Emocje i Motywacje

1. Emocje i Motywacje Michał Białek

2. Co to jest emocja? • Jest zwykle wynikiem świadomej lub nieświadomej oceny zdarzenia jako istotnie wpływającego na cele lub interesy podmiotu

3. Co to jest emocja? • Istotą emocji jest uruchomienie gotowości do realizacji programu działania. E uruchamia priorytet dla określonego działania, któremu nadaje status pilnego. Tym samym program taki może przeszkadzać w realizacji innych, aktualnie wykonywanych programów.

4. Co to jest emocja? • Jest zwykle doświadczana jako szczególny rodzaj stanu psychicznego. Często towarzysza jej lub następują po niej zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz reakcje o charakterze behawioralnym.

5. Emocje podstawowe: • Wrodzone, wspólne wszystkim ludziom

6. Białek, Bierko, Doliński, Fudała • Badanie ekspresji emocji • Grupa Irakijczyków i Polaków • Emocje obrazowe, werbalne oraz polisensoryczne

7. Białek, Bierko, Doliński, Fudała Istotne statystycznie różnice wystąpiły przy określaniu trafności rozpoznawania konkretnych emocji (radość, smutek, strach, złość). Uczestnicy badania najwięcej błędów popełniali przy rozpoznawaniu smutku i strachu. Najmniej problemu sprawiało rozpoznanie radości i złości

8. Emocje podstawowe: • Ekman: • Zdziwienie, szczęście, gniew, strach, wstręt, smutek

9. Emocje podstawowe: • Tomkins: • Zdziwienie, zainteresowanie, radość, wściekłość, strach, wstyd, udręka

10. Emocje • Różne emocje maja inne podłoże mózgowe – uszkodzenie (np. ciała migdałowatego)może uszkodzić identyfikowanie strachu i smutku, nie uszkadzając percepcji innych emocji

11. Emocje • Emocje pozytywne i negatywne nie są przeciwstawne, ale mogą występować równocześnie, np. radość i złość

12. Jamesa i Langego Wydarzenie Reakcja instrumentalna ______________ reakcja wisceralna Interpretacja bodźców fizjologiczno behawioralnych EMOCJA

13. Cannona i Barda Wydarzenie informacja przetwarzana przez wzgórze i przesyłana do kory i do ciała reakcja instrumentalna Ocena wydarzenia przez korę EMOCJA

14. Schachtera-Singera Wydarzenie poznawcza ocena wydarzenia EMOCJA reakcja instrumentalna --------------------- reakcja wisceralna poznawcza ocena reakcji fizjologicznych nieinterpretowane reakcje fizjologiczne

15. Koncepcja Emocji Lazarusa: • Emocja – proces, stanowiący efekt specyficznej relacji między organizmem a środowiskiem. Pojawiają się one w takich układach relacji, które są dla jednostki źródłem potencjalnych korzyści lub szkód.

16. Kora czuciowa Droga ogólna Droga dolna Wzgórze czuciowe Ciało migdałowate Bodziec emocjonalny Reakcja emocjonalna

17. Gdy CIAŁO MIGDAŁOWATE zostaje zniszczone, zwierzęta i ludzie tracą umiejętność odczytywania emocjonalnego znaczenia bodźców, choć nie tracą zdolności spostrzegania danych bodźców jako obiektów, bo POSTRZEGANIE obiektu i jego EWALUACJA są oparte o informacje przetwarzane przez mózg oddzielnie. Bodziec wywołuje w mózgu rozpoczęcie procesu wartościowania, zanim systemy spostrzegania w pełni przetworzą bodziec. Jest zaprawdę możliwe, że - twój mózg będzie wiedział, co jest dobre a co złe, - zanim ty dowiesz się szczegółowo, co to jest. Mechanizmy mózgu, które wywołują emocje są związane z różnymi strukturami mózgu, ale AFEKT jako składowa emocji pochodna jest od procesów wzbudzanych w obszarze ciała migdałowatego.

18. PODSUMOWANIE (1) Droga DOLNA (poczynając od receptorów) * połączenia wzgórze - ciało migdałowate * afekt PIERWOTNY, bo poprzedzający rozpoznanie bodźca (tj. odzwierciedlenie bodźca w świadomości) * afekt NIEŚWIADOMY, wyznaczający bezwiedne reakcje (2) Droga GÓRNA (