Young People’s Earth Summit

1. Young People’s Earth Summit

11. NieħduĦsiebil-FuturTagħna Kifnixtieqnara l-pajjiżifil-ġejjieni Il-25 ta’ Frar, 2013 Aħna l-istudentita’ EkoSkola … • bħalaċittadini, inġeddu l-impenntagħnalinkomplunagħmluil-partitagħnabiexniżgurawambjent san u stilita’ ħajjasostenibbli fl-iskejjeltagħna u l-komunitajietfejnngħixu. • ninkwetaw meta, minkejja l-isforzitagħna, ħaddieħorjieħudeċiżjonijietlibihomjista’ jħassaril-futurtagħna. • nixtiequnwasslu din id-dikjarazzjonilill-politiċita' Malta sabiexjagħtukastal-fehemiettagħna meta jkunuqedjieħdudeċiżjonijietdwaril-futurtagħna. Aħna l-istudentita’ EkoSkolanaqblu … • ma’ deċiżjonijiettajbalittieħdusabiexjieħduħsiebil-kwalitàtal-ambjent. • libiexinsolvuċertuproblemiambjentalirridunkunulesti ma nibqgħuxnagħmlu l-istessżbalji. • likultanthemmbżonninbiddluċertudrawwietsabiexnibdewngħixub’modsostenibbli.

12. Aħna l-istudentita’ EkoSkolaninkwetawgħax … • qedissiremfasifuqir-riċiklartal-iskart u mhuxfuq it-tnaqqistiegħu u għalhekk l-ammontta’ skartqeddejjemjikber. • qedtintbagħatħafnajunk mailliqediżżidħafnaskart. • liminkejjalipajjiżna ma tantxgħandnailma • il-kwantità u l-kwalitàtal-ilmaserjinlura; • hawn min qedjaħli l-ilma; • hawn min qedjagħmelużuilleġalital-ħażnietligħandnatal-ilma; u • ħafna mill-ilma tax-xitaqedjinħelaminfloklijinħażen. • lifil-futurnistgħuniġuniddependukompletamentfuqir-Reverse Osmosis Plantsjewilmaimpurtat. • libinigħoliqedjoħloq d-dell fuqil-pannellisolarital-ġirien. • liaktar ma jgħaddi ż-żmienaktarqedjonqsu l-ispazjivojta. Dawn qedjittieħduminnbiniliħafnadrabiqedjibqa’ battal.

13. liċertubiniblapermess ma jitwaqqax. Dan qediwassalsabiex xi wħudjitħajrujabbużawħalliforsijġibuhażewġ u b’hekk l-ispazjujkomplijonqos. • li l-ġeblaMaltijaqedtinħelablarażantantlinaqset sew. • liminkejjalipajjiżnagħanduħafnaxemx, riħ u mdawwarbil-baħarxortagħandanistrieħufuq l-użuta’ fossil fuels. • hemmdiversiforomta’ tniġġiż (tal-arja, tal-ilma, tal-baħar, tad-dawlżejjed, tal-istorbju) limhuxtajbingħas-saħħa u liqedinaqqsu l-kwalitàtal-ħajjatagħna u tal-ħlejjaqta’ madwarna. • liħafnadrabiqedjitqaċċtu s-siġar, minkejjalipajjiżnahunieqesminnhom. • li fl-ibħratagħnahemmħafnaattivitajietliqediniġġsu l-baħar u liqedjeqirduħafnaħlejjaqtal-baħar. • li t-trasportpubblikumhuxorganizzatbiżżejjedbiexikunużatminnħafnanies. Għalhekkhemmwisqkarozziprivati fit-toroqtagħnaliqedjokkupawħafnaspazju, joħolqukonġestjoni fit-toroq, iżidu fl-ammontta’ inċidenti u jkomplujniġġsu l-arja.

