Page 1

1. La Dette de l’Etat fédéral De Federale Staatsschuld 04.06.2010 Marc Monbaliu Administrateur général Administrateur generaal www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 1

2. Inhoud / Aperçu • Introduction • Strategie van het schuldbeheer • Risicobeheer federale Staatsschuld • Septembre 2008 – La Crise financière • Printemps 2010 - La crise grecque www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 2

3. Inhoud / Aperçu • Introduction • Strategie van het schuldbeheer • Risicobeheer federale Staatsschuld • Septembre 2008 – La crise financière • La crise grecque www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 3

4. Introduction • QUELQUES CONCEPTS • dette résulte du déficit budgétaire constaté en fin d’année (insuffisance des • recettes par rapport aux dépenses); en cours d’année, fluctuations dues à • l’asynchronisme entre la perception des recettes et le calendrier des dépenses • dette de l’Etat belge (ou dette du secteur des administrations publiques) = dette • du pouvoir fédéral + dette de la sécurité sociale + dette des pouvoirs subordonnés • (Communautés/Régions, provinces, villes et communes) • dette à court terme (dette flottante) = maximum 1 an • dette à moyen terme/long terme = au-delà de 1 an • dette de l’Etat fédéral + de 90 % de la dette du secteur des administrations publiques www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 4

5. Introduction • B. RAPPEL HISTORIQUE • déficits publics élevés et croissants (mesures d’assainissements de 1982) • dette en croissance importante en termes de PIB depuis mi années 70 • gestion peu dynamique (“consortium des banques”) et instruments obsolètes • conscience de la nécessité de réformes profondes (1988) • loi du 2 janvier 1991 relative au marché des titres de la dette de l’Etat • Evolution de la dette (1982 – 1992) www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 5

6. Introduction • C. MODERNISATION DE LA GESTION DE LA DETTE . • nouveaux instruments de la dette (liquides/fongibles/négociables) : • - OLO (obligation linéaire / lineaire obligatie) à moyen et long terme • - Certificats de trésorerie avec une maturité de maximum 1 an • primary dealers (groupes d’établissements financiers) pour animer le marché des titres • de la dette belge et les promouvoir + recognized dealers • marché primaire (= émission) • marché secondaire (= trading) avec la création d’un marché réglementé hors bourse • instruments de gestion – minimiser les coûts pour un niveau de risques acceptable • (“directives générales”) • ressources humaines (création de l’Agence de la dette au sein de la Trésorerie) www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 6

7. Introduction • D. DEVELOPPEMENTS DEPUIS 1988 • Jusque 1993 : déficits budgétaires / hausse du niveau d’endettement • Depuis 1993 jusque 2007 : diminution régulière du taux d’endettement • Depuis 2008 : impact de la crise financière entraînant hausse de l’endettement mais • taux d’intérêt au plus bas • Evolution du taux d’endettement de 1993 à 2009 (en % du PIB) % PIB www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 7

8. Inhoud / Aperçu • Introduction • Strategie van het schuldbeheer • Risicobeheer federale Staatsschuld • Septembre 2008 – La crise financière • Printemps 2010 - La crise grecque www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 8

9. Strategie van het Schuldbeheer • De introductie van de Euro op 1 januari 1999 leidde tot de creatie van een grote Eurozone zonder wisselkoersrisico. • Voor markten was dit een enormeuitdagingmaar tegelijkertijd eenopportuniteit. • Voor de Belgische Schatkist alsemittentstelden zich de volgende • Opportuniteiten… • Grote nieuwe markt van investeerders ○ internationalisering van de basis van investeerders ○ ruimere vraag  verbetering van de financieringskost • Ontstaan van een grote derivatenmarkt in Euro • ○ een meer gediversifieerd beheer van de staatsschuld • Globalisering van de financiële markten ○ verder professionalisering : - fusie van banken • - efficiëntere systemen - harmonisering www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 9

10. Strategie van het Schuldbeheer • … en uitdagingen • In België verliest de Staat zijn status als enige soevereine ontlener • Concurrentie van ander soevereine ontleners in de eurozone • Belgische investeerders die nu Belgisch investeren zullen Europees diversifiëren • De Schatkist, die bijna uitsluitend een Belgische investeerdersbasis heeft zal moeten diversifiëren Diversificatie van de investeerders voor obligaties in België en de andere landen in 1998 www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 10

11. Strategie van het Schuldbeheer Strategie voor het beheer van de schuld ... is gebaseerd op 4 grote pijlers 1. Gestandaardiseerde en liquide Schuldinstrumenten1. 3. Internationale plaatsing - Primary + recognized dealers - Secundaire markt en prijstransparantie Strategie voor het beheer van de schuld 2.▪ Stabiele en voorspelbare financieringsbehoeften ▪ Transparante communicatie 4. Voortdurende monitoring van de risico’s www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 11

