Inżynieria oprogramowania

1. Inżynieria oprogramowania Bartosz Marcinkowski Michał Kuciapski

2. System informacyjny System informacyjny: Jest to celowe zestawienie ludzi, danych, procesów, sposobów komunikacji, infrastruktury sieciowej i urządzeń komputerowych, które to elementy współdziałają w celu zapewnienia codziennego funkcjonowania organizacji (transakcyjne przetwarzanie danych) jak również wspierający rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji przez kadrę kierowniczą (systemy raportowania i wspomagania decyzji) System informacyjny niekoniecznie musi zawierać elementy infrastruktury IT

3. System informatyczny • System informatyczny może być jedną z części składowych systemu informacyjnego • oba terminy używane są jako synonimy - niesłusznie • System informatyczny to oparte na technologii komputerowej rozwiązanie pojedynczego problemu biznesowego. Może być to aplikacja, rozwiązanie sprzętowe lub (najczęściej) połączenie obu tych składników • System informacyjny może się składać z więcej niż jednego systemu informatycznego

4. Budowa zespołu • Projekty informatyczne są realizowane przez zespoły ludzkie • W zespołach tych wyróżnić można role formalne oraz nieformalne • W efektywnym zespole: • Są zapewnione role • Każdy zna zarówno rolę swoją, jak i innych • Jest przywódca • Pułapki w budowie zespołu: • Źle określone zadania • Zbyt mało pracowników • Zbyt niskie kwalifikacje • Zła kombinacja styli zachowania

5. Budowa zespołu – cd • Zła kombinacja styli zachowania: • Rodzi irytację • Prowadzi do różnicy zdań • Zwiększa ilość popełnianych błędów • W skrajnych przypadkach prowadzi do utraty zdolności do pracy

6. Role w zespole • Role formalne: • Szef • Sekretarka • Specjalista • Użytkownik • Role nieformalne: • Kontroler • Promotor • Supporter • Analityk

7. Promotor Bardzo emocjonalny Chce szybkich zmian Globalista Stymuluje Spontaniczny Głośno myśli Manipulacyjny Konkurencyjny Prowokacyjny Głośny Niesystematyczny Role w zespole – cd

8. Kontroler Naturalny przywódca Aktywny i ambitny Niezależny Sprawny Kompetentny Odpowiedzialny Niecierpliwy Niepodtrzymujący Arogancki Żądny władzy Nieinspirujący Role w zespole – cd

9. Analityk Stabilizujący Koncepcyjny Zbieracz faktów Dobry słuchacz Bardzo systematyczny Można na nim polegać Niekomunikatywny Introwertyczny Trochę nudny Niecierpliwy i wątpiący Unika konfliktów Role w zespole – cd

10. Metodyka tworzenia SI • Główne elementy: • Metody i techniki (diagramy, macierze, pseudokod…) • Cykl życia systemu • Narzędzia CASE • Procedury testowania • Wyróżnia się 3 rodzaje metodyk: • Strukturalne • Obiektowe • społeczne

11. Projektowanie Projektowanie systemu informacyjnego jest procesem. Jest to skończony ciąg kroków (czynności) powiązanych ze sobą relacjami, które mają doprowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu w postaci systemu spełniającego przyjęte wymagania. W procesie projektowania możliwe są pętle. Sam proces projektowania jest jednym z elementów większego procesu – cyklu życia systemu informacyjnego.

12. Metodyki projektowania • Zstępujące (ang. Top-down) • Wstępujące (ang. Bottom-up)

13. Cykl życia systemu • Reprezentuje powtarzającą się w czasie całość działań prowadzonych od ujawnienia potrzeby budowy systemu aż po zakończenie jego użytkowania • W cyklu życia obrazowane są kolejne etapy rozwoju i eksploatacji systemu, wraz z ich kontekstem, produktami, wzajemnymi relacjami i zależnościami w czasie • Do najbardziej znanych cykli życia systemu należą: • Cykl kaskadowy (liniowy, klasyczny) • Cykl spiralny • Cykl przyrostowy (i podejścia pochodne)

14. Elementy faz cyklu W każdej fazie określa się: • Cele • Działania • Kolejność realizowanych działań • Punkty przeglądu • Produkty i dokumentacje

15. Kaskadowy cykl życia systemu • Identyfikacja problemu • Wizja rozwiązania problemu • Ocena możliwych rozwiązań • Decyzja na temat podjęcia projektu Czy mamy cokolwiek robić? Planowanie

16. Planowanie • Należy odpowiedzieć sobie na pytania: • W jaki sposób system przyczyni się do rozwiązania problemu? • Jakie konkretne efekty biznesowe osiągną udziałowcy systemu po zrealizowaniu celu? • Czy cel jest uzasadniony ekonomicznie? • Czy cel jest osiągalny w kontekście istniejących ograniczeń (budżet, zasoby, technologia, uwarunkowania o charakterze organizacyjnym na etapie użytkowania, prawo) • Jaki konkretnie miałby być zakres systemu? • Jakie jest ryzyko podjęcia się tego projektu?