14. Aħna l-istudentita’ EkoSkolanissuġġerixxuli … • jkun hemm kampanji edukativi dwar l-ambjent fl-iskejjel u għall-adulti. • fuqil-media jsiruaktarspotsedukattivilijedukawlill-pubblikudwardaklijistgħujagħmludwar l-ambjent. • jkunu infurzati l-liġijiet – li hemm u li sa jsiru – dwar l-ambjent (eż. l-użu tal-ilma, li d-djar ikollhom il-bjar, rimi illeġali ta’ skart). Ix-xogħol tal-wardens jista’ jinkludi wkoll il-ħarsien tal-ambjent. • jkun hemm inizjattivi (eż. tnaqqis fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma) għal min jagħmel ħiltu biex juża r-riżorsi bil-għaqal. • jitfasslu linji gwida li bihom jorħsu l-karti riċiklati u prodotti tal-kummerċ ġust ħalli b’hekk aktar nies jitħajjru jixtruhom. • li ssir reviżjoni tal-liġi dwar l-użu tal-basktijiet tal-plastik ħalli tindirizza l-abbuż li qed isir minn ċertu ħwienet bl-użu ta’ boroż tal-plastik li qed jintużaw bħala basktijiet. • li jkunu introdotti bins għall-iskart domestiku u b’hekk nevitaw l-boroż tal-plastik. • il-bins tal-iskart li hemm fit-toroq ikunu ikbar ħalli ma jimtlewx malajr u jfuru. Aħjar ikollhom għatu ħalli l-iskart ma jtirx bir-riħ u jitferrex ma’ kullimkien inkluż fil-baħar.

15. li jkun hemm biżżejjed bins waqt attivitajiet tal-massa (politiċi, reliġjużi u ta’ divertiment) u jsiru appelli sabiex jintużaw. • li l-iskart ikun trattat qabel ikun esportat ħalli jitnaqqsu ċ-ċansijiet li jsiru inċidenti li jniġġsu il-baħar. • li l-ġbir tal-iskart isir f’ħinijiet mifthema mal-komunità ħalli jonqsu l-problemi ta’ skart li jinħareġ kmieni – li jispiċċa mxerred ma’ kullimkien minħabba li jitqattgħu l-boroż. • l-politiċi jagħtu eżempju billi ma jiġġenerawx skart permezz tal-junk mail u billboards u jużaw mezzi li jirrispettaw l-ambjent biex iwasslu l-ideat tagħhom. • jkun żviluppat Pjan Nazzjonali li jirregola kif isir l-użu tal-ilma. Dan il-pjan, fost l-oħrajn, għandu: • jwassal ħa ssir registrazzjoni ta’ rigs li jintuzaw biex jithaffru l-boreholes biex ma jithaffrux iktar boreholes bla permess • ifassal kwota ta’ kemm jittellgħa ilma mill-boreholes; • joffri għajnuna sabiex jissewwew bjar u ġibjuni; • jinċentiva djar u lukandi sabiex jinvestu fi grey water systems; u • jiżgura li jsir użu aħjar ta’ ilma riċiklat mid-dranaġġ minflok jintrema’ l-baħar.

16. issir kampanja edukattiva għall-bdiewa dwar l-użu ta’ sorsi alternattivi ta’ ilma u dwar kif għandhom jużaw in-nitrati u l-pestiċidi b’mod sostenibbli ħalli b’hekk tkun imħarsa il-kwalità tal-ilma. • li jkun hemm inċentivi sabiex jintużaw djar u skejjel vojta u penali fuq djar li jinżammu vojta għal perjodu twil ta’ żmien. • li nizvillupaw postijiet mitluqa minflok nużaw art ġdida għall-bini. Per eżempju jistgħu jsiru parkeġġi taħt l-art u fuqhom isiru ġonna u spazji liberi. • li jkun hemm kontroll fuq kemm jista’ jogħla l-bini ħalli ma jitfgħux dell fuq pannelli tal-ġirien li jkollhom bini baxx. Dawn li jintlaqtu minn din il-problema għandhom jingħataw iċ-ċans li jużaw bjut ta’ binjiet oħra. • li jerġa’ jintuża ġebel tad-djar li jkunu twaqqgħu minflok jintrema’ fil-miżbliet • jitkomplew u jkunu msaħħa inizjattivi li jħajru l-użù ta’ enerġija alternativa. • jitjieb is-servizz tat-trasport pubbliku u jingħataw inċentivi sabiex il-pubbliku jagħmel aktar użu minnu.