210 likes | 493 Views
Formaty MARC. MA chine - R eadable C ataloging. Formaty MARC. standardy używane do zapisywania i wymiany informacji bibliograficznych i im pokrewnych w formie czytelnej maszynowo. Trochę historii . Biblioteka Kongresu 1965 - Pilot MARC 1967 - MARC II
E N D
FormatyMARC MAchine - Readable Cataloging
Formaty MARC standardy używane do zapisywania i wymiany informacji bibliograficznych i im pokrewnych w formie czytelnej maszynowo
Trochę historii ... Biblioteka Kongresu • 1965 - Pilot MARC • 1967 - MARC II • 1980 - MARC format for bibliographic data • 1988 - USMARC format for bibliographic data
Trochę historii ... • Rekord kartoteki wzorcowej: 1976 • Rekord opisu zasobu: 1984 • Rekord symbolu klasyfikacji: 1990 • Rekord danych faktograficznych: 1993 • IFLA UNIMARC (wymiana danych) • Formaty narodowe: UKMARC, INTERMARC
Trochę historii ... • 1997 : USMARC CAN/MARC MARC 21 (XXI wiek) • MARC 21 Lite okrojona wersja formatu MARC 21
Rekord MARC: • Wewnęrzny format rekordu (ANSI Z39.2, IS02709) • Opis zawartości (struktura pól/podpól) • Dobór elementów danych (AACR, LoCSH, NLMC)
Format MARC21 • Zdefiniowany dla 5 typów danych: • opis bibliograficzny (bibliographic description) • zasób i lokalizacja (holdings data) • hasła wzorcowe (authorities) • symbol klasyfikacji (classification data) • dane faktograficzne (community information) Książki, czasopisma, dokumenty elektroniczne, kartograficzne, audialne, wizualne, mieszane
Rekord MARC składa się z: • etykiety rekordu (24 znaki, wykorzystywana przy przetwarzaniu) • tablicy adresów (etykiety+długość+lokalizacja pól danych) • pól danych
Pola danych • kontrolne, stałej długości • zmiennej długości • początek: dwa jednoznakowe wskaźniki • podpola identyfikowane przez dwuznakowe kody podpól (separator + identyfikator) • pola/podpola są powtarzalne • niektóre pola wypełniane kodami (język, kraj)
1001^a Hłasko, Marek ^d (1934-1969). 24500^a Brudne czyny / ^c Marek Hłasko. 260^a Warszawa : ^b Alfa, ^c 1989 300 ^a 270 s. ; ^c 21 cm. POLE ETYKIETA POLAWSKAŹNIK SEPARATOR PODPOLAIDENTYFIKATOR PODPOLA
Rekord bibliograficzny • Najczęściej używane pola: • 020 ISBN • 100 Hasło główne: nazwa osobowa • 245 Strefa tytułu i ozn. odpow. • 250 Strefa wydania • 260 Strefa adresu wydawniczego • 300 Opis fizyczny • 440 Strefa serii i książki wielotomowej • 650 Hasło przedmiotowe - nazwa posp.
0XX - dane kontr., kody 1XX - hasła główne 2XX - tyt/wyd/adr.wyd 3XX - opis fizyczny 4XX - seria 5XX - uwagi 6XX - hasła przedmiot. 7XX - hasła dodatkowe 8XX - hasła dod. serii 9XX - pola lokalne X00 - nazwy osobowe X10 - nazwy ciał zbior. X11 - nazwy imprez X30 - tytuły ujednolicone X40 - tytuły bibliogr. X51 - nazwy geograficzne Grupy pólpionowepoziome X40 - tytuły bibliogr. 740: hasło dodatkowe - tytuł 7XX - hasła dodatkowe
Punkty dostępu do rekordu • 1XX (hasła główne) • 4XX (seria i książka wielotomowa) • 6XX (hasła przedmiotowe) • 7XX (hasła dodatkowe) • 8XX (hasła dodatkowe serii) Pola kontrolowane kartotekami haseł wzorcowych
Etykieta i pola kontrolne • poprzedzają pola zmiennej długości • zawierają dane potrzebne do przetwarzania rekordu i zakodowane informacje bibliograficzne • 001 (nr kontr.), 005 (data ost. modyf.), 008 (dane kontrolne, 40 znaków)
Przykładowy rekord LC Control Number: 97140928 000 01091nam 2200277 a 450 001 715660 005 19971023141928.3 008 970417s1995 pl 000 0 eng 035 __ |9 (DLC) 97140928 906 __ |a 7 |b cbc |c orignew |d 3 |e ncip |f 19 |g y-gencatlg 955 __ |a uc07 04-17-97 to Cat.; jf00 04-29-97; jf03 to Subj. 09-26-97; jf11 to sl 10-16-97; je25 10-21-97 to ddc 010 __ |a 97140928 040 __ |a DLC |c DLC 050 00 |a QA76.9.N38 |b S66 1995
Przykładowy rekord 100 1_ |a Solak, Jerzy. 245 10 |a Machine learning approach to natural language database interfacing / |c Jerzy Solak. 260 __ |a Warsawa : |b Instytut Informacji Naukowe, Technicznej i Ekonomicznej, |c 1995. 300 __ |a 58 p. ; |c 30 cm. 490 1_ |a Informacja naukowa = |a Information science, |x 1230-2090 ; |v 11 504 __ |a Includes bibliographical references (p. 42-46). 650 _0 |a Natural language processing (Computer science) 650 _0 |a Machine learning. 650 _0 |a Database management. 830 _0 |a Informacja naukowa ; |v 11. 922 __ |a ax 991 __ |b c-GenColl |h QA76.9.N38 |i S66 1995 |p 00050412969 |t Copy 1 |w BOOKS
Źródła • Publikacje Biblioteki Narodowej • Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich • SERIE: • Propozycje i materiały • FOrmaty KArtoteki
Źródła dostępne w Internecie • Strona Biblioteki Kongresu http://www.loc.gov/marc/ • Dokumentacja MARC 21 / MARC 21 Lite http://www.loc.gov/marc/marcdocz.html http://www.loc.gov/marc/bibliographic/lite/
Źródła dostępne w Internecie • Kurs MARC 21 (dla początkujących) http://www.lib.usm.edu/~techserv/MARC21Tutorial/ marcfr.htm • Podręcznik MARC 21 http://www.gaelic.ac.za/irtminutes/marc21.pdf http://lcweb.loc.gov/marc/umb/ („Understanding MARC”)
Źródła dostępne w Internecie • MARC 21 dla systemu HORIZON (Porozumienie „Biblioteka z Horyzontem”) http://www.pfsl.poznan.pl/pzh/ • Opis dokumentów elektronicznych http://www.bj.uj.edu.pl/~krystyna/kel.htm