590 likes | 1.43k Views
KMRLERDE BAZ KAVRAMI. KMR JEOLOJISI. Do. Dr. Gltekin KAVUSAN. Kavusan JEM408 2/59. ANALIZ GRUPLARI. KIMYASAL ANALIZLERTEKNOLOJIK ANALIZLERPALINOLOJIK ANALIZLERPETROGRAFIK ANALIZLER. KMR JEOLOJISI. Do. Dr. Gltekin KAVUSAN. Kavusan JEM408 3/59. KIMYASAL ANALIZLER. PROKSIMATE ANALIZLERULT
E N D
1. KÖMÜRLERE UYGULANAN ANALIZLER
2. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
3. ANALIZ GRUPLARI KIMYASAL ANALIZLER
TEKNOLOJIK ANALIZLER
PALINOLOJIK ANALIZLER
PETROGRAFIK ANALIZLER
4. KIMYASAL ANALIZLER PROKSIMATE ANALIZLER
ULTIMATE ANALIZLER
DIGER ÖZEL ANALIZLER
5. PROKSIMATE ANALIZLER SU (NEM,RUTUBET)
KÜL
UÇUCU MADDE
SABIT (BAGIL) KARBON
6. ULTIMATE ANALIZLER KARBON ORANI
HIDROJEN ORANI
AZOT ORANI
KÜKÜRT ORANI
OKSIJEN ORANI
7. DIGER KIMYASAL ANALIZLER KÜKÜRT TÜRLERI ANALIZI
CO2 ANALIZI
KLOR ANALIZI
FOSFOR ANALIZI
KÜL BILESIMI ANALIZI
IZ (ESER) ELEMENT ANALIZI
KÜLDE IZ (ESER) ELEMENT ANALIZI
8. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
9. NEM (RUTUBET) TÜRLERI KABA NEM
HIGROSKOPIK NEM
AYRISMA NEMI
MINERAL MADDE NEMI
TOPLAM NEM
10. NEM TAYINI METOTLARI GRAVIMETRIK NEM TAYINI METODU
VOLUMETRIK NEM TAYINI METODU
11. Gravimetrik metotKABA (YÜZEY) NEM TAYINI GELEN ÖRNEK TORBASI TARTILIR. (M1)
KÖMÜR HAVADA KURU BAZA GETIRILIR KÜTLESI TARTILIR (M2)
TORBA, KUTU VS HEPSI TARTILIR (M3)
KAYBEDILEN NEM BURADAN KABA NEM OLARAK % ORANI SEKLINDE HESAPLANIR.
12. Gravimetrik metot HIGROSKOPIK NEM TAYINI N ORTAMINDA 105±3°C SICAKLIKTAKI ORTAMDA KÖMÜRÜN KAYBETTIGI NEM MIKTARIDIR.
Kaba(m) örnek konur ve tartilir(m1). N-dolasimli etüvünde isitilir. Desikatörde sogutulur. Tartilir (m2).
Nem orani (%)=((m2-m1)/(m1-m))*100
13. Ksilol (! yanici) ile numune balona konur ve 110 °C sicaklikta kaynatilir, buhar geri sogutucuda sogutulur.
Godede toplanan su ölçülür.
Balondaki kütleyle orantilanarak % nem hesaplanir. VOLUMETRIK NEM TAYINI
14. TOPLAM NEM TAYINI TAYIN EDILEN NEMLERIN TOPLAMIDIR
Topl.Nem%=Kaba nem%+Higroskopik N.%
DOGRUDAN ORIJINAL KÖMÜRDEN YAPILAN NEM TAYINI SEKLINDE DE UYGULANABILIR.
15. KÜL TAYINI-ORGANIK MADDE TAYINI 1 g kömür 750±10°C sicaklikta kül haline getirilir. Kül kütlesi bulunur ve % Kül buradan hesaplanir.
