BAB 4 FASA REKABENTUK Permodelan Data (ERD)

1. BAB 4 FASA REKABENTUK Permodelan Data (ERD) • Objektif: • Menerangkan maksud permodelan data • Memahami teknik-teknik permodelan data menggunakan tool Rajah Perhubungan Entiti. • Menerangkan mengenai kamus data • Memahami tool spesifikasi proses iaitu Bahasa Berstruktur, Jadual Keputusan dan Pepohon Keputusan.

2. Rajah Entiti Perhubungan • Mewakili keperluan data secara konseptual dalam sebuah sistem. • Rajah Entiti Perhubungan (ERD) merupakan teknik permodelan data yang merupakan perwakilan grafik secara logikal dan terperinci tentang entiti-entiti dan perhubungan antara entiti-entiti dalam sebuah organisasi atau kawasan bisnes. • Tiga komponen utama dalam ERD: • Entiti • Atribut • Perhubungan

3. Entiti • Entiti mewakili orang, tempat, objek, konsep atau peristiwa. • Entiti dilabelkan dengan kata nama dan menggunakan huruf besar. • Jenis entiti merujuk kepada entiti-entiti yang mempunyai ciri-ciri yang sama. • Entiti akan dijelmakan dalam bentuk jadual dalam fasa rekabentuk. • Setiap baris jadual tersebut akan dikenali sebagai keseketikaan entiti (Instance entity).

4. Jenis Entiti Contoh STAF, PELAJAR, PENSYARAH Orang Tempat DAERAH, BANDAR, NEGERI Objek BANGUNAN, PERALATAN, PRODUK Peristiwa PENDAFTARAN, PERMOHONAN Konsep KURSUS, AKAUN STAF PELAJAR KURSUS Contoh Perwakilan Entiti dalam ERD Contoh Jenis Entiti yang lazim digunakan

5. Entiti: PELAJAR Setiap baris Berikut merupakan ‘Instance entity’ Kepada entiti Pelajar

6. Menamakan Entiti • Singular noun • Contoh : CUSTOMER, STUDENT • Deskriptifdanspesifikkepadaorganisasi. • Contoh : PESANAN BELIAN dan PESANAN PELANGGAN tidakbolehdinamakansebagai PESANAN. • Ringkasdanpadat • Contoh : PENDAFTARAN adalahlebihringkasdantepatberbanding PENDAFTARAN PELAJAR UNTUK KELAS • Entitiperistiwadiberinamamengikutkeputusan/hasilperistiwabukanmengikutaktivitiatauprosesperistiwa. • Contoh : Peristiwadimanapengurusprojekmemberikankerjakepadakumpulanprojekdinamakan TUGASAN.

7. daftar PELAJAR KURSUS Perhubungan • Merupakan gam yang melekatkan pelbagai komponen dalam ERD • Label yang digunakan biasanya adalah kata kerja (verb) • Contoh • Pelajar mendaftar kursus

8. mengurus STAF JABATAN Satu kepada Satu (1:1) 1 1 satu orang staf ( contoh ketua jabatan) akan menguruskan satu jabatan dan satu jabatan akan hanya mempunyai satu ketua jabatan sahaja

9. 1 M membuat PELANGGAN membuat TEMPAHAN PELANGGAN TEMPAHAN SatukepadaBanyak (1:M) satu orang pelanggan boleh membuat banyak tempahan tetapi bagi satu tempahan adalah untuk satu pelanggan sahaja

10. M N mendaftar mendaftar PELAJAR PELAJAR KURSUS KURSUS Banyak kepada Banyak (M:N) satu orang pelajar boleh mendaftar banyak kursus dan satu kursus boleh ambil ramai pelajar

11. Darjah Perhubungan • Merujuk kepada bilangan entiti yang terlibat dalam sesuatu perhubungan. • Tiga kategori darjah perhubungan iaitu: • Unari (satu entiti terlibat) • Binari(dua entiti terlibat) • Ternari(tiga entiti terlibat)

