IZMIR Y KSEK TEKNOLOJI ENSTIT S

1. IZMIR Y�KSEK TEKNOLOJI ENSTIT�S� Saglik K�lt�r ve Spor Daire Baskanligi Psikolojik Danismanlik ve Rehberlik Hizmetleri

2. �ZG�VEN

3. �ZG�VEN Insan dogdugu andan itibaren kendisi ve �evresi ile etkilesimi i�erisinde kendisi ile ilgili �esitli algilar olusturur. Algilanan benligin begenilmesi sonucu �zsaygi, buna bagli olarak da �zg�ven olusur (Mutluer, 2006) �zg�ven, kisinin kendisinden memnun olmasi, kendisi ve �evresiyle barisik yasamasi olarak tanimlanabilir

4. �ZG�VEN Bireyin �evresindeki insanlar tarafindan olumlu olarak degerlendirilme ve kabul edilme gereksinimin karsilanmasi bireyin kendini algilama bi�imini �nemli �l��de etkiler Bireyin �zsaygi ve buna bagli olarak �zg�veni bir kez olustuktan sonra, zamanla diger insanlarin degerlendirilmelerinden etkilenmeden varligini s�rd�r ve bireyin t�m davranislarini etkisi altina alir (Mutluer, 2006)

5. �ZG�VEN �zg�ven, hem kisinin kendisine iliskin d�s�nceleri, hem bu d�s�ncelerin yol a�tigi duygulari, hem de bu duygu ve d�s�ncelerin ifadesi olan davranislari i�erir �zg�veni s�reklilik g�steren bir kisilik �zelligi olarak ve ge�ici bir psikolojik durum olarak d�s�nmek m�mk�nd�r �zg�ven belirli �zellikler i�in ge�erli olabilecegi gibi, genel bir kavram olarak da d�s�n�lebilir

6. BENLIK Benlik konusunda bireyin kendini g�r�s ve algilayis bi�imi de son derece �nemlidir William James�e g�re benligin d�rt y�n� vardir ve insanlar kendilerini bunlardan biriyle veya birka�iyla tanimlarlar Maddesel Benlik (Material Self) Sosyal Benlik (Social Self) Ruhsal Benlik (Spritual Self) Saf Ego (Pure Self)

7. BENLIK Maddesel benlik; kisinin kendisini sahip olabildigi seyler olarak g�rmesi ve algilamasi olarak tanimlanmaktadir. Kisinin kendisine ait olan her sey maddesel benligin i�ine giriyor. V�cudu, evi, arabasi, elbiseleri gibi

8. BENLIK Sosyal benlik, kisinin sosyal yasami i�inde taktigi pek �ok maskeye uygun olarak davranmasi olarak tanimlanmaktadir

9. BENLIK Ruhsal benlik, bireyin sahip oldugu yetenekler, ilgiler ve tutumlar ile kisinin bunlari kendisince derecelendiris bi�imleridir

10. BENLIK Saf ego ise bireyin sahip olduklarindan kendisini ayirabilmesidir Bireyin, kendini sahip olduklarindan ayiramamasi durumunda kendini taniyamama, benlik karmasasi, �z�nden ayri d�smek gibi sorunlarla karsilasmasi ka�inilmaz olabilmektedir

11. �zg�venin iki merkezi boyutu vardir. Sevilebilir olma Yeterli olma duygusu Kendi karakterini ortaya koyamadigi, gelistiremedigi ve yetersizlik hissettigi zaman birey kendisi ve �evresiyle saglikli iliskiler kuramaz

12. Bireyin kendini sevebilmesi ancak kendini tanimasiyla m�mk�n olabilir. Kendini taniyan, kendisini gelistirebilen birey, kendi karakterini insa edebilecektir Kendini tanimak ve sevmek pek �ok insani daha dogru, saglikli kararlar almaya y�nlendirir ki bu durum �zg�veni gelistirir

13. �OCUKLUK D�NEMI Benlik gelisiminde ebeveynlerin tutumlari �nemli bir yer tutmaktadir �zg�ven insanlarin dogustan sahip oldugu ancak �ocukluktan itibaren genellikle t�rp�lenen bir �zelliktir �ocuklarda �zg�veni gelistirmek i�in onlari hi� d�zeltmemek ve sinirlandirmamak dogru degildir

14. �OCUKLUK D�NEMI Disiplinsiz b�y�t�len �ocuklarin �zg�veni daha d�s�k olur ve onlar daha bagimli, daha az basarili ve �evrelerini denetlemeyen kisiler olurlar �ocuklar bir yasini doldurana kadar t�m istekleri karsilanmali, �� yasindan itibaren sinirlar konulmalidir. Aksi taktirde kendine ve �evresine karsi g�vensiz bireyler olurlar

15. �OCUKLUK D�NEMI Okul ortami �ocugun sadece �zg�veni �zerinde degil kisiligi �zerinde de �ok �nemlidir �ocugun okulda g�rd�g� olumsuz davranislar (baski g�rme, asagilanma, s�rekli elestirilme, �devin ceza olarak verilmesi, k�t� lakap takilmasi gibi) �zg�venin zedelenme nedenleri arasinda sayilabilir

16. Ergenlik d�nemi Ergenlik d�nemi, birey i�in �zg�ven olusturma a�isindan �nemli bir d�nemdir Ergenlik d�neminde kurulan saglikli arkadasliklar, kisilikte olumlu yansimalar saglar Anne babalari ile saglikli iletisim kurabilen, onlara g�ven duyan, sorunlari paylasabilen ve tartisabilen gen�ler, arkadaslik iliskileri i�inde yasadiklari sorunlari daha kolay ��zebilmektedirler