17. Planowanie – cd Zakres Jakość Koszt Zasoby

18. Planowanie – cd Informatyzacja hotelu: przykład Cele: • Poprawa obsługi gości • Obniżenie kosztów własnych hotelu Efekty biznesowe: • Przechwycenie klientów od konkurencji • Mniejsze koszty własne • Przyjęte kryteria: • Zwiększenie liczby gości o 10% w pierwszym roku użytkowania systemu • Wskaźnik (kosztyWłasne / gość) w pierwszym roku powinien spaść o 20% ceteris paribus (z pominięciem takich czynników jak spadek zatrudnienia czy fluktuacje płac)

19. Kaskadowy cykl życia systemu – cd • Szczegółowe badanie dziedziny przedmiotowej • Wyszukanie potencjalnych usprawnień • Identyfikacja podstawowych problemów na styku przyszły system – organizacja • Identyfikacja i dokładna specyfikacja wymagań Co my tak naprawdę mamy zrobić? Planowanie Analiza

20. Kaskadowy cykl życia systemu – cd • Stworzenie kompletnej dokumentacji systemu • Weryfikacja stworzonego modelu pod kątem zgodności z wymaganiami i dziedziną przedmiotową Jak dokładnie ma to działać? Planowanie Analiza Projektowanie

21. Kaskadowy cykl życia systemu – cd • Kodowanie • Testowanie na niskim poziomie (moduły) Gdzie zamawiać pizzę dla programistów? Planowanie Analiza Projektowanie Implementacja

22. Kaskadowy cykl życia systemu – cd • Testowanie integracyjne • Weryfikacja • Walidacja • Testy akceptacyjne Cośmy tak naprawdę stworzyli? Planowanie Analiza Projektowanie Implementacja Testowanie i walidacja

23. Testowanie i walidacja Weryfikacja • Czy rezultat danego etapu jest zgodny z tym, co stworzyliśmy wcześniej? • Czy jesteśmy konsekwentni? Walidacja • Czy to, co robimy, jest tym, o co nam chodziło? • Czy idziemy we właściwym kierunku?

24. Kaskadowy cykl życia systemu – cd Planowanie Analiza Projektowanie Implementacja Testowanie i walidacja Użytkowanie i adaptacja

25. Użytkowanie i adaptacja • Przygotowanie środowiska • Instalacja systemu • Przeniesienie danych • Szkolenia • Udostępnienie manuala • Audyt • Konserwacja (diagnostyka, drobne błędy) • Adaptacja (np. prawo) • Ulepszanie (nowe wymagania, lifting)

26. Zalety • Kompletny • Sprawdzony w praktyce • Strukturyzowalny (wsparcie narzędzi) • Pozwala na łatwą dekompozycję pracy • Brak nadmiarowości (koszty!)

27. Wady • Wszystkie wymagania muszą być znane na początku • Brak sprzężenia zwrotnego wymagania – efekty (bardzo późna walidacja) • Duża bezwładność (technologia) • Olbrzymie koszty usuwania błędów popełnionych na wczesnych etapach oraz korekty wymagań • Problemy z alokacją zasobów i znużeniem zespołu

28. Spiralny cykl życia systemu

29. Zalety • Bardzo elastyczny (zmiany otoczenia, alokacja zasobów, niestabilność wymagań) • Nieustanna walidacja • Niskie ryzyko niepowodzenia (zakres, jakość)

30. Wady • Długotrwałe dochodzenie do rozwiązania docelowego • Dodatkowe koszty tworzenia kolejnych prototypów • Kłopoty z zarządzaniem • Presja na zmniejszenie jakości

31. Podejście przyrostowe • Stopniowo realizowane w całości kolejne usługi systemu • Funkcje te są na bieżąco walidowane przez użytkowników • Po każdym przyroście można zakończyć budowę systemu (ucierpi zakres, nie jakość) • Wymagania mogą być tylko częściowo zidentyfikowane • Klient szybko otrzymuje jakiś rezultat • Niestety czasochłonny • Kłopoty z dekompozycją usług

32. Podejście przyrostowe – cd

33. Narzędzia CASE • Computer-Aided Software Engineering • Różna funkcjonalność: • Edycja diagramów • Sprawdzanie formalnej poprawności diagramów • Sprawdzanie spójności modelu • Generowanie kodu strukturalnego • Inżynieria zwrotna • Round-Trip Engineering • Wyróżniające się narzędzia: • IBM Rational Software Architect (kontynuacja rodziny Rational Rose) • Sparx Systems Enterprise Architect • Poseidon for UML

34. Dziękuję za uwagę