12. M mengurus STAF 1 Perhubungan Unari Perhubungan jenis ini adakalanya dikenali sebagai perhubungan rekursif, manakala entiti tersebut dikenali sebagai entiti rekursif. Contoh di atas menunjukkan, satu pengurus mengurus ramai subordinat yang mana pengurus dan subordinat merupakan dari jenis entiti yang sama iaitu STAF

13. M mengurus STAF 1 Perhubungan Unari Perhubungan jenis ini adakalanya dikenali sebagai perhubungan rekursif, manakala entiti tersebut dikenali sebagai entiti rekursif. Contoh diatas menunjukkan perhubungan 1:M, satu pengurus mengurus ramai subordinat yang mana pengurus dan subordinat merupakan dari jenis entiti yang sama iaitu STAF

14. mendaftar PELAJAR KURSUS Perhubungan Binari M N Perhubungan jenis ini merupakan perhubungan di antara dua jenis entiti. Perhubungan yang paling biasa terjadi. Contoh diatas menunjukkan perhubungan M:N, satu pelajar boleh mendaftar banyak kursus dan satu kursus boleh diambil oleh lebih daripada satu orang pelajar.

15. mendaftar PELAJAR KURSUS M N M PENSYARAH Perhubungan Ternari • Perhubungan jenis ini merupakan perhubungan yang melibatkan tiga • jenis entiti secara serentak. • Contoh diatas menunjukkan: • Satu pelajar boleh mendaftar banyak kursus dan satu kursus boleh di ambil oleh lebih daripada satu orang pelajar. • 2. Satu pelajar boleh mendaftar dengan seorang pensyarah dan • seorang pensyarah boleh menerima satu atau lebih pelajar • 3. Satu pensyarah boleh mendaftar banyak kursus dan satu kursus boleh di ajar oleh ramai pensyarah.

16. mendaftar PELAJAR KURSUS M N M N selia ajar PENSYARAH N M Transformasi perhubungan berdarjah Ternari kepada Binari

17. Ringkasan Kategori Darjah Perhubungan

18. membuat PELANGGAN TEMPAHAN 1 M (1,1) (0,M) Satu PELANGGAN boleh Membuat seberapa banyak TEMPAHAN yang Dikehendaki. Kardinaliti – maximum = M Satu TEMPAHAN mesti dibuat sekurang-kurangnya oleh satu PELANGGAN. Kardinaliti min = 1 Satu TEMPAHAN mesti dibuat oleh tidak lebih dari satu PELANGGAN. kardinaliti max = 1 Satu PELANGGAN boleh Tidak membuat TEMPAHAN . Kardinaliti – minimum = 0 Kardinaliti • Merujuk kepada berapakah bilangan instance entiti B yang berkait dengan instance entiti A. • Format – (Minimum, Maximum)

19. menawar JABATAN PROGRAM 1 M (1,1) (1,M) Satu PROGRAM boleh ditawarkan sekurang-kurangnya satu JABATAN dan sebanyak-banyaknya oleh satu JABATAN. Oleh itu kardinaliti = (1,1) Satu JABATAN boleh menawarkan sekurang-kurangnya satu PROGRAM atau sebanyak mana PROGRAM yang dikehendaki. Oleh itu kardinaliti = (1,M) Kardinaliti (min,max) di dalam perhubungan JABATAN- PROGRAM

20. menawar JABATAN PROGRAM 1 M (1,1) (1,M) menawar JABATAN PROGRAM

21. TANGGUNGAN mempunyai STAF 1 M (1,2) (0,M) Keterlibatan dalam Perhubungan • Merujuk kepada samada penglibatan entiti adalah opsyenal atau mandatori. • Opsyenal – kardinaliti minimum = 0 • Mandatori – kardinaliti minimum = 1 Mandatori Opsyenal

22. (1,1) Kardinaliti 1 Mandatori (1,M) Kardinaliti Banyak Mandatori (0,1) Kardinaliti 1 Opsyenal (0,M) Kardinaliti Banyak Opsyenal

23. Contoh Kardinaliti

24. Atribut • Butiran-butiran yang memperihalkan ciri-ciri sesuatu entiti. • Atribut yang penting sahaja ditunjukkan. • Contoh Atribut: PELAJAR : No_matrik, Nama, Alamat NEGARA : Kod_negara, Nama_negara

