Inwazje pasożytnicze występujące w Polsce

1. Inwazje pasożytnicze występujące w Polsce

2. Etiologia inwazji • Pierwotniaki - Giardia, Toxoplasma, Pneumocystis, Trichomonas, Naegleria • Robaki obłe (nicienie) - Enterobius, Ascaris, Trichuris, Anisakis, Strongyloides, Trichinella, Toxocara • Robaki płaskie (tasiemce) - Taenia, Echinococcus, Hymenolepis

3. Wrota inwazji Drogi oddechowe: Przewód pokarmowy: enterobius droga fekalno-oralna pneumocystis enterobius, giardia, toxoplasma naegleria jaja w jarzynach, ziemi, wodzie ascaris, trichuris Skóra: strongyloides surowe ryby: Anisakis jaja w kale psa: echinococcus, toxocara Narządy płciowe: trichomonas, giardia cysty w mięsie: taenia, trichinella, toxoplasma

4. Inwazje przewodu pokarmowego • Pierwotniaki Giardia intestinalis • Nicienie Enterobius, Ascaris, Trichuris, Strongyloides, Trichinella, Anisakis, Toxocara • Tasiemce

5. Inwazje układu nerwowego • Pierwotniaki - Toxoplazmoza nabyta i wrodzona - Pełzakowica mózgu (Naegleria) • Nicienie - Strongyloidoza (rzadko) - Trichinelloza - Toksokaroza • Tasiemce - wagrzyca Taenia solium - bąblowica (torbiele larwalne) Echinococcus granulosus i multilocularis

6. Inwazje innych narządów(1) • Pierwotniaki - Toxoplazmoza oczna, węzłowa, uogólniona - Pneumocystoza płuc - Trichomonoza nn. płciowych • Nicienie - Ascarioza (drogi żółciowe, trzustkowe, oskrzela, płuca) - Strongyloidoza (wątroba, płuca, serce)

7. Inwazje innych narządów(2) • Nicienie - włośnica (mm. szkieletowe, m. serca, płuca, nerki) - toksokaroza (wątroba, gałka oczna, płuca) • Tasiemce - wągrzyca (oko, mm. szkieletowe, m. serca, płuca, j. otrzewnej) - bąblowica (wątroba, płuca, m. serca, śledziona, nerki, kości i in.)

8. Giardioza (lamblioza) • E: lamblia (Giardia intestinalis) • I: cysta przenoszona z wodą lub żywnością • K: - bóle brzucha, biegunka, stolce tłuszczowe, wzdęcia, nudności, wymioty, utrata masy ciała - obj. pozajelitowe: przewlekła pokrzywka, zap. jagodówki oka, zap. stawów • z. wątrobowo-trzustkowy • z. dyspeptyczny • z. rzekomowrzodowy • z. alergiczny

9. Giardioza • Diagnostyka: - poszukiwanie cyst w kale - badanie treści XII-czej na obecność trofozoitów - wykrycie antygenów G. lamblia w kale

10. Leczenie: - Metronidazol 250mg p.o. 3xdz przez 5-10 dni dzieci 10-15 mg/kg. m.c/dobę - Tynidazol 600mg/dobę w dwóch dawkach przez 3-5 dni dzieci 10-15 mg/kg/dobę 2 x dz - Ornidazol 500mg 2xdz - Furazolidon 6mg/kg/dobę 4 x dz przez 7-10 dni

11. Rzęsistkowica • E: rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis) • I: trofozoit przenoszony z człowieka na człowieka najczęściej drogą kontaktów płciowych

13. Rzęsistkowica K: - zakażenie pochwy, sromu, dróg moczowych - zapalenie żołędzi, cewki moczowej

14. Rzęsistkowica • Powikłania - zapalenie miednicy małej, niepłodność - zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego • Leczenie (jednoczesne obu partnerów) - Metronidazol 250mg 3xdz-7 dni - Tinidazol 2000mg jednorazowo - Ornidazol 500mg 2xdz-5 dni

15. Owsica (enterobiosis) • E: owsik ludzki (Enterobius vermicularis) • I: jajo inwazyjne: droga fekalno – oralna (ręce) lub wziewna (kurz), larwa inwazyjna –retroinwazja

