC Dus: e e e C C C A A A geladen neutraal Integratie
j j W Propagator W-boson: d u d u jdu jdu Te vergeljken met: k k’ k 4 k’ 2 2 p p’ p p’ Dus: relatie G, g en MW Geladen stroom: W-boson koppeling
Fysische Z0-boson en korresponderen met orthogonale lineaire kombinaties neutrale W3 en B: De interaktie in termen van het Z0-boson en wordt dan: Het E.M. neutrale stroom deel: Het zwakke neutrale stroom deel: Neutrale stromen: Z0-boson en koppelingen
j j Z0 z Propagator Z-boson: e e z z z z e e jee jee k k’ Minimale Standaard Model k k’ Te vergeljken met: p p’ p p’ Dus: relatie G, , cos2w, g en MZ Neutrale stroom: Z0-boson koppeling
Vgl. oude uitdrukking voor JNC q and e, and : Met nieuwe uitdrukking voor JNC = 2J32sin2wJem q and e, and : q,l q,l Z0 Uitdrukkingen voor cV en cA m.b.v. q en sin2w
Fermionen: Bosonen: • Fermion massa (MeV): • me=0.511 mm=106 mt=1777 • mu~3 mc~1250 mt~174300 • md~6 ms~120 mb~4200 • Boson massa (MeV): • mg=0 • mg<2x10-22 mW=80419 mZ=91188 Standaard Model Lagrangiaan & massa probleem
Realiteit: • Fotonen: massaloos • W- en Z-bosonen: massief Hoe realiseer je dit met behoud ijkinvariantie? Geef het “vacuum” struktuur! Voeg nu de volgende term toe aan de Standaard Model Lagrangiaan (ijkinvariant) en expandeer veld rond “grond” toestand: Symmetrie breking
Expansie veld rondom 0geeft in laagste orde: • massa termen W1, W2, W3 en B bosonen W± Z0 H Expansie veld rondom 0geeft in volgende orde: • een fysisch scalar veld H: het Higgs veld • interacties tussen Higgs en W± • interacties tussen Higgs en Z0 W± Z0 Boson massa’s
Nodig voor b.v. elektron massa: geen scalar Gebruik scalar veld ! Extra term Lagrangiaan: Expansie veld rondom 0geeft in laagste orde: • massa term voor elektron e Expansie veld rondom 0geeft in volgende orde: • interacties tussen Higgs en elektron H e Fermion massa’s: de mee term
H Hff f f Z0 W+ H H W Z0 HW+W HZ0Z0 H t H Higgs decay
in e+e Lepton colliders: e+e HZ0 H e+ e Z0 K is the c.m. momentum of the Higgs (and hence Z) particle (and s is the c.m. energy): Higgs production
in pp en pp H H qj q (same definition of K as for e+e) qi q W Z0 Hadron colliders: qiqj HW qq HZ0 Higgs production
Standaard Model Parameters (17) (to be taken from experiment!) • Fermion masses (9) • Leptons: • me, mm, mt (possibly n-masses as well) • Quarks: • mu, mc, mt, md, ms, mb • Coupling constants (2) • SU(2)L coupling g • U(1)Y coupling g • Higgs characteristics (2) • MH & H vacuum expectation value v • Quark mixing (CKM) matrix (4) • 3 mixing angles & 1 phase
Experiment: • LEP’s Z & W data (e+e) • Tevatron’s top & W masses (pp) • Theorie: • Standard Model theory MH mt Interne konsistentie v/d metingen “low mass” Higgs
e+ ,e+ e+ H H Z,W Z e e+e-Z*ZH e+e- e+e-H & e+e- H e ,e+ 1.0 pb MH 60 70 90 0.5 pb Ecm 100 200 150 250 Direkte Higgs speurtocht @ LEP Production: The key issue: Ecm MHmax Ecm - MZ Event rate: Ecm MH + MZ driven
4 jets Zqq 2 jets + ee/ Z ee/ Z 2 jets + 2 jets + Emiss Z Higgs Hunt Strategy: Signal: e+e-Z* ZH Higgs verval: H bb jetjet lifetime tag Z-boson verval: “event topology” Achtergrond: e+e-Z*Z*continuum
Higgs kandidaten! DELPHI Ambiguiteiten! • For each pairing, make a 5C fit with: • Mij =MZ and • build a likelihood including the probability that the two other jets come from the Higgs. • Most likely combination is selected! • A unique mass value is defined!
En nog een Higgs kandidaat: L3 Two b-tagged jets: M~114.4GeV However: Two fermion background is critical at the kinematical limit: double ISR, and bb events (when the neutrinos take most of the energy), give collinear topologies; for an event at rest, the mass recoiling to a Z is pushed to s-MZ
per experiment per kanaal Waarschijnlijkheden: statistische analyse
The Large Hadron Collider • LHC Characteristics: • proton-proton collider • Ecm=14.000 GeV=14 TeV • rate = 40.000.000 Hz • luminosity = 1033-34/cm2s • 8 km ring (old LEP) • 1232 dipoles (B=8 T) • super-conducting • starting date: 2006
LHC total Events/day ChannelEvents/day bb 1010 Wl 106 Zll 105 tt 20000 Higgs 1500 SuSy 100 109 bb 107 tt 105 Wl Higgs 103 10 CERN FermiLab Ecm (TeV) 0.01 1 100 Event rates: LHC: L=1033/cm2s LHC: factory of everything
p: tracking E: calorimetry ATLAS proton proton
e e particle direction 5 cm e E/E1% E measurement • Principle: • particle looses energy in matter • stop particle completely • energy measurable signal (ionization, fluorescence, …)
signal 0 ns 500 ns time 5 meter 10 cm P/P2% P measurement • Principle: • particle deflected in B-field • reconstruct particle track • fit for impuls P
10 ms 1 s 2 s LHC rate: 40 MHz 100 kHz 1 kHz 100 Hz 1pB/year Level-1 Level-2 Level-3 Key issue: select high p Event clean-up: high p
b W l • Method: • tag: tbW, Wl • mt from: tbW, Wqq l t q p p q q t W b q mbqq l q q • Statistics:(1 year i.e. 10 fb-1) • 130.000events/year, S/B 65 Expect:mt 1.5 GeV t-quark mass (2006: mt2-3 GeV)
Higgs production Higgs decay Events/day branching fraction Ecm=14 TeV HWW ggH Hbb HZZ 1000 10% Htt H 10 1% qqHW gg,qq Htt qqHZ H 100 300 600 100 300 600 MHiggs(GeV) MHiggs(GeV) Higgs directly (Note: all fixed once masses are known!)
Z • Method: • select HZZ events • use mZZ=mllll to find mH p p H Z m 100 fb-1 golden channel but for mH! Higgs mass: ZZ 130 < mH < 170 discovery
• Method: • select H events • use m to find mH p p H m 100 fb-1 • Features:(1 year i.e. 10 fb-1) • 100events/year, S/B 2% Higgs mass: mH < 130 discovery
1st: Close on Higgs sector (mH200 MeV) completes particle family 2nd: Improve t & W masses (mt1500 MeV, mW15 MeV) stringent tests of “Standard Model” 3rd: New discoveries (particles, interactions, …)? fantastic! • I. New physics (if any): • detailed spectroscopy • couplings etc. Beyond LHC: e+e-/+ - collider • II. Match LEP’s Z precision for: • W-boson (e.g. mW5 MeV) • Higgs (e.g. mH50 MeV) • t-quark (e.g. mt200 MeV) LHC