TUTORIAL I

1. TUTORIAL I Podstawy pracy intelektualnej cz.1

2. Warunki zaliczenia • obecność na wszystkich zajęciach (w razie nieobecności zdawanie materiału u prowadzącego dany blok) • znajomość skryptu (wejściówka na następnych zajęciach); skrypt jest dostępny w formacie PDF na stronie każdego prowadzącego Tutorial I – należy go sobie ściągnąć po dzisiejszych zajęciach • zaliczenie kolokwium składającego się z trzech części: a) kwestie terminologiczne (z dzisiejszych zajęć), b) korekta tekstu (w skrypcie są artykuły na jej temat), c) streszczenie tekstu (z tego będą warsztaty na następnych zajęciach).

3. Skrypt • Dostępny w wersji elektronicznej na stronach prowadzących (na portalu WSIiZ) i na serwerze ftp.wsiz.rzeszow.pl (dysk wspólny/tutorialI)

4. Ze skryptu należy przeczytać teksty następujących autorów: • G. Humenny, • G. Kurczewski, • Ł. Błąd, • B. Bartusiak • P. Przywara

5. Zagadnienia • co to są źródła naukowe? • podstawy pracy intelektualnej? • jak analizować tekst naukowy? • o co chodzi w nauce? • jak się obchodzić z żargonem naukowym? • co to jest etymologia? • podstawowe ćwiczenia z korekty tekstu • jak pisać, a jak nie pisać?

6. Naukę możemy rozumieć na 3 sposoby • Funkcjonalnie • Strukturalnie • Socjologicznie

7. Dwa warunki dla nauki • INTERSUBIEKTYWNA (międzyludzka) KOMUNIKOWALNOŚĆ • INTERSUBIEKTYWNA SPRAWDZALNOŚĆ

8. Można powiedzieć, że są to dwa podstawowe warunki naukowości jakiejś dyscypliny. Jeśli jakaś dyscyplina nie spełnia jednego z nich lub obu naraz nazywana bywa PSEUDONAUKĄ lub PARANAUKĄ (do takich dyscyplin zalicza się astrologię, numerologię, parapsychologię itp. ze wzgl. na to, że to, co one głoszą nie daje się sprawdzić za pomocą procedur naukowych).

9. INTERSUBIEKTYWNA KOMUNIKOWALNOŚĆ • Dana dyscyplina jest intersubiektywnie komunikowalna tzn., że jest sformułowana w takim języku, który jest zrozumiały dla kompetentnego odbiorcy.

10. INTERSUBIEKTYWNA SPRAWDZALNOŚĆ • Dana dyscyplina jest intersubiektywnie sprawdzalna tzn., że tezy głoszone przez tę dyscyplinę dadzą się zweryfikować i dowieść w określonych warunkach przez kogoś innego, kompetentnego. Innymi słowy to, co głosi naukowiec A jest do powtórzenia i potwierdzenia przez naukowca B.

11. Cechy myślenia potocznego (praktyczno-życiowego) • służy celom doraźnym • bywa błędne, zawodne • opiera się na pochopnych uogólnieniach • bywa szablonowe, stereotypowe • bywa zabobonne • opiera się często na naukowych pseudoautorytetach • pozbawione bywa samokrytycyzmu • nie prowadzi do wiedzy teoretycznej • nie służy ogólnemu poznaniu świata

12. Autorytetem naukowym nazywamy • Specjalistę w danej dziedzinie, który może rzetelnie przekazywać wiedzę dotyczącą danej dziedziny; jest on jednocześnie szanowany przez innych przedstawicieli danej dyscypliny (nie jest jakimś ekstrawaganckim naukowcem głoszącym kontrowersyjne tezy, którzy nie podzielają inni przedstawiciele danej dyscypliny).

13. Pseudoautorytet naukowy • naukowiec wypowiadający się o dziedzinie, która nie jest jego specjalnością; naukowiec przekraczający swoje kompetencje (np. profesor matematyki wypowiadający się na antenie telewizyjnej na tematy społeczne, którymi zajmuje się socjologia) • nie-naukowiec wypowiadający się na tematy naukowe (np. aktor, reżyser, muzyk, sportowiec, a najczęściej dziennikarz).

14. Czynności poznawcze biorące udział w uprawianiu nauki • ABSTRAHOWANIE • ANALIZOWANIE I SYNTETYZOWANIE • MODELOWANIE • DEFINIOWANIE • PARAFRAZOWANIE I REFEROWANIE

15. ABSTRAHOWANIE • Intelektualne odrywanie pewnych treści poznawczych prowadzące do powstania pojęć ogólnych • Intelektualne odrywanie pewnych treści poznawczych zawartych w tekstach naukowych

16. ANALIZOWANIE tekstu naukowego • wydobywanie terminów kluczowych (vide spis terminów na końcu niemal każdej książki naukowej); należy pamiętać, że każda dyscyplina naukowa posiada swój specyficzny zasób terminów kluczowych (pierwotnych) – w socjologii takim terminem będzie „grupa społeczna”, ale w fizyce teoretycznej już nie (tu np. „czasoprzestrzeń”, „masa”, „siła” itp.) – dlatego to wyróżnienie warstw tekstu naukowego jest sformułowane na pewnym poziomie ogólności • wydobywanie zdań kluczowych (definicji, tez, twierdzeń itd.) • wydobywanie fragmentów kluczowych (ciągów zdań: wnioskowania, uzasadnienia, argumentacja)

17. MODELOWANIE (idealizowanie) • to konstruowanie przedmiotów abstrakcyjnych służących do ujmowania i opisywania realnych obiektów, zjawisk i procesów. • Przykładowe modele występujące w naukach przyrodniczych: model atomu, oka, nerki, ciała ludzkiego, mózgu itd.

18. DEFINIOWANIE • służy dwojakim celom: • tworzeniu precyzyjnego języka nauki • kondensowaniu wiedzy teoretycznej (każda definicja zawiera jakąś cząstkę wiedzy teoretycznej, toteż ucząc się definicji, nabywamy wiedzy teoretycznej).

19. PARAFRAZOWANIE • to omawianie jakiegoś fragmentu tekstu za pomocą wyrażeń bliskoznacznych (synonimicznych)

20. REFEROWANIE • to streszczanie całego artykułu lub tekstu

21. Tekst literacki zawiera fabułę, postacie, dialogi, monologi itd. Tekst naukowy zawiera terminologię specjalistyczną, definicje, tezy, twierdzenia, wreszcie wnioskowania, uzasadnienia, wyjaśnienia czy argumentację Tekst literacki versus tekst naukowy INACZEJ powinniśmy czytać teksty naukowe aniżeli teksty beletrystyczne

22. Tekst naukowy czytamy • POWOLI • WIELOKROTNIE • ROBIĄC NOTATKI

23. ADRES BIBLIOGRAFICZNY • Jan Kowalski, Prawo karne, PWN, Warszawa 2001, s. 15.

24. Podział źródeł naukowych • omówienia źródeł klasycznych (encyklopedie, wstępy, słowniki tematyczne, wprowadzenia, przewodniki itd.) • źródła klasyczne (teksty twórców jakiejś teorii oraz kontynuatorów ich myśli).