Organik madde%= 100-Kül%
olarak bazi kayaçlarin organik madde içerikleri yakma metodu olarak ayni yöntemle bulunabilir. Kömürlerde bu hesaplama yapilmaz.
16. UÇUCU MADDE TAYINI Bir miktar kömür kuvars krozeye konur. Kütleler belirlenir ve 850±10°C sicaklikta isitilir. Uçucu maddeler uzaklasir. Sogutulur kütle kaybi hesaplanir. Bu kayip yüzdesi % Uçucu Madde oranidir.
Kalan kütlenin orani ise KOK % olarak hesaplanir.
17. SABIT (FIX-BAGIL) KARBON ORANI TAYINI KURU KÖMÜR BAZINDA HESAPLANIR.
SABIT C%=100-(Uçucu madde %+Kül %)
Uçucu madde hesaplanirken kömür bazi kuru kömür bazina indirgenir. Nem oranindan gelen uçucular ile anorganik bilesenlerden kaynaklanan nem içerikleri sifir kabul edilir.
18. ULTIMATE ANALIZLER, ELEMENTER ANALIZ OLARAK ADLANDIRILABILEN ANALIZLERDIR.
19. ULTIMATE ANALIZLERC, H TAYINI
20. ULTIMATE ANALIZLERC, H TAYINI
21. ULTIMATE ANALIZLERN- TAYINI KJEHLDAHL CIHAZIYLA TAYIN EDILIR.
22. ULTIMATE ANALIZLERS-TÜRLERI PIRITIK KÜKÜRT
ORGANIK KÜKÜRT
SÜLFAT KÜKÜRTÜ
TOPLAM KÜKÜRT
23. ULTIMATE ANALIZLERS TAYINI 800 ± 10°C SICAKLIKTA YAKMA METODU
1350 ± 20°C SICAKLIKTA YAKMA METODU
ESCHKA KARISIMI ILE INDIRGEME METODU
OTOMATIK ANALIZ CIHAZIYLA TAYIN
24. ULTIMATE ANALIZLERS TAYINI
25. ULTIMATE ANALIZLERS-TÜRLERI TAYINI
26. ULTIMATE ANALIZLERC, H,N,S TAYINI
27. ULTIMATE ANALIZLERO- TAYINI DOGRUDAN TAYIN SADECE ÖZEL AMAÇLAR IÇIN YAPILIR.
HESAPLAMA ILE BULUNUR.
O %=100 – (C+H+N+S)
28. DIGER KIMYASAL ANALIZLERCO2-ANALIZI CO3 IÇERIGI TAYINIDIR. KARBONATLI MINERALLERDEN KAYNAKLANIR.
29. DIGER KIMYASAL ANALIZLERCl - ANALIZI NaCl, KCl vb MINERALLERDEN KAYNAKLANIR.
ESCHKA KARISIMI+KÖMÜR IÇERIGI 675 ± 5°C SICAKLIKTA YAKMA METODU ILE INDIRGENEREK TITRIMETRIK OLARAK HESAPLANIR.
Termik santral kazanlarinda korozyona neden olur.
30. DIGER KIMYASAL ANALIZLERP - ANALIZI APATIT, ORGANIK BAGLI FOSFOR vb BILESIKLERDEN KAYNAKLANIR.
SPEKTROFOTOMETIK VEYA XRF ILE BELIRLENEBILIR.
31. DIGER KIMYASAL ANALIZLERESER ELEMENT ANALIZLERI DOGRUDAN KÖMÜRDEN VEYA KÜLDEN BELIRLENEBILIR.
KÖMÜRDEN BELIRLENMEDE KAYAÇLARIN ANALIZLERINDE OLDUGU SEKILDE YAPILIR.
KÜLDE ISE ÖNCE KÖMÜR KÜLLESTIRILIR VE AYNI YÖNTEMLE ANALIZ EDILIR.