12. Strategie van het Schuldbeheer 1. Gestandardiseerde en liquide schuldinstrumenten • Totale schuld : € 334 miljard (april 2010) • 1.1.Lange termijn : OLO : Obligations Lineaire / Lineaire Obligaties  • ○ € 250 miljard of 75 %van totale schuld • ○ OLO = Obligatie lijn die terug heropend wordt met zelfde maturiteit en een prijs aangepast aan de marktprijs, alle uitgiften van dezelfde lijn zijn fungibel • ○ 25 lijnen met maturiteiten van maart 2010 tot maart 2041, m.i.v. 1 OLO FRN • ○ Beperkt aantal lijnen met een gemiddeld uitstaand bedrag van € 10 miljard • ○ 2 verval- en coupondata : 28 maart en 28 september • ○ Jaarlijkse uitgiften in 10 en 5 jaar, eventueel 3 en 15 of 30 jaar Vervaldagen kalender lange termijn schuld www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 12

13. Strategie van het Schuldbeheer • 1.2. Korte termijn : • Schatkistcertificaten / Certificats de Trésorerie • ○ € 44 miljard uitstaand op 30 april 2010 of 13 % van totale schuld • ○ Schatkist certificaat = lijn die terug heropend wordt met zelfde maturiteit en een prijs • aangepast aan de marktprijs, alle uitgiften van dezelfde lijn zijn fungibel • ○ 12 lijnen met één vervaldag per maand • ○ uitstaand bedrag per lijn : minimum € 5 miljard • ○ 2 uitgiften per maand via aanbesteding in 3, 6 en 12 maand Uitstaand bedrag per lijn (EUR miljard, op 30 april 2010) www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 13

14. Strategie van het Schuldbeheer De Belgische obligatiemarkt staat 6de in de eurozone Uitstaande bedragen per 31/12/2009: nominaal bedrag, en in % van het totaal van de eurozone www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 14

15. Strategie van het Schuldbeheer De Belgische markt van korte termijn staat 6de in de eurozone Uitstaande bedragen per 31/12/2009: nominaal bedrag, en in % van het totaal van de eurozone www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 15

16. Strategie van het Schuldbeheer 2. Stabiele en voorspelbare financieringsbehoeften Transparante communicatie . Vervaldagen kalender lange termijn schuld • Vervaldagenkalender heeft de vorm van een annuïteiten lening : stabiliteit m.b.t. jaarlijks te herfinancieren bedrag • Aankondiging van uitgifte bedrag + kalender : voorspelbaarheid • Maar toch flexibiliteit : markt bepaalt welke maturiteiten zullen worden uitgegeven www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 16

17. 3. Internationale plaatsing - Primary Dealers + Recognized dealers - Secundaire markt en prijstransparantie Strategie van het Schuldbeheer • 15 banken : • 3 met een meer Belgisch karakter : KBC, BNP Paribas Fortis en ING • 6 Europese banken : Barclays, Calyon, Deutsche Bank, The Royal Bank of Scotland, Société Générale en UBS • 2 Angelsaksische banken : Goldman Sachs International en Morgan Stanley • 4 universele banken : Citigroup, HSBC, JP Morgan en Nomura Plichten : Rechten : • titel • aanbesteding (met en buiten mededinging) • bevoorrechte tegenpartij • bevorderen van plaatsing • bevorderen van liquiditeit • Market Maker op één van de geselecteerde platformen • quotaties op vraag en op scherm • minima op primaire en secundaire markten • informatie aan Schatkist • promotie www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 17

18. Strategie van het Schuldbeheer • … PD zorgen voor de internationale plaatsing van de OLO’s • Een nieuwe lijn wordt uitgegeven via syndicaties • Dit waarborgt voldoende omvang vanaf de start en een internationale plaatsing • De lijn wordt heropend en verhoogd via aanbestedingen Geografische plaatsing Opsplitsing per investeerderstype www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 18

19. Strategie van het Schuldbeheer • ...PD zorgen voor een liquide secundaire markt en prijstransparantie • PD zijn verplicht om prijzen te quoteren aan de investeerders • PD zijn verplicht om continu aan- en verkoop prijzen te quoteren op een elektronisch platform • Doorheen de crisis : • stabiele volumes met investeerders • Grotere volatiliteit in interbank volumes Sterke verbetering van de bid-offer spreads, maar recentelijk weer een verslechtering www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 19

20. 12/2009: 57.3% niet- België Strategie van het Schuldbeheer Resultaat van deze strategie van liquiditeit : …. INTERNATIONALISERING van het HOUDERSCHAP Lange termijn OLO 12/2009: 81.8% niet- België Korte termijn TC Bron : Nationale Bank van België www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 20

21. Strategie van het Schuldbeheer Cross-Country spreads Belgian cross-country spreads, 10 year-benchmark Page 21

22. Strategie van het Schuldbeheer Financieringsbehoeften en financieringsinstrumenten 2009 – 2010 in mia € www.debtagency.be Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 22