Türkiye, 8 Mart 2013

1. KADINLAR, EŞİTLİK VE KOOPERATİFÇİLİK Türkiye, 8 Mart 2013 Mrs. Anne Santamäki Uluslar arası Kooperatifler Birliği (ICA) Yönetim Kurulu Üyesi

2. Bunları biliyor muydunuz? • Kooperatif işletmelerde küresel olarak bir milyardan fazla ortak vardır. Kooperatifler 100 milyon kişiyi istihdam etmektedir. • Dünyadaki en büyük 300 kooperatif işletmesinin cirosu (iş hacmi) 2.0 milyar Amerikan Doları’dır. • Kooperatifler tarımı geliştirmede önemli bir role sahiptir. Küresel yiyecek üretiminin yaklaşık yarısı kooperatiflerden geçer. • Avrupa’da 6 milyondan fazla kişinin çalıştığı 160 000’den fazla kooperatif işletmesi vardır. • Finlandiya’da 100 000’den fazla kişiyi istihdam eden kooperatiflerin 7 milyonun üzerinde ortağı vardır. • Finlandiya kooperatif işletmelerinin iş hacmi 30 milyar Avro’nun üzerindedir. • Finlandiya gayri milli hasılasının yüzde 24’ü kooperatif şirketlerden gelmektedir. • KOOPERATİF İŞLETMELER DAHA İYİ BİR DÜNYA İNŞA EDER.

3. Uluslararası kooperatif değerleri ETİK DEĞERLER: • Dürüstlük • Açıklık • Sosyal sorumluluk • Başkalarıyla ilgilenmek • DEĞERLER: • Kendi kendine yetme • Sorumluluk • Demokrasi • Eşitlik • Adalet • Dayanışma Değer temelinden meydana gelen temalar: • Bağımsızlık • Yerellik • Şeffaflık

4. Uluslararası Kooperatifçilik İlkeleri • Gönüllü ve açık ortaklık (serbest giriş) • Demokratik ortak kontrolü • Ortağın ekonomik katılımı • Özerklik ve bağımsızlık • Eğitim, öğretim ve bilgi • Kooperatifler arasında işbirliği • Toplumsal sorumluluk • Daha fazla bilgi için: • http://ica.coop/en/what-co-op/co-operative-identity-values-principles

5. Finlandiya hakkında önemli gerçekler • Finlandiya: • 5.4 milyon kişi • 2.0 milyon sauna (yaklaşık 500 tane buharlı sauna) • 5.2 milyon cep telefonu (Nokia bir Fin markasıdır) • 4.8 milyon İnternet kullanıcısı • Harika takımadalar bölgesi olan 188.000 göl (tüm bölgenin %10’unu oluşturur) ve 180.000 ada • 493.000 yazlık • 203.000 rengeyiği • 200.000 som balığı • 35 milli park • İyi buz hokeyi oyuncuları, Formula sürücüleri, dünyadaki en iyi kahve içicileri ve.. • gerçek olan 1 Noel Baba’ya sahiptir.

6. Kısaca Finlandiya • Toplam alan: 338 144 km2 (130 558 mil kare). Finlandiya Avrupa’da Rusya,Ukrayna,Fransa,İspanya,İsveç ve Almanya’dan sonra 7. büyük ülkedir. • Maksimum uzaklıklar: kuzeyden güneye 1 157 km (719 mil), doğudan batıya 542 km (336 mil) • Kara sınırı: İsveç ile 614 km (381 miles), Norveç ile 736 km (457 mil), ve Rusya ile 1 140 km (833 mil) • Kıyı uzunluğu: 4 600 km (2859 mil), 1 100 km (684 mil)körfezler ve göllerin kıyıları hariç • Toplam alanın: 10 % 10 su, 69% orman, 8% işlenmiş arazi ve 13% diğer • Diğer: 188 000 göl ve 98 050’si göllerde olan 179 584 ada. Avrupa’nın en büyük takımadaları Finlandiya’nın güneybatı sahilinde yer alır ve Finlandiya’nın İsveççe konuşan özerk Aland Adaları bu takımadaların bir parçasıdır.

