160 likes | 365 Views
Stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5. Frits Pleiter. Indeling. atoom- en kernfysica (1) wisselwerking (3) r öntgentoestel (2) afscherming (3) detectie (4) radiobiologie (6 )
E N D
Stralingsbeschermingdeskundigheidsniveau 5 Frits Pleiter stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Indeling • atoom- en kernfysica (1) • wisselwerking (3) • röntgentoestel (2) • afscherming (3) • detectie (4) • radiobiologie (6) • het objectieve risico van straling (6) • subjectieve risicoacceptatie (6) • grootheden en eenheden (5) • wet- en regelgeving (7) • praktische stralingshygiëne (8 - 10) • afval (11) stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenontdekking van radioactiviteit Henri Becquerel In 1896 experimenteerde Henri Becquerel met uraniumzouten. Na het experiment borg hij het zout op in een kast naast een in papier gewikkelde fotogevoelige plaat. Op een dag zag hij dat deze plaat een zwarting vertoonde op de plaats waar het uraniumzout had gelegen. stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellendefinitie van gesloten bron gesloten bronnen zijn radioactieve stoffen die • zijn ingebed in of gehecht aan vast dragermateriaal, of • omgeven zijn door een omhulling van materiaal met dien verstande dat hetzij het dragermateriaal hetzij de omhulling voldoende weerstand biedt om onder normale gebruiksomstandigheden elke verspreiding van radioactieve stoffen te voorkomen stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenvoorbeelden gesloten bronnen meting van respectievelijk onderzoek aan lasnaden 192Ir, 60Co 1 - 100 TBq dikte staalplaat 137Cs, 241Am 10 GBq dikte sigaretten 90Sr / 90Y 40 MBq - 40 GBq vulhoogte 137Cs, 60Co 1 - 10 GBq chemische analyse röntgenfluorescentie 241Am, 57Co 40 MBq - 40 GBq gaschromatografie 63Ni 400 MBq medische toepassingen brachytherapie 90Sr / 90Y, 125I 2 MBq brachytherapie 137Cs, 192Ir 50 - 500 MBq stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenISO 2919 ingekapselde bronnen kunnen getest zijn op 5 onderdelen • temperatuur en thermische schok • druk • stoten • vibratie • puntbelasting klassering van 1 (niet getest) tot en met 6 (strengste test) gaschromatograaf 63Ni C32211 industriële radiografie 192Ir C43313 bron met de code C11111 is niet getest, mag wel worden gebruikt stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellentoepassingen van open bronnen (bio)chemische analyse labeling 3H, 14C, 32P, 125I 1 MBq - 10 GBq medische diagnostiek bot, hart 99mTc 500 MBq longen 83Kr 600 MBq schildklier 123I 20 MBq tumoren 111In 100 - 200 MBq PET 11C, 13N, 15O 500 MBq medische therapie hyperactieve schildklier 131I 100 MBq - 1 GBq schildkliertumor 131I 2 - 6 GBq stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellentoepassingen van open bronnen angioscan met 99mTc doorsneden in de lengterichting door het hart links is het tussenschot (septum) rechts is de wand van linker kamer (atrium) en boezem (ventrikel) aan de onderkant is de punt (apex) van het hart de donkere plek onderin wijst op slechte doorbloeding van de punt stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenontdekking van röntgenstralen Wilhelm Conrad Röntgen In 1895 ontdekte Wilhelm Conrad Röntgen magische stralen die dwars door een vast object heen ging. Hij noemde het X-stralen. Wij zeggen nu "röntgenstralen". Met röntgenstralen kunnen foto’s worden gemaakt van het inwendige, zoals de botten van een hand of de inhoud van een koffertje. stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenröntgenbuis negatieve kathode positieve anode elektronen versnellen elektronen afremmen (veel) warmte remstraling karakteristieke straling dosistempo > 10 Gy/s mogelijk ! intensiteit verstrooide straling is ongeveer factor 1000 kleiner stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenröntgenspectrum • remstraling • karakteristieke röntgenstraling • straling na filtering door buis • straling na filtering door extra filter stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenröntgenspectrum intensiteit van remstraling neemt toe als anodespanning groter wordt anodestroom groter wordt Z-waarde van anode groter wordt filterdikte kleiner wordt intensiteit van karakteristieke straling neemt toe als anodespanning groter wordt anodestroom groter wordt filterdikte kleiner wordt energie van remstraling neemt toe als anodespanning groter wordt energie van karakteristieke straling neemt toe als Z-waarde van anode groter wordt stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellentoepassingen van röntgenstralen bitewing stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellentoepassingen van röntgenstralen CT-scan stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenvoorbeelden van röntgentoestellen stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5
Bronnen en toestellenneutronen neutron = ongeladen deeltje wisselwerking met de kern van het atoom energieoverdracht maximaal bij botsing tussen even zware deeltjes goede materialen voor afscherming: paraffine H2-C water H2-O beton gebonden kristalwater slechte materialen voor afscherming lood laat veiligheidsmaatregelen over aan een echte deskundige stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5