AILFODELU’R GWEITHLU

1. CROESO AILFODELU’R GWEITHLU

2. Mae nifer o bwysau sylweddol sy’n ysgogi newid Asesu disgyblion Mentrau’r Llywodraeth Codi safonau Mynd i’r afael â llwyth gwaith Newidiadau technolegol Newidiadau cymdeithasol • Ymateb i newidiadau i’r cwricwlwm • Angen cynyddol i ddarparu ar gyfer arddulliau dysgu unigol • Defnydd effeithiol o TGCh • Lleihau’r oriau a gaiff eu gweithio • Gwella’r cydbwysedd rhwng • bywyd a gwaith • Rhyddhau athrawon i addysgu • Datblygu rôl staff cymorth Ysgol Deddfwriaeth gyflogaeth Rhwystrau’r gyllideb

3. A OES ANGEN NEWID?

4. Pam mae angen newid? Mae oriau gwaith athrawon yn ystod y tymor ar gyfartaledd yn 52 awr yr wythnos ac mewn rhai achosion hyd yn oed yn uwch! Mae traean o’u hamser yn mynd i ddysgu. Mae chwarter yn mynd ar weithgareddau sy’n cefnogi’r addysgu- cynllunio, paratoi ac asesu. Ond, mae chwarter (rhyw gyfanswm o 13 awr yr wythnos) yn cael ei wastraffu ar gyfrifoldebau gweinyddu cyffredinol a chysylltiad a disgyblion sydd yn goruchwylio yn hytrach na chyflwyno’r cwricwlwm. Pricewaterhouse Coopers

5. 8% 16% 35% 12% 29% Canlyniadau Ysgolion Cynradd- Tasg 1 1 Addysgu Cynllunio, Paratoi, Asesu a Datblygiad Proffesiynol 2 Cysylltiad nad yw’n addysgol 3 4 Gweinyddu/Arall 5 Rheoli Pricewaterhouse Coopers

6. Pam mae angen newid? Nid yw athro blinedig yn athro effeithiol. Nid yw’n cael cyfle i ffocysu ar beth sy’n allweddol bwysig sef addysgu. Disgwylir i athrawon ddefnyddio 20% o’u hamser i gyflawni tasgau a allai gael eu cyflawni’n effeithiol gan eraill. Mae’n rhaid i hynny newid. Pricewaterhouse Coopers

7. Pam mae angen newid? • Llwyth gwaith annerbyniol sy’n cael ei nodi fel rheswm gan athrawon am adael y proffesiwn • Materion o ran recriwtio staff – anodd i wneud y proffesiwn yn ddeniadol • Dros 30 y cant o wythnos waith athro nad yw’n ymwneud â dysgu uniongyrchol • Mae athrawon yn ymddeol yn gynt – bydd bron 50% yn cyrraedd 60 dros y 15 mlynedd nesaf • Angen i ddatblygu staff cymorth proffesiynol • Yn gyffredinol mae gan athrawon gydbwysedd bywyd a gwaith annerbyniol.

8. HYFFORDDIANT LLYWODRAETHWYR Codi Safonau a Llwyth Gwaith: Cytundeb Cenedlaethol AMSER AR GYFER SAFONAU IONAWR 15fed, 2003

9. AMSER AR GYFER SAFONAU Gan gydweithio â’r Llywodraeth, rhaid i’r partneriaid addysg achub ar y cyfle i sicrhau canlyniad lle mae pawb ar ei ennill o ran safonau disgyblion a llwyth gwaith athrawon. Mae gan y genhedlaeth hon gyfle unigryw i wneud pethau’n iawn. Ni chawn ail gyfle. Amser ar gyfer Safonau, 2002

10. LLOFNODWYR Y CYTUNDEB

11. Beth yw amcanion ailfodelu? • Canolbwyntio amser ac egni athrawon ar addysgu a dysgu • Ailffocysu gweithgareddau llafurus nad ydynt yn weithgareddau addysgu • Hwyluso’r defnydd o dechnolegau newydd i wella effeithlonrwydd ac effeithiolrwydd • Helpu penaethiaid a thimau newid ysgol (TNY) i wneud y defnydd gorau o adnoddau i gyflawni newidiadau contract • Dysgu a rhannu arferion arloesol ac effeithiol o fewn ysgolion a rhyngddynt • Galluogi ysgolion i gyflwyno atebion i broblemau o ran llwyth gwaithsy’n briodol i’w cyd-destun a’u hamgylchiadau unigol • Annog arweinwyr ysgol i reoli ac arwain yr agenda newid yn briodol i’w sefyllfa, gan ystyried mentrau priodol y Llywodraeth • Gweithredu’r Cytundeb Cenedlaethol yn gyflymach er mwyn codi safonau a mynd i’r afael â llwyth gwaith