7. Kısaca Finlandiya 2 • Nüfus: 5.4 milyon kişi (erkek/kadın oranı % 49/%51) • Kilometre kare başına 15.9 ikamet eden • 70% kasaba ve kentlerde 30% kırsal kesimde yaşar. • Finlandiya 8700 kişilik Sami (Lapp) nüfusuna sahiptir; yabancıların sayısı: 257 248 (4.8%) • Başlıca şehirler: Helsinki (başkent; 564,000), Espoo (235,000), Tampere (206,000), Vantaa (189,000), Turku (175,000), andOulu (130,000). Yaklaşık 1.25 milyon kişi Helsinki metropolitan bölgesinde yaşar. Diller: Finlandiya resmi olarak iki dillidir: Fince nüfusun % 9’nun ve İsveççe nüfusun %5.4’nün ana dilidir. Lapland’da yaklaşık 1600 kişi Sami (Lapp) dillerini konuşur. Din: Nüfusun % 77.3’ü Protestan-Lüterian kilisesine ve yaklaşık %1.1’i Ortodoks kilisesine bağlıdır ve her iki inanç din özgürlüğünü güvence altına alan bir kurum altında korunmaktadır. Para birimi: 2002’den beri Avro, Finlandiya daha önce kendi Fin Markı’nı kullanıyordu (1860-2001)

8. Kısaca Finlandiya 3 • Devlet ve Anayasal Sistem • Finlandiya 6 Aralık 1917’den beri Bağımsız Cumhuriyet’tir. Finlandiya Rusya İmparatorluğu’nun Büyük Dükalığı (1809-1917) ve bundan önce İsveç’in bir parçasıydı (1155-1809). • Finlandiya 6 yıllık bir dönem için seçilen Cumhurbaşkanı (maksimum iki kez) ve dört yılda bir seçilen 200 üyeli tek kabine Parlamentosu’yla bir Batı demokrasisidir. • Ekonomi • Cenova merkezli Dünya Ekonomi Forumu tarafından yayınlanan yıllık Küresel Rekabet İndeksi’nde Finlandiya bir kez daha ilk on arasında yer almıştır. Hollanda, Almanya, Amerika, İngiltere ve Japonya’nın önünde Finlandiya üçüncüyken (2011-2012’de dördüncü) İsviçre ve Singapur ilk iki sırasını korumuştur. • Finlandiya diğer Nordik (İskandinav) ülkeleri gibi dünyada en iyi işleyen ve en şeffaf kurumları arasındadır.

9. Fin Ekonomisi • GSYİH: • Toplam: 189,5 milyar Avro (2011) • Kişi başına düşen: satın alma gücü paritesine göre- 35 173 Avro (2011) • GSYİH’da vergi payı: yaklaşık % 43,5 (2011) • İş Gücü: 2,451 milyon kişi (Aralık 2012) • Dış Ticaret: • İhracat: yaklaşık 56,8 milyar Avro (2011) • İthalat: 60,5 milyar Avro (2011) • İhracat değerine göre en önemli ihracat ülkeleri: İsveç, Almanya, Rusya, Hollanda, Amerika, İngiltere • İthalat değerine en önemli ihracat ülkeleri: Rusya, Almanya, İsveç, Çin, Hollanda, İngiltere • Diğer göstergeler: • Yıllık enflasyon oranı: % 2.4 (Aralık 2012) • İşsizlik oranı: % 6.9 (Aralık 2012) • Doğal kaynaklar: • Kereste,demir çekirdek, bakır, kurşun, çinko, krom, nikel, altın, gümüş , kireçtaşı

10. Farklı dallarda Fin ihracatı • 2011’de Fin ihracat ürünleri ve mallarının değeri yaklaşık 57 milyar Avro ve hizmet sektörleri dahil tüm ihracat 76 milyar Avro idi.