17. Ergenlik d�nemi �lkemizden yapilan bir �alismada klinik olarak obez olan ad�lesanlarda depresyon, davranis problemleri ve �zg�ven eksikligi gibi psikolojik problemler daha y�ksek oranda bulunmustur (Dallar ve ark, 2006)

18. �ocuk ve ergenlik d�neminde g�r�n�m ve �ekici olmak y�ksek �zg�ven duygusuna s�hip olmak i�in �nemli etkenlerdir (Toros ve ark, 2009) Arastirmalar, �ocuk ve ergenlerde tekerlekli sandalye kullanma, kol ve/veya bacagini kaybetmis olma, obesite, y�z malformasyonlari gibi g�r�n�m� etkileyen fiziksel engellerin �zg�ven gelisiminde �nemli oldugunu g�stermektedir

19. ERGENLIKTE �ZG�VENI ETKILEYEN DEGISKENLER: Zeka Cinsiyet Kalitim Akademik basari I� salgi bezleri Anne baba tutumlari Toplumsal normlar Beslenme sekli Kardes sayisi Yerlesim birimi Anne ve babasinin egitim durumu Sosyoekonomik d�zey Okul t�r� Fiziksel g�r�n�m

20. Kendine g�veni olan bireyler Iyi �zelliklerinin farkindadirlar ve bununla gurur duyarlar, kusurlu taraflarini ise d�zeltme �abasina girerler Hatalarini fark edebilirler Kendilerini ifade etmekten �ekinmezler Baskalarinin deger yargilari ile kendi �l��lerinin uyum i�inde olup olmamasini �nemsemezler Istediklerini elde etmeyi bir hak olarak g�r�rler Kisiler ve olaylar hakkinda olumlu d�s�ncelere sahiptirler Aynaya baktiklari zaman g�rd�kleri hoslarina gider

21. Arastirma sonu�lari, �zg�veni y�ksek bireylerin �zg�veni d�s�k bireylere g�re daha fazla risk alma egiliminde oldugunu g�stermektedir (Akyildiz, 2010)

22. Yetiskinlerde �zg�ven eksikligine neden olan durumlar: S�rekli elestiriye maruz kalmak Kendi kendini s�rekli elestirmek Her seyi k�t� olarak g�rmek Ayaklari yere saglam basmayan seyler istemek Hayal kirikligi ve basarisizlik olma korkusu K���k basarisizliklari genellemek Umutsuzluk Hedefin olmamasi Pismanlik duygusu Digerlerini daha �st�n g�rmek Yeteneklerini k���msemek

23. Belirli zamanlarda, belirli insanlarla ve belirli durumlarda kendimizi g�venli hissederken bazi durumlarda, zamanlarda ve bazi insanlarin karsisinda �zg�venimizi yitiririz. Kendimize olan g�ven duygumuzu nelerin etkiledigini dogru anlamamiz gerekir

24. Bunun i�in su sorulari kendimize sormaliyiz ve d�r�st cevaplar vermeliyiz. Kendimize en �ok g�vendigimiz zamanlar hangileridir? Yeteneklerimizden emin oldugumuz ve kendimizi en rahat hissettigimiz durumlar nelerdir? Karsisinda �zg�venimizin en y�ksek oldugunu d�s�nd�g�m�z insanlar kimlerdir? Ni�in? Onlar, bize �zg�venimizi artiracak ne s�yl�yorlar veya ne yapiyorlar? Ne zaman kendimize olan g�venimizin en d�s�k oldugunu hissediyoruz? �zg�venimizi azaltanlar nelerdir? Hangi insanlar ve hangi durumlar bizim kendimizi g�vensiz hissetmemize neden oluyor? S�ylenen ya da yapilanlar nelerdir?

25. Mutlu bir evlilik, �zg�veni olan �iftlerle m�mk�nd�r. Eger �zg�veni olmayan bir es varsa, o evlilik tehlike sinyalleri vermeye baslayabilir. Aileler arasinda yasanan sorun bunlara en b�y�k �rnektir. �zg�ven eksikliginden dolayi, kendini ifade edememe, kendini savunamama, i�ine kapanma gibi sorunlar yasanabilir �zg�ven problemi, kisinin net olmasinin �n�ndeki en b�y�k engeldir

26. �zg�ven problemi yasayan kiside sosyal fobi, kaygi bozukluklari, memnuniyetsizlik, huzursuzluk hali g�r�lebilir

27. Neler yapilabilir Yeteneklerinizi �nemseyin Fikirlerinizi daha sesli ifade edin Sorumluluklar alin Cesaretli olun, hata yapmaktan korkmayin Planli yasayin Aliskanliklar edinin Spor yapin Spesifik olun Karamsar d�s�ncelerden uzak durun

28. Kaynaklar: Akyildiz M. (2010). �zg�ven duygusu marka bagliligini ger�ekten artirir mi? Ege Akademik Bakis/ Ege Academic Review, 10 (3) 2010: 933-950 Dallar Y., Erdeve S. S., �akir I. & K�sl� M. (2006). Obezite �ocuklarda depresyon ve �zg�ven eksikligine neden oluyor mu? G�lhane Tip Dergisi, 48, 1-3. Mutluer S. (2006). �zg�ven olusmasinda manevi degerlerin rol�. Y�ksek lisans tezi. Ankara �niversitesi, Sosyal bilimler Enstit�s�, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dali, Ankara. Toros, F., �zge, C. ve Bayramkaya, E. (2009). Ergenlerde g�zl�k takma ile �zg�ven ve sigara kullanimi arasinda iliski var mi? New/Yeni Symposium, 47 (2), 91-97

29. tesekk�rler