17. Owsica (enterobiosis) K: - dyspepsja, nadpobudliwość, świąd odbytu

18. Owsica • Powikłania: - zakażenie dróg moczowo-płciowych - zakażenia bakteryjne skóry i śluzówki odbytu • Leczenie: 2-4 cykle - pyrantel (Combantrin) 10mg/kg -co 2 tygodnie - albendazol (Zentel) 200mg dzieci do 5 r.ż. 400mg dzieci> 5 r.ż.- co 1 m-c - mebendazol (Vermox) 100mg 1 x- co 1 m-c

19. Owsica

20. Glistnica (ascariosis) • E: glista ludzka (Ascaris lumbricoides) • I: jajo inwazyjne-ręce, woda, warzywa zanieczyszczone ziemią • K: - postać jelitowa (f. dorosłe) - postać narządowa (f. larwalne) – hepatomegalia, suchy kaszel, stany spastyczne oskrzeli, krwioplucie, zesp. Loefflera - objawy ogólne: gorączka, alergia skórna, zaburzenia snu, stany pobudzenia, eozynofilia

22. Glistnica • Powikłania: - niedrożność jelit, dróg żółciowych - zapalenie trzustki - niedrożność dróg oddechowych

26. Leczenie: - pyrantel 10mg/kg jednorazowo - mebendazol (Vermox)100mg 2 x dz przez 3 dni - albendazol (Zentel) 200-400mg 1x - levamizol (Decaris) 2,5mg/kg

27. Włosogłówczyca (trichurioza) • E: włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura) • I: jajo inwazyjne przenoszone przez brudne ręce, wodę, warzywa, owoce • K: bóle brzucha, przewlekła biegunka (czasami z dom. krwi), alergia, nerwica

28. Włosogłówczyca • Powikłania: - niedokrwistość - zaburzenia elektrolitowe - wyniszczenie • Leczenie: - mebendazol(Vermox)100 mg 2 x dz-3 dni - albendazol(Zentel) 400mg 1x dz-3 dni

29. Toksokaroza (zespół larwy wędrującej trzewnej) • E: glista psia, kocia (Toxocara canis et cati) • I: jaja inwazyjne wydalane z kałem psów i kotów • K: - postać bezobjawowa - postać trzewna: ogólne osłabienie, stany podgorączkowe, wysypki skórne, limfadenopatia, bóle głowy, kaszel, krwioplucie, bóle brzucha, hepatomegalia - postać oczna (ziarniniaki w tylnym biegunie lub obwodowo w gałce ocznej): jednostronne pogorszenie widzenia - neurotoksokaroza (meningitis, encephalitis, epilepsja)

30. Toksokaroza • Rozpoznanie: - morfologia z rozmazem, eozynofilia (BLE), ocena aktywności aminotransferaz, USG j. brzusznej, badanie dna oka, bad. serologiczne (IgG) • Leczenie: • p/pasożytnicze: - rekomendowane u dzieci– dietylokarbamazyna (Hetrazan, Notezyna) 6 mg/kg/dobę-21 dni - alternatywne - albendazol (Zentel) -15 mg/kg/dobę-7 dni • p/zapalne: steroidy ogólnie i miejscowo • rozważyć leczenie chirurgiczne, koagulację laserem lub krioterapię

31. Włośnica (trichinelloza) • E: włosień kręty (Trichinella spiralis) • I: larwa inwazyjna w mięsie świni i dzika • K: - zespół biegunkowy - zespół włośnicowy (penetracja larw do mięśni): gorączka, bóle mięśni kończyn, zapalenie spojówek, obrzęki powiek, zaburzenia mówienia, połykania, oddychania

33. Włośnica • K: - alergiczne zapalenie naczyń (vasculitis): wylewy dospojówkowe, podpaznokciowe, pokrzywka - faza zaburzeń metabolicznych - hipoalbuminemia, hipoglikemia, hipokaliemia • Powikłania: - zapalenie opon i mózgu - zapalenie płuc - uszkodzenie mięśnia sercowego

35. Włośnica • Diagnostyka: - leukocytoza, eozynofilia - badania serologiczne (ELISA) -↑CPK, LDH - biopsja mięśni • Leczenie: - mebendazol lub albendazol 5mg/kg m.c./dobę przez 7 dni - salicylany - steroidy: prednizon 0,5-1 mg/kg m.c./dobę przez 3-14 dni