11. Tüketici fiyatlarının Uyumlu İndeksi, yıllık değişim Avro bölgesi ve Finlandiya’da işsizlik oranı

12. Fin Eğitim Sistemi

13. Fin Eğitim Sistemi • Fin eğitim sistemi, altı yaşında anaokulundan başlayıp yüksek eğitime kadar süren ücretsiz halk eğitimine dayanmaktadır. • Fin eğitimi şunlardan oluşmaktadır: • Bir yıllık gönüllü ilköğretim öncesi eğitimden sonra gelen dokuz yıllık temel eğitim (çok amaçlı okul) • Mesleki ve genel eğitimden oluşan üst orta eğitim • Üniversite ve teknik üniversiteler tarafından sağlanan yüksek eğitim • Yetişkin eğitimi her seviyede mevcuttur.

15. Fin Eğitim Sistemi (2) • Temel eğitim tüm yaş grupları için sağlanan genel özgür bir eğitimdir. • Üst orta eğitim genel eğitim,mesleki eğitim ve stajdan (mesleki ve uzmanlık becerileri ve daha fazlası) oluşmaktadır. • Yüksek eğitim,giriş şartı genel orta eğitim diploması (lise vb) veya mesleki diploma olan üniversite ya da teknik üniversitelerden oluşmaktadır. • Akademik ya da sanatsal kurumlar olan üniversiteler eğitim ve araştırmaya odaklanmaktadır. Üniversiteler lisans, yüksek lisans, uzmanlık ve doktora dereceleri sunmaktadır. • Teknik üniversiteler emek piyasası ihtiyaçlarına tepki olarak iş ile ilgili eğitim sunar. Teknik üniversite derecesi 3.5-4.5 yıllık tam gün çalışmayı gerektirir. Teknik üniversite yüksek lisans derecesi için şart, teknik üniversite derecesi ya da denkliğine ek olarak ilgili alanda en az üç yıl iş tecrübesidir. • Yetişkin eğitimi eğitimin tüm seviyelerinde sağlanmaktadır. Yetişkinler genel eğitim sertifikası,mesleki yeterlilik ya da bunlara dahil edilen birimler için eğitim görebilir, vatandaşlık ve iş becerilerini geliştiren kurslar alabilirler ya da eğlence ile ilgili çalışmaları takip edebilirler.

16. Üniversiteler ve Üniversite Ağı • Finlandiya’da Eğitim Bakanlığı ve Kültür sektöründe 16 üniversite vardır; bunlardan ikisi vakıf üniversitesidir. • Aalto Üniversitesi * (Helsinki Metropolitan bölgesinde) • Güzel Sanatlar Akademisi (Helsinki’de) •Hanken Ekonomi Okulu (Helsinki’de, İsveççe konuşan) •Lappeenranta Teknoloji Üniversitesi •Sibelius Akademisi (Helsinki’de) •Tampere Teknoloji Üniversitesi * •Tiyatro Akademisi (Helsinki’de) • Helsinki Üniversitesi • Doğu Finland Üniversitesi (Kuopio’da) • Jyväskylä Üniversitesi • Lapland Üniversitesi • Oulu Üniversitesi • Tampere Üniversitesi • Turku Üniversitesi • Vaasa Üniversitesi •Åbo Akademi Üniversitesi (Turku’da, İsveççe konuşan)

17. Fin toplumunun refahı eğitim,kültür ve bilgiye dayanmaktadır • Yaşadıkları yere,dile ve ekonomik statüsüne bakılmaksızın bütün çocuklara yeteneklerine göre çalışma ve kendini geliştirme olanakları temin edilmektedir. • Öğrenci finansal yardımı 1 Aralık 2014’te geçim indeksine bağlanacaktır. Öğrenci finansal yardım sistemi tam gün eğitim ve çalışmaların hızlandırılarak tamamlanmasını desteklemek için reforme edilecektir. Orta eğitimdeki öğrenciler için öğrenci finansal yardımıyla ilgili eksiklikler giderilecek ve ailesi olan çocukların durumu reformun parçası olarak araştırılacaktır. Öğrenci finansal yardım reformunun maliyeti reformun ulusal ekonomi üzerindeki pozitif etkilerini aşmayacaktır. Daha fazla İngilizce bilgi için: http://www.minedu.fi/OPM/Koulutus/koulutusjaerjestelmae/?lang=en