32. TEKNOLOJIK ANALIZLERYOGUNLUK TAYINI GÖRÜNÜR YOGUNLUK
Kirilmis ve tane boyutlamasi yapilmis kömürün yogunlugudur.
GERÇEK YOGUNLUK
Kömür kütlesinin yogunlugudur.
33. TEKNOLOJIK ANALIZLERTANE BOYU DAGILIMI TAYINI ELEK ANALIZIDIR.
ISLAK VE KURU OLARAK YAPILIR.
34. TEKNOLOJIK ANALIZLERYÜZME-BATMA DENEYI BELIRLI BOYUTLARDAKI KÖMÜR TANELERI DEGISIK SIVILARDA ÇÖKTÜRTME DENEYLERINE TABI TUTULUR.
ÇÖKME ORANLARI VE SIVI BILESIMLERINE GÖRE SONUÇLANDIRILARAK, KURULACAK YIKAMA (LAVVAR) TESISININ ÇALISMA ARALIKLARI BELIRLENIR.
35. TEKNOLOJIK ANALIZLERKIL KIRILMA (Shale breakdown) KÖMÜRLERIN TABAN TAVAN VE ARA KESMELERINDEKI KILLERIN SU EMME SONUCUNDA DEGISIMLERININ TAYINIDIR.
GENELLIKLE MONTMORILLONIT GRUBU KILLERIN ETKILERI SONUCU BU SORUN KÖMÜR YIKAMA (LAVVAR) GIBI TEKNOLOJIK TESISLERDE ÜRETIMI AKSATIR.
36. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Yakma sistemleri-ISIL DEGER TAYINI YUKARI (ÜST) ISIL DEGER
ASAGI (ALT) ISIL DEGER
37. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Yakma sistemleri-ISIL DEGER TAYINI Nem içerigi yüksek kömürlerde kondensazyon isisi nedeniyle analiz isil degeri yüksektir. (ÜST ISI DEGERI)
H orani ve nem içeriginden gerekli düzeltme yapilarak, serbest haldeki (1 at) yanma isisi belirlenir. (ALT ISI DEGERI)
38. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Yakma sistemleri-ISIL DEGER TAYINI ISIL DEGERLER MEGAJOULE/Kg CINSINDEN VERILMEKTEDIR.
1 MJ/Kg = 429.923 BTU/lb
= 238.846 Kcal/Kg
39. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Yakma sistemleri-KÜL ERGIME DERECESI TAYINI Santralin çalismasindaki üst kritik sicaklik sinirinin belirlenmesi iiçin yapilir.
Kömür külünün ergime derecesi PIROMETRIK KONI DENEYI (PCI) ile belirlenir.
40. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Yakma sistemleri-HARDGROVE INDEKSI TAYINI Kömürün ögütülebilirlik deneyidir. Termik santrallerde kömürün kazana sürülmesinden önce yapilan ögütmeyi belirleyene temel bir testtir.
Hardgrove degirmeninde kömür ögütüldükten sonra tane boyu dagilimindan hesaplanir.
Indeks degeri yükseldikçe kömür kolay ögütülür. Aksi ise (<50 HGI) pulverize edilmesinin zor oldugu anlamina gelir.
41. TEKNOLOJIK ANALIZLER Koklastirma
42. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-Potada Sisme Indeksi 800 ± 10°C kömürün özel potada pisirilmesidir.
43. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-King-Gray Deneyi
44. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-King-Gray Deneyi
45. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-
46. Gieseler Plastometresi TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-
47. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-Roga Indisi Avrupada yaygin uygulanan bir yöntemdir.
1 g kömürün 5 g özel bir antrasit ile karisiminin potada 850 ± 10°C’de 15 dakika pisirilmesidir.
Elde edilen kok parçasi tamburda çevrilerek kütle kaybi hesaplanir.
48. Kömür tanelerinin özel bir asindirma tamburunda 1500 d/d 12000 tur döndürülmesiyle ortaya çikan ufalanma oranidir. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-Roga Indisi
49. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-Düsürme Testi (Drop-Shatter) Kömür veya kokun nakliye esnasindaki ufalanmasinin belirlenmesi için uygulanir.