12. HYFFORDDIANT LLYWODRAETHWYR Sprint Marathon

13. HYFFORDDIANT LLYWODRAETHWYR Gofynion statudol y Cytundeb Cenedlaethol Sprint

14. CYNLLUN SAITH CAM 1. 1. Lleihad cynyddol yn oriau gwaith athrawon. 2. Newid i gontractau athrawon 3. Ymdrech benodol i leihau gwaith papur a biwrocratiaeth ddianghenraid 4. Diwygio swyddogaethau staff cynnal i gynorthwyo athrawon a chefnogi disgyblion. 5. Recriwtio rheolwyr newydd gan gynnwys rheolwyr busnes a phersonél 6. Adnoddau ychwanegol a rhaglen ‘ailfodelu’ genedlaethol 7. Monitro cynnydd a throsglwyddo

15. Rhan 1- Medi 2003 1. Newid i gontractau athrawon 2. Hyrwyddo lleihad mewn oriau gwaith gormodol 3. Sefydlu grwp monitor 4. Dirprwyo cyfrifoldeb am dasgau gweinyddol a chlerigol i eraill 5. Cyflwyno amodau cydbwysedd bywyd a gwaith 6. Cyflwyno amser arwain a rheoli 7. Adolygu defnydd o ddyddiau cau

16. Yr ail ran – 2004 Cyfyngiad ar y graddau y gall athrawon gyflenwi yn lle athrawon absennol (38 awr y flwyddyn i ddechrau)

17. Rhan 3- 2005 1. Cyflwyno 10% o amser gwarantedig ar gyferCynllunio, Paratoi ac Asesu, yn ystod oriau ysgol. Oriau dysgu dyddiol- 4 awr 40 munud Oriau dysgu wythnosol- 23awr 20 munud Amser CAP gwarantedig- 2 awr 20 munud

18. Rhan tri- 2005 2. Amser prifathrawiaeth penodedig 3. Goruchwylio arholiadau

19. Marathon Y CYTUNDEB CENEDLAETHOL Codi Safonau a Llwyth gwaith: Cytundeb Cenedlaethol AMSER AR GYFER SAFONAU

20. Y BROSES AILFOEDLU Dull systematig a chlir i ddelio â agweddau sydd angen eu datblygu ac i gyflwyno newid sy’n- • cael ei ‘pherchenogi’ a’i ‘gweithredu’ gan yr ysgol. • gallu cael ei haddasu i fod yn berthnasol i bob ysgol a’i anghenion •yn cynnwys yr holl ‘rhan-ddeiliad’ •yn cael ei chefnogi gan gasgliad o offerynnau a sgiliau.

21. Darganfod Dwysáu Datblygu Darparu Paratoi Dechrau’r broses Darganfod Problemau’r ysgol Dwysáu dealltwriaeth Datblygu cynllun Darparu canlyniadau Y BROSES O AILFODELU

22. I use all the brains I have and all I can borrow.

23. TIM RHEOLI NEWID YR YSGOL Aelodau posibl Y Pennaeth Staff cynnal Staff safle Rhieni Llywodraethwyr Cymdeithasau lleol Disgyblion “Os y gwnewch chi gynnwys pobl mewn penderfyniad am newid ,ni fyddant yn ei ofni.”

24. Nodweddion ysgol ailfodelu - crynodeb • Beth y gallwch ei weld: • Addysgu a dysgu yw’r canolbwynt • Ceir proses newid sy’n cynnwys sawl lefel o’r gweithlu • Mae sawl lefel o’r gweithlu yn rhan o’r broses gwneud penderfyniadau • Ymgymerir â’r tasgau a’r gweithgareddau gan y bobl briodol o fewn patrymau gweithio hyblyg • Gweithredu’r Cytundeb Cenedlaethol • Mae rheoli newid yn rhan arferol o fywyd ysgol • Mae morâl ymhlith y gweithlu cyfan yn uchel • Mae’r ysgol yn rhannu profiadau a dysgu gydag ysgolion eraill • Mae’r cydbwysedd rhwng bywyd a gwaith yn dderbyniol i’r gweithlu cyfan • Mae’r holl weithlu a rhanddeiliaid yn ymwybodol o’r cyfeiriad y mae’r ysgol yn mynd iddo

25. Blwyddyn ers cuflwyno’r Cytundeb Rwy wedi ymrwymo i godi safonau, ac fe fydd y Cytundeb yn gwneud hynny drwy i’r athrawon weithio’n fwy effeithiol. Mae’n her, ond mae hefyd yn adeg gyffrous i athrawon, yn adeg pan fo anghenion proffesiynol athrawon yn cael cydnabyddiaeth lawn a gwell cefnogaeth er mwyn gwneud Cymru’n Wlad sy’n Dysgu. Jane Davidson Ionawr 2004

26. CYLLIDEB 2003/04: 244,000 (dirprwywyd fel grant ar gyfer prynu cymorth gweinyddol) 2004/05: 1,938,000 (ysgolion i ddefnyddio’r arian ar gyfer gweithredu’r Cytundeb Cenedlaethol) 2005/06: 3,509,000 Amser Cynllunio, Paratoi ac Asesu

27. Gareth Morgans, Pennaeth Ymgynghorol PARC MYRDDIN, CAERFYRDDIN 01267 228124 GEDMorgans@sirgar.gov.uk