18. İskandinav ülkelerinde kadınlar • İsveç-Finlandiya Kraliçesi Kristina 17. Yüzyılda kadınlara miras alma hakkını verdi. • Finlandiya’da kadınlara seçme hakkı 1906’da parlamento seçimlerinde verildi-DÜNYADA İLK KEZ! • Finlandiya’da herkesin okula gitme zorunluluğu ancak 1921 yılında getirildi, ilk olarak 6 yıllık eğitim ve 1968’den bugüne 9 yıllık eğitim. Finlandiya’da orta ve yüksek eğitim herkes için ücretsizdir. • Finlandiya’da kadınlar erkeklerle işgücü piyasasında kreş sistemi sayesinde eşittirler. İlk özel kreşler 20. Yüzyılın başında açıldı ve belediyelerin günlük bakım sistemi 1960’larda başladı. 1973’te çocukların günlük bakımına dair yasa ile yeterli sayıda kreş ve kalifiye kreş çalışanı sağlandı. • Kadınlar olarak biz erkeklerle son zamanlarda eşitiz. FAKAT kadınların Avrosu erkeklerinki ile karşılaştırıldığında hala 0.8’dir.

19. Kadınlar ve üniversite çalışmaları İskandinav ülkelerindeki ilk üniversiteler: • İsveç: Uppsala in 1477 • Danimarka: Copenhagen in 1478 • Estonya: Tartu in 1632 – İsveç’in 2. üniversitesi • Finlandiya: Turku in 1640 – İsveç’in 3. Üniversitesi Fakat 19. Yüzyılda Finlandiya’daki üniversitelerde ilk kadınlar: •1850’lerin sonunda kadınlar Rus üniversitelerinde özgür dinleme hakkına sahiptiler. • 1870’lerde kadınlar Helsinki’deki bireysel üniversite çalışmalarına başvuru hakkını kazandılar. • 1897’de kadınlar fakülte ve öğrenci kulüplerine katılma hakkını kazandılar. • Kadınlar üniversitelerde eğitim görme hakkını ancak 1901’de kazandılar. • 1901’de kadınlar üniversitelerde öğrenim görme hakkını kazandılar. → 1910’da üniversite öğrencilerinin %40’ı kadındı.

20. Kooperatif çalışmaları ve Finlandiya’da profesörlük • Kooperatif çalışmaları ve araştırma programları Finlandiya’da uluslararasıdır. Üniversite düzeyinde kooperatif eğitimi 1920’lerde başladı. • Kooperatif Ağ Çalışmaları (2005’te başladı) Helsinki Üniversitesi’nin bir parçası olan Ruralia Enstitüsü tarafından koordine edilen bazı Fin üniversiteleri arasında işleyen çok disiplinli eğitim-öğretim ağıdır. Program üniversite öğrencilerine kooperatif girişimciliği konusunda kurslar sunar. • Kooperatif işletmeciliğinde daimi profesörlük: • 2013’ün başında güney-doğu Finlandiya’da Lappeenranta Teknoloji Üniversitesi’nde Kooperatif İşletmeciliği’nde yeni bir profesörlük kuruldu. • Amaç kooperatifler ve işletmeleri konusunda yeni ve ciddi bilimsel araştırma oluşturulmasını desteklemek ve kooperatif yönetiminin gelişmesi için kaynaklar sağlamaktır. • Fin Kooperatif Konseyi tarafından başlıca kooperatif örgütleri vasıtasıyla işbirliği ve karşılıklı kooperatif çıkarlarının gelişmesini koordine etmek için Finlandiya’da 2001’de yeni bir kurul oluşturuldu. • Yeni başkanlığa Bay LiroJussilia (İktisat ve İşletme konusunda doktoralı) atandı. • Finlandiya’da kooperatifçilik konusunda ilk profesörlük 1980’lerde ve 1990’larda oluşturuldu.