25. Nama No_matrik Alamat PELAJAR Perwakilan Atribut di dalam ERD

26. Menamakan Atribut • Menggunakan kata nama • Contoh : No_matrik, Nama, Alamat • Nama atribut adalah unik dalam satu jenis entiti • Ikut format piawai untuk keunikan • Contoh : PELAJAR – Pel_no_matrik Pel_nama Pel_alamat • Namakan atribut yang sama tetapi entiti yang berbeza dengan nama yang berbeza. • Contoh : Pel_nama, Staf_nama • Domain atribut merupakan set nilai yang boleh diterima oleh sesuatu atribut.

27. Atribut Domain Lulus, Gagal Keputusan Jantina Lelaki, Perempuan Markah (0,100) CGPA (0,4) Status Aktif, Tangguh, Gagal, Contoh Atribut dan Domain

28. Jenis Atribut • Atribut Mudah • Atribut Nilai Tunggal • Atribut Nilai Komposit • Atribut Nilai Berbilang • Atribut Terbitan

29. Atribut Mudah Atribut atonomik yang tidak boleh dipecahkan lagi. Contoh : Tarikh_lahir, Jantina AtributNilai Tunggal Hanyamenyimpansatunilaitunggalsahaja Contoh : No_kp, No_staf, No_Akaun

30. Alamat Negeri No_rumah Jalan Bandar Poskod Atribut Nilai Komposit • Atribut yang boleh dipecahkan kepada unit-unit atau komponen-komponen Contoh : Alamat

31. STAF No_Staf Nama Nama_tanggungan Atribut Nilai Berbilang • Mempunyai lebih daripada satu nilai bagi setiap entiti • Simbol yang digunakan berbeza. • Contoh : Nama_tanggungan

32. mempunyai STAF TANGGUNGAN 1 M No_Staf Nama Atribut Nilai Berbilang • Sukar untuk proses penjelmaan • Untuk memudahkan proses penjelmaan, atribut nilai berbilang dijelmakan menjadi entiti yang disebut sebagai entiti lemah. • Entiti lemah merujuk kepada entiti yang bergantung kepada entiti yang lain untuk wujud Entiti Lemah

33. STAF Umur Tarikh_lahir No_Staf Nama Atribut Terbitan • Atribut yang diterbitkan daripada atribut lain daripada entiti yang sama atau entiti yang berlainan. • Contoh : Atribut tarikh_lahir boleh memberikan nilai atribut umur.

34. Kunci • Merupakan atribut yang digunakan untuk mengecam sesuatu entiti secara unik. • Tiga jenis kunci iaitu: • Kunci calon ( Candidate key ) • Kunci komposit • Kunci primer ( primary key ) – juga dikenali sebagai identifier

35. Kunci Calon • Merujuk kepada atribut-atribut yang dapat mengecam entiti secara unik • Entiti boleh dicam secara unik melalui • Atribut nilai tunggal • Contoh : No_Staf, No_kp • Gabungan dua atau lebih attribut • Contoh : Entiti Video – Tajuk_Video & Nama_Hero

36. Kunci Primer (Identifier) • Merujuk kepada pemilihan satu daripada kunci calon bagi mengecam jenis entiti secara unik. • Pemilihan berdasarkan yang mana lebih mudah diuruskan bagi pengguna pangkalan data. • Contoh: No_Kp dan No_matrik merupakan kunci calon untuk entiti PELAJAR, maka No_matrik merupakan kunci primer kerana nombor matrik sudah cukup untuk mengenalpasti setiap pelajar.

37. Nama Matrik Alamat PELAJAR Nama atribut digariskan untuk menunjukkan bahawa ia adalah kunci primer

38. Employee_id Course_Name Associative Entity Merujuk kepada jenis entiti yang bersekutu dengan instance daripada satu atau lebih jenis entiti dan mengandungi atribut yang berlainan daripada perhubungan dua jenis entiti tersebut.

39. SHIPMENT Entity Type (an Associative Entity)

40. Final E-R Diagram for Hoosier Burger’s Inventory Control System