İMAL USULLERİ

1. İMAL USULLERİ GİRİŞ

2. Teknolojitoplum ve bireylerin ihtiyaçlarını karşılamak için bilimin uygulanması olarak tanımlanabilir. Teknoloji günlük yaşamımıza pek çok şekilde doğrudan veya dolaylı etkiler. Teknolojinin uygulanabilmesi için İmalatsöz konusudur. Toplumların yaşam standartları, doğrudan imalat sektörünün sahip olduğu gelişmişlik seviyesiyle ilgilidir. İmalatın Anlamı : İmalat teknolojik ve ekonomik olarak tanımlanabilir.

3. Teknolojik olarak imalat: Başlangıç malzemesine fiziksel ve kimyasal işlemler uygulayarak; geometrisini, özelliklerini ve/veya görünümünü değiştirerek faydalı ürün elde edilmesini sağlayan uygulamadır. Bu işlemler basit olarak, makina, tezgah, takım ve el emeğinden oluşur. Her bir işlem malzemeyi istenilen ve/veya bir sonraki işleme hazırlık içindir.

4. Teknolojik olarak imalat

5. Ekonomik olarak imalat; malzemeye bir veya daha fazla işlem uygulanarak daha yüksek değere sahip ürünlere dönüştürme işlemidir. • Burada en önemli nokta imalat, malzemenin şeklini, özelliklerini değiştirerek veya bir diğeriyle birleştirerek ürün haline getirme işlemidir. • Örn: Demir cevheri çeliğe dönüştürüldüğünde değer oluşturulur. Silisyum, cam üretimiyle kıymetlenir.

6. Ekonomik olarak imalat

7. İmalat Endüstrileri ve Ürünleri: İmalat endüstrisi mal veya hizmet üreten, sağlayan kuruluş ve şirketler. Birincil, ikincil ve üçüncül olarak sınıflandırılır: Birincil Endüstriler: doğal kaynakları bulur, çıkarır ve kullanıma sunar (tarım ve madencilik). İkincil Endüstriler: birincil endüstrilerin çıktılarını alır ve parasal değere sahip ürünlere dönüştürür. İmalat ikincil endüstride uygulanır. Üçüncül Endüstriler: ekonominin hizmet sektörünü kapsar.

9. İmalatta Malzemeler Mühendislik malzemeleri: metaller, (2) seramikler, (3) polimerler, (4) kompozitler olarak sınıflandırılır. Metaller İmalatta genelde alaşımlar kullanılır. Bunlar: (1) Demir esaslı, (Çelik - Dökme demir ) (2) Demir-dışı alaşımlar (Al, Cu, Mg, Ni, Ti, Zn) olarak ayrılabilir.

10. Seramikler Seramik metal ve metal dışı elementleri içeren bir bileşiktir. Tipik metal dışı elementler O, N ve C’dur. Seramikler geleneksel ve modern olmak üzere ikiye ayrılırlar. Geleneksel seramikler kil ve silika’dır. Kil, esas olarak aluminyum silikatlardan oluşur. Tuğla, kiremit, porselen mutfak gereçlerinin ana malzemesidir. Silika ise tüm cam ürünlerinin ana malzemesidir. Modern seramikler ise alümina (Al2O3), SiC, diğer karbürler ve nitrürlerdir. Seramikler ayrıca 1) kristal seramikler ve 2) camlar olarak ikiye ayrılır.

11. Polimerler 3 gruba ayrılırlar: Termoplastikler, (2) Termosetler, (3) Elastomerler. Termoplastik polimerler çoklu ısıtma ve soğutma çevrimlerine molekül yapısında fazla bir değişiklik olmadan maruz kalabilirler. En yaygınları polietilen, polistiyren, polivinilklorür ve naylondur. Termosetlerkürleme işlemi ile rijit bir yapıya bürünürler. Bu grupta fenolikler, amino reçineler ve epoksiler bulunur. Elastomerlerise çok büyük miktarda elastik davranış gösteren polimerlerdir (doğal kauçuk, neopren, silikon ve poliüretan).

12. Kompozitler Kompozitler üç ana malzeme grubunun karışımıdır. Kompozit iki veya daha fazla bileşenden oluşan ve bileşenlerinden daha üstün özelliklere sahip malzemedir. (GFRP, CFRP, SiC takviyeli alüminyum gibi) İmalat İşlemleri İki temel gruba ayrılır: (1) Süreç İşlemleri, (2) Birleştirme işlemleri. Süreç işlemleri bir iş malzemesini daha ileri bir duruma getirmek için yapılır. Bu işlemler başlangıç malzemesinin geometri, özellikler veya görünümünü değiştirerek değerini artırır. Birleştirme işlemleri ise iki veya daha fazla bileşeni birleştirerek yeni bir ürün elde edilmesini sağlar.

14. Süreç İşlemleri Süreç işlemlerinde enerji ve güç harcanarak iş parçasının şekli, fiziksel özellikleri veya görünümü değiştirilir. Bu enerjinin biçimleri mekanik, ısıl, elektrik ve kimyasaldır. İstenilen son şekli elde etmek için birden fazla işlem uygulanabilir. Süreç işlemleri (1) şekillendirme, (2) özellik artırıcı, (3) yüzey işlemleri olarak üçe ayrılır. Şekillendirme işlemleri başlangıç malzemesinin geometrisini değiştirir. Katılaştırma işlemleri (döküm), parçacık işleme (toz metalurjisi), deformasyon işlemleri (dövme, haddeleme, ekstrüzyon, çekme) ve talaşlı imalattır (torna, freze, delik delme). Özellik artırıcı işlemler ise malzemenin fiziksel özelliklerini iyileştirir (şekil değişmez). En önemlisi ısıl işlemdir. Yüzey işlemleri parçanın dış yüzeyini temizleme ve kaplama işlemlerini içerir.

15. Birleştirme İşlemleri Kaynak, sert lehim, yumuşak lehim ve yapışkanla bağlamadır. Bunlar kalıcı bağ grubuna girer. Mekanik tutturucular grubuna giren vida ve cıvata bağlantıları istendiğinde kolayca ayrılabilir. Perçinler ise kalıcı mekanik tutturucu çeşididir.

16. İmal Usulleri dersi: Süreç işlemlerinden şekillendirme işlemlerini, birleştirme işlemlerinden kalıcı birleştirme işlemlerini içermektedir. Bunlar: Döküm, Plastik Şekil Verme, Talaşlı İmalat, Toz metalurjisi Kaynak, Lehimleme ve Yapıştırmadır. Dersin temel amacı; Her bir yöntemin ve alt yöntemlerinin esaslarını, teknolojisini ve üretilebilecek ürün çeşitleri hakkında yeterli bilgi ve beceri kazandırmaktır. Tasarımcı ve İmalatçıların İmalat yöntemleri esas ve teknolojileri hakkında bilgi seviyesinin artışı sektörde rekabet koşullarını iyileştirici etki sağlayacaktır.

17. İmal Usulleri Yöntemleri

18. Plastik Şekil Verme Yöntemleri

20. Talaşlı İmalat Yöntemleri Vargelleme Tornalama Delme Taşlama Frezeleme

21. Toz metalürjisi

22. Kaynak Yöntemleri ile Birleştirme Lehimleme • Yapıştırma ile Birleştirme