21. Finlandiya’da 2011’de Kooperatifler ve Sigorta Kuruluşları • Üreticilerden et (Et kooperatiflerinin Pazar payı % 80) • Üreticilerden süt (Süt kooperatiflerinin Pazar payı % 97) • Hayvan ıslahı kooperatifinin Pazar payı % 100 • Üreticilerden yumurta (Yumurta kooperatiflerinin Pazar payı % 45) • Özel ormanlardan ağaç kesmede pazar payı (Ormancılık kooperatiflerinin Pazar payı % 40) • Tüketici kooperatiflerinin satışları (Pazar payı % 45) • Mevduatlar (Kooperatifler Bankası S-Pannkidahil) • Prim geliri • Tarımsal tedarik limited şirketi, en büyük tüketici kooperatifi SOK’a ait yan kuruluştur. • Fin Ticaret Sicili’ne göre Finlandiya’daki toplam kooperatif sayısı 2010’un sonunda 4 311’di.

22. Finlandiya’da yeni dalga kooperatifleri • Kooperatifler kırsal kesimlerde toplum hizmetlerinde önemli bir rol oynar. • Fin ekonomisinin bunalımda olduğu ve işsizliğin 12%’ye yükseldiği zaman yeni dalga kooperatifleri 1990’ların başında ortaya çıktı. • Finlandiya Çalışma Bakanlığı ve Pellervo Kooperatiflerin üst örgütü) kooperatif girişimciliğini arttırmak için ortak bir proje başlattı. • O tarihten itibaren yılda yaklaşık 200 yeni kooperatif kurulmaktadır.

23. Yeni kooperatiflerin sayılarının artış nedenleri • Ekonomik olarak yeniden yapılanma • Refah politikalarının yeniden tanımlanması (belediyelerin sağladığı hizmetlerdeki radikal düşüşler) • Toplumdaki değerlerin değişmesi • Kitlesel işsizlik • Serbest mesleğin alternatif yolu • Tarımdaki değişimler • Yerel sorunlara yerel çözümler • Ağ kurma • Üçüncü sektör alanında evrim ve gelişim • Kooperatifler için daha iyi danışma hizmetleri

24. Fin kolejlerinde iyi bir yenilik • Kooperatifler Fin kolejlerinde girişimcilikte eğitim için bir araç olarak kullanılmaktadırlar. Bu eğitim modelinde öğrenciler becerilerini pazarlamak için kooperatif kurmakta, işletmekte ve geliştirmektedirler. Bu modelin çok başarılı olduğu kanıtlanmıştır. • Bu model diğer bazı Avrupa ülkelerindeki kolej ve üniversitelere ihraç edilmiştir. 

25. Kısaca S Grubu, 2012 • S Grubu perakendeciler kooperatiflerinin sahip olduğu 20 bölgesel perakendeciler kooperatifi ve SOK Şirketinden oluşur. • S Grubu Finlandiya’nın her yerinde, Baltık ülkelerinde ve Rusya Petersburg’ta faaliyet göstermektedir. • Perakende satışlar: 12,037 milyon AVRO(KDV dahil) • İstisnai kalemlerden önceki kar: 212 milyon Avro • Ödenen primler: 378,5 milyon Avro • 1 697 satış yeri • 43 417 çalışan • 2 055 227 ortak (=müşteri-sahipler, 31.12.2012)

26. İşletme Yapısı Kooperatif Bankası (S-Pankki) Süpermarket Ticareti Servis istasyonu mağazaları Özel ürün tica. ve yakıt ticareti Turizm ve konaklama Otomotiv ticareti ve Tarımsal ticaret İşletmeleri aksesuarları

27. Hedvig Cinsiyet Eşitliği Projesi • Kooperatiflerde Kadınlar • Etik Bir Kaynak • Fin Kooperatifleri Konfederasyonu Pellervo’nun projelerinden birisi Hedvig isimli Cinsiyet Eşitliği projesidir. • Projenin amacı kooperatiflerin liderliği ve yönetiminde daha fazla kadının yer alması için kadınları teşvik etmektir. Proje 2002-2002’de aktifti. • Proje, Finlandiya kooperatiflerinin tarihinde önde gelen bir lider olan ve MP ilk kadınlarından biri olan HedvigGebhard’tansonra adlandırılmıştı. O kooperatif değerlerinin önemini ve onları gerçekleştirmede kadınlarının rolünü sürekli olarak vurguladı.

