CUMHURİYET DÖNEMİNDE KADINLARIN EĞİTİMİ ve EĞİTİMLİ KADINLAR

1. CUMHURİYET DÖNEMİNDE KADINLARIN EĞİTİMİ veEĞİTİMLİ KADINLAR Prof. Dr. Nilgün MORALI Yaşar Üniversitesi İZMİR

2. Yıllar boyunca Türkiye’de okuma-yazma bilmeyenlerin sayıları • Cumhuriyet Döneminde okuryazarlık oranları • Kadınlar ve erkeklerin okur-yazarlık oranlarının karşılaştırılması • Aynı eğitim düzeyindeki kadın/ erkek oranlarının karşılaştırılması • 1985’ten bu yana yüksekokul ve fakülteye yeni kayıt olan öğrenci sayıları

3. Yıllar Boyunca Türkiye’de Okuma-Yazma Bilmeyenlerin Sayıları

4. Okuma yazma bilmeyenlerin toplam sayıları azalırken, bu azalma özellikle erkek nüfusta etkili olmaktadır. • Okuma yazma bilmeyen toplam kadın sayısının 1935 ve 2000’de yaklaşık aynı olduğu görülmektedir. • Toplam nüfus içinde okuma yazma bilmeyenlerin sayısı özellikle 1980 sonrasında azalmaktadır.

5. Cumhuriyet Döneminde Okuryazarlık Oranı • Okuma yazma bilenlerin toplam nüfus içindeki oranları (kısaca okuryazarlık oranları) ise,

6. Okur-yazarlık oranı yıllar boyunca • genelde, • kadınlar için de, • erkekler için de sürekli artmaktadır. • Okur yazarlık oranı her zaman • Erkekler için toplam nüfusa göre daha büyük, • Kadınlar için toplam nüfusa göre daha küçük gözlemlenmektedir.

8. Tablodan kadınların ve erkeklerin okuryazarlık düzeylerinin aynı olmadığı görülmektedir. • Bu açıdan kadınlar ve erkekler arasındaki karşılaştırılmaların • Okur-yazar olanlar • Okur-yazar olmayanlar • arasında yapılması gerekir.

9. Kadınlar ve Erkeklerin Okur-yazarlık Oranlarının Karşılaştırılması Yıllar içinde • Okur-yazar olanlar arasındaki kadın/erkek oranlarına • Okur-yazar olmayanlar arasındaki kadın/erkek oranlarına bakıldığında

11. Okuryazar olanlar içinde kadın/erkek dengesi kadınlar açısından olumlu ilerleme göstermektedir. (100 erkek için 36’dan 84’e artmaktadır) • Ancak okuryazar olmayanlar içinde kadın/erkek dengesi kadınlar açısından tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır (100 erkek için 137’den 309’a çıkmaktadır.

12. Aynı eğitim düzeyindeki kadın/ erkek oranlarının karşılaştırılması Bitirilen son öğrenim kurumuna göre Yıllar içinde 100 erkeğe düşen kadın sayıları ,

13. Yıllara göre, • İlkokul düzeyinde kadın/erkek oranında kadınlar lehine bir ilerleme görülmektedir. • Ortaokul ve lise düzeylerinde önemli bir değişiklik olmamaktadır. • Yüksek öğrenim düzeyinde kadınlar lehine önemli bir artış yaşanmaktadır.

14. 1985’ten Bu Yana Yüksekokul ve Fakülteye Yeni Kayıt Olan Öğrenci Sayıları Yüksek öğrenim durumuna göre kadın/erkek oranında önemli bir artış yaşanmasına karşın, malesef yüksekokul ve fakülteye yeni kayıt olan öğrencilerde kadın/erkek sayılarının henüz dengelenmediği görülmektedir.

15. Sonuç ve Öneriler • Cumhuriyet döneminde kadınların okuryazarlık oranları toplam nüfus içinde artış göstermektedir. • Okuryazar kadınların sayısı okuryazar erkeklere göre daima daha az olmakta, ancak yine de oran olarak artış göstermektedir. • Okuryazar olmayan kadınların sayısı okuryazar olmayan erkeklere göre daima daha fazla olmakta ve bu fark oran olarak değerlendirildiğinde kadınların aleyhine bir çoğalma sergilemektedir.

16. Genel olarak cumhuriyetin kuruluşundan bu yana kadınların okuryazarlıkları ve eğitim düzeylerinin ilerlemesine karşın erkeklere göre karşılaştırma yapıldığında hep geride kaldıkları görülmektedir. Bu karşılaştırmada kadın erkek eşitliğini sağlayacak bir yol bulmak gerekir.

17. Okuryazarlıkta ve eğitim düzeyleri konusunda kadın erkek eşitliğini sağlamaya yönelik olarak kız çocukların okullaşması, okumayazma kurslarına katılımının arttırılması konusunda destekleyici önlemler alınmalıdır.