Stan środowiska w Polsce i polityka ekologiczna

1. Stan środowiska w Polsce i polityka ekologiczna WY – Ekologia i Polityka

2. 3 komponenty pojęcia „zagrożenie ekologiczne” wg. A. Delorme • Obiektywny • Aksjologiczny • Podmiotowy

3. Czynniki wewnętrzne zagrożeń ekologicznych w Polsce • Charakter przemysłu • Błędy planowania przestrzennego • Niska lub brak świadomości ekologicznej • Niskie nakłady inwestycyjne • Nastawienie na osiąganie szybkich sukcesów ilościowych bez troski o jakość produktu

4. Czynniki zewnętrzne zagrożeń ekologicznych w Polsce • Położenie geograficzne • Zanieczyszczenia rzeczne • Odpady toksyczne i promieniotwórcze • Elektrownie jądrowe

5. Użytkowanie powierzchni kraju

6. Średnia jakość gleb I-III kl. 26%, V-VI kl. 34%

7. Grunty zdegradowane • W 2002 roku łączna ilość wynosiła 68 tys. ha, (rejestr ten nie obejmuje nieużytków), • zrekultywowano zaledwie 2 tyś. ha gruntów zdegradowanych

8. Powietrze

9. Gazy cieplarniane

11. Spadek zakwaszenia

13. Zanieczyszczenia transportowe

15. Zanieczyszczenie wód, źródła poboru wody

16. Zużycie wody

17. Ścieki odprowadzane do wód powierzchniowych

18. Ścieki oczyszczane

20. Standardy jakości wód rzecznych • I klasa – woda przeznaczona do zaopatrzenie w wodę ludności, niektórych zakładów przemysłowych i hodowli ryb łososiowatych • II klasa – przeznaczona do hodowli ryb, hodowli zwierząt gospodarczych i celów rekreacyjnych • III klasa – woda do zaopatrzenia przemysłu i nawodnień rolniczych

21. Stan wód wg obligatoryjnych wskaźników (zawartość tlenu, fenole, chlorki, siarczany, zawiesina)

22. Stan wód wg obligatoryjnych wskaźników

23. Stan czystości rzek pod względem sanitarnym (bakteriologicznym) • 40,8% - wody pozaklasowe • Brak wód o I klasie • II kl. 6,3% • III kl. 53%

24. Standardy jakości wód jezior • I klasa – odpowiada wodom oligo-mezotroficznym • II klasa – odpowiada wodom umiarkowanie eutroficznym • III klasa – odpowiada silnie zeurofizowanym

26. Czystość jezior

27. Morze Bałtyckie • Polskę zamieszkuje 50% ludności zlewiska Bałtyku, do którego trafia 100% wód powierzchniowych, odpływających z terenu Polski

28. Morze Bałtyckie

29. Odpady

30. Źródła odpadów • Górnictwo węglowe • Wydobycie surowców mineralnych • Przemysł energetyczny i hutnictwo • Odpady powstające przy płukaniu i oczyszczaniu kopalin

31. unieszkodliwianie Polska należy do państw w Europie o największej ilości wywarzanych odpadów. W przeliczeniu na jednostkę PKB to 160kg/1 tys. $, w OECD 50kg/1 tys. $

32. Na 1 mieszkańca wytwarzamy 275 kg, OECD 500kg/osobę

33. Obszary objęte ochroną Tendencja wzrostu z 19, 4% w 1990 r. do 33,1% w 2002 r.

35. Polityka ekologiczna Polski

36. Przedmiot polityki ekologicznej • Środowisko przyrodnicze • Potrzeby społeczne • Potrzeby gospodarcze

37. Funkcje polityki ekologicznej • Wskazanie celów działań proekologicznych; • Określenie podstawowych warunków osiągnięcia celów, w tym: • Zasad funkcjonowania polityki ekolog. • Hierarchii celów; • Zadań zapewniających realizację celów • Wskazanie czynników ułatwiających i utrudniających realizacje celów • Wskazanie najkorzystniejszych sposobów (środków, narzędzi, instrumentów) osiągnięcia celów

38. Cele polityki ekologicznej • Cel nadrzędny: perspektywiczna wizja, którą ma osiągnąć polityka ekologiczna, jest nim osiągnięcie i utrzymanie takiego stanu środowiska, który zapewni normalny rozwój ludzi • Cele szczegółowe i pośrednie

39. Zasady polityki ekologicznej • Określające charakter polityki ekologicznej; • Określające relacje między polityką ekologiczną a polityka gospodarczą, społeczną i międzynarodową; • Ukierunkowujące narzędzia realizacji polityki ekologicznej

40. Narzędzia – środki i instrumenty • Środki mają charakter informacyjny,porządkująco-organizacyjny, techniczno-technologiczny • Instrumenty dzielimy na: • Instrumenty regulacji bezpośredniej • Instrumenty regulacji pośredniej

41. Bezpośrednie: • Akty prawne, określają sposób użytkowania, ochrony i kształtowania oraz system zarządzania; • Normy dopuszczalnych stężeń; • Normy emisji • Normy regulujące procesy produkcyjne; • Normy produktowe

42. c. d. • Normy zbierania i przetwarzania informacji; • Przepisy regulujące korzystanie z powierzchni i przestrzeni; • Przepisy dotyczące korzystania z zasobów naturalnych; • Przepisy wdrażające organizację systemu zarządzania ochroną środowiska

43. Pośrednie: • Instrumenty informacyjno-planistyczne; • Instrumenty ekonomiczne; • Przepisy importowe; • umowy

44. Proces wyodrębniania się polityki ekologicznej 1973-1981 1982-1990 1991-1994

45. 1995-2000 2001-2010

46. Polityka ekologiczna – definicja • Świadoma i celowa działalność państwa, która polega na racjonalny użytkowaniu zasobów i walorów środowiska przyrodniczego, jego właściwej ochronie i umiejętnym kształtowaniu na podstawie zdobytej przez ludzkość wiedzy teoretycznej i praktycznej.

47. Założenia wyjściowe dokumentu z 2000 roku • Odniesienie do konstytucji RP art. 5 (RP zapewnia ochronę środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju) i art.74 (ochrona środowiska jest obowiązkiem m.in.władz publicznych, które przez swoją politykę powinny zapewniać bezpieczeństwo ekologiczne współczesnym i przyszłym pokoleniom) • Nadrzędną wartością jest człowiek • Człowiek jest sprzężony z systemem przyrodniczym • Bezpieczeństwo ekologiczne wymaga zapewnienia odpowiednich zasobów dyspozycyjnych wody, zachowanie rolniczej przestrzeni, zwiększenie lesistości • Oparcie się na zrównoważonym rozwoju • Zachowanie bogatej różnorodności biologicznej

48. Zasady: • Zasada zrównoważonego rozwoju • Zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi • Zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego • Zasada regionalizacji • Zasada uspołecznienia polityki ekologicznej

49. Zasada „zanieczyszczający płaci” • Zasada prewencji • Zasada przezorności • Zasada stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT) • Zasada subsydiarności • Zasada klauzul zabezpieczających • Zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej

50. Wskaźniki społeczno-ekonomiczne • Stan zdrowia obywateli; • Poziom zużycia energii, surowców i materiałów na jednostkę produkcji; • Tempo przyrostu obszarów wyłączonych z rolniczego i leśnego użytkowania dla innych potrzeb; • Przyrost lub spadek netto miejsc pracy