28. Hedvig Projesi: Sonuçlar • Araştırma etik değerlere kadınların erkeklerden daha fazla ilgi duyduğunu göstermektedir. Fakat kooperatiflerde ve diğer işletmelerde kadınlardan yeteri kadar yararlanılmamaktadır. Uluslararası Kooperatif Birliği artık harekete geçme zamanı olduğunu bildirmiştir. • Kooperatiflerin liderliklerinde ve yönetiminde kadınlar olmalıdır. Kendilerini işe ve onun değerlerine adayan ve neyin en iyi olduğuna dair etik sezgilerine güvenen kadınlar. Ve kadınlar temsil ettikleri şeyi dile getirmede ve savunmada tereddüt etmemeliler. • Kadınlar arasındaki karşılıklı teşvikin önemi göz ardı edilemez: gelecek nesillerin dünyanın farklılık ve güzelliğinden tat alması için hayatı besleme projesinde kadınlar birbirlerine destek olmalılar. • Kadınlar tüketici olarak temel karar karar vericilerdir ve bu yüzden işletmeleri etkileme konusunda müthiş bir güce sahiptirler. Etik değerlerin ve işletmelerin rasyonel yönlerinin etkileşimi hem ticari olarak karlı hem de etik olarak sürdürülebilir sonuçlar getirecektir.

29. S Grubunda Eşitlik • SOK Kuruluşu: • Denetim Kurulu: 21 kişiden 2’si kadın (% 9,5) • Komisyon: 7 kişiden 0 kadın (% 0,0) • Yönetim Grubu: 9 kişiden 3’ü kadın (% 33.3) • S Grubu: • Çalışanlar: % 75 kadın ve % 25 erkek • Satış ve hizmet personeli: % 79 kadın ve % 21 erkek • Yöneticiler: % 55 kadın ve % 45 erkek • Uzmanlar: % 60 kadın ve % 40 erkek • En yüksek yönetim (CEO’lar): % 0 kadın % 100 erkek • Çalışanların ortalama yaşı: 35 (kadınlar ve erkekler birlikte)

30. Perakendeci kooperatiflerin yönetiminin cinsiyete göre dağılımı (1/2)  Temsilciler Konseyi Denetim Kurulu

31. Perakende kooperatiflerin yönetiminin cinsiyete göre dağılımı (2/2) •  Temsilciler Konseyi ile birlikte Perakendeci Kooperatifler • Denetim Kurulu ile birlikte Perakendeci Kooperatifler • Yönetim Kurulu ile birlikte Perakendeci Kooperatifler

32. Perakendeci kooperatiflerde yönetimin yaşa göre dağılımı (1/2)

33. Kooperatif On Yılı • Kooperatif On Yılı (2011-2020) Uluslararası Kooperatifler Yılının (2011-2012) başarılarına dayalı olarak ortaya çıkmıştır. • İşletmeciliğin kooperatif yöntemini yeni bir düzeye çıkarmak için dünya çapında bir kampanyanın başlangıcını gösterir. • 2020 kooperatif işletme biçiminin amacı şunlardır: • En hızlı büyüyen teşebbüs şekli. • İnsanlar tarafından tercih edilen model. • Ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlikte tanınmış lider.

34. Teşekkür Ederim ! E-mail: anne.santamaki@sok.fi • www.sok.coop • www.ica.coop KOOPERATİF İŞLETMELER DAHA İYİ BİR DÜNYA YARATIR.