36. Tasiemczyca(T. nieuzbrojony) • E: tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata) • I: wągier bydlęcy • K: - bóle brzucha - nudności - wzmożone lub upośledzone łaknienie - biegunki lub zaparcia - osłabienie, zaburzenia snu, niedokrwistość

38. Tasiemczyca(T. nieuzbrojony) • Rozpoznanie: - czynne wypełzanie członów macicznych przez odbyt (ocena morfologiczna) - jaja w kale - antygeny tasiemca w kale • Leczenie: - prazykwantel (Cesol) 5-10mg/kg-jednorazowo - alt.: niklozamid (Yomesan) 2g (dzieci 50 mg/kg m.c)

39. Tasiemczyca(T. uzbrojony) • E: tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) • I: wągier świński • K: - postać jelitowa często bezobjawowa - wągrzyca: tk. podskórnej, mm. szkieletowych, płuc, oka, jamy otrzewnej, mózgu • R: - ocena morfologiczna członów macicznych

41. Leczenie: - prazykwantel (Cesol) - postać jelitowa 5-10 mg/kg 1x - wągrzyca mięśni 25 mg/kg-4 dni - wągrzyca mózgu 50 mg/kg/dobę-14 dni - wągrzyca oka -chirurgiczne

42. Echinokokoza(bąblowica jednojamowa) • E: Echinococus granulosus • I: jaja przenoszone z sierści lub kału psa • K: postać pęcherzowa (torbiel) zawierająca protoskoleksy umiejscawia się w tkankach: wątroba (60%), płuca (20%), mózg (2%), mięsień sercowy, nerki, kości, śledziona • Powikłania: pęknięcie torbieli, wstrząs, wtórne zakażenie bakteryjne

44. Echinokokoza • Rozpoznanie: - badania obrazowe –USG, TK, RM - testy immunoenzymatyczne ELISA+ Western - Blot - biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana - śródoperacyjne badanie histopatologiczne • Leczenie: - operacyjne - farmakologiczne: albendazol (Zentel) 10-15 mg/kg/24h –przez 30 dni, kurację powtórzyć 1-2 razy po 14 dniach przerwy

45. Alweokokoza(bąblowica wielojamowa) • E: Echinococcus multilocularis • I: jajo obecne w owocach, grzybach leśnych skażonych kałem lisa • K: postać larwalna (torbiel wielokomorowa) rozrasta się naciekając tkanki: - wątroba, płuca, mózg

46. Alweokokoza(bąblowica wielojamowa) • Rozpoznanie: - badania obrazowe (obraz „kwiatu lilii” i/lub „plastra miodu”) - badania serologiczne + Western - Blot - bad. PCR w bioptatach wątroby - badanie histopatologiczne • Leczenie: - operacyjne-radykalny zabieg chirurgiczny - farmakologiczne – albendazol (Zentel) 10-15 mg/kg/24h -30 dni, powtarzana wielokrotnie (po każdym cyklu 14 dni przerwy) nawet całe życie • Rokowanie: złe (33% zgonów)

47. Hymenolepioza(tasiemiec karłowaty) • E: tasiemiec karłowaty (Hymenolepis nana) • I: jaja inwazyjne w pokarmach zanieczyszczonych kałem myszy • K: bóle brzucha, wymioty, utrata apetytu i masy ciała, nerwica, zaburzenia snu, świąd skóry okolicy odbytu • L: prazykwantel (Cesol) 25 mg/kg 1x, ew. powtórzenie kuracji

48. Pomyśl o inwazji w przypadku: • dziecka • osoby z upośledzoną odpornością • niepokoju, pobudzenia ruchowego, zaburzeń snu • utraty masy ciała • przewlekłej biegunki • przewlekłych, nawracających stanów obturacji oskrzeli • nawracających wysypek skórnych • eozynofilii • gdy nie wiesz o czym masz myśleć

49. Profilaktyka inwazji • mycie rąk przed posiłkami • mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami • mycie warzyw i owoców • odrobaczanie zwierząt domowych • oznaczanie miejsc defekacji psów i kotów • zabezpieczanie piaskownic przed zwierzętami • ogradzanie placów zabaw siatką 1,5m • sprzątanie miejsc zabaw dzieci • prawidłowa obróbka termiczna mięsa i ryb • unikanie mięsa niebadanego

50. Dziękuję 