Bazi ülkelerde, buna benzer dayaniklilik deneyi uygulamalarina degisik isimler verilebilir.
50. TEKNOLOJIK ANALIZLER-Koklastirma-MicumTesti
51. Kömürlerde baz denildiginde, kömürün içinde bulundugu ortam kosullarina kendini uyarladigi durum anlasilir.
Kömürler bulunduklari ortamin nemiyle kendilerini dengeleyebilen olusumlardir ve bu nedenle adeta “soluyan”, “yasayan” bir kayaç olarak kabul edilirler.
Kömür ticaretinde asil olan agirlik oldugundan bu durum ciddi ekonomik sorunlar yaratmistir ve yaratabilir. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
52. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
53. 1 at. basinç altinda, 20 oC sicaklikta, %80 bagil nemlilikte olup dogrudan bir isimanin olmadigi bir laboratuvar ortami, kömürlerde baz tanimlanmasinin oturtulabilecegi bir ortamdir.
Bu ortamda yapilan analizler dogru kabul edilirler.
Kömür kütlesinin, havanin nemi nedeniyle kütlesi bu kosullardaki tüm laboratuvar vb ortamlarda aynidir. Dolayisiyla yapilan analiz degerleri de bu durumda farkliliklar göstermeyecektir. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
54. Havada kuru baz: Bir kömür örneginin, bir önceki slaytta belirtilen ortama konulduktan sonra, art arda yapilan 3’den fazla tartimlarda kütlesinin degismedigi halidir.
Bu ortamda kütlenin dengelendigi kömüre de “HAVADA KURU KÖMÜR” (air-dried coal) adi verilir.
Tüm analizler, bu kütleden alinan kömür örneklerinde yapilir. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
55. Orijinal baz: Kömür örneginin laboratuvar geldigi haliyle, ya da yeraltinda ocakta, mostrada veyahut stok sahasindaki halidir.
Orijinal kömür: Kömür örneginin laboratuvar geldigi hali, ya da yeraltinda ocaktaki, mostradaki veyahut stok sahasinda bulunan kömürdür.
Bu kömürler “ORIJINAL NEM” içerirler. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
56. Kuru Kömür bazi: Kömürdeki kaba nem ve higroskopik nem içeriginin sifir olarak kabul edildigi, hipotetik bir bazdir.
Kuru kömür: Gerçekte bulunmayan ama deneyler sonucunda kömürün toplam nem içeriginin sifir oldugu, kömürü sadece organik ve anorganik partiküllerden olusmus bir nesne olarak kabul edilen hipotetik kömürlerdir. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
57. Kuru Külsüz Baz: Kömürün toplam nem ve külü içeriginin sifir kabul edildigi hipotetik bazdir.
Kuru Külsüz Kömür: Kömürün toplam neminin ve külünün olmadigi varsayilan teorik bir kömürdür. Gerçekte böyle bir kömür yoktur.
KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
58. Kuru Mineral Maddesiz Baz: Kömürü olusturan anorganik bilesenler ve toplam nemin sifir olarak öngörüldügü hipotetik bazdir.
Kuru Mineral Maddesiz Kömür: Kömürün toplam neminin, külünün ve anorganik bilesenlerden kaynaklanan uçucu maddelerinin olmadigi, sadece organik bilesiklerden meydana geldigi varsayilan teorik kömürdür. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI
59. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI Deneylerde elde edilen tüm degerler kömürlerde, deneyin yapildigi bazdaki degerlerdir.
Bu degerlerden yola çikilarak diger bazlardaki analiz degerleri hesaplanir.
Herhangi bir analiz degeri verilirken, kömürlerde bazi belirtilir, aksi takdirde bazi belirsiz degerin hiçbir anlami yoktur.
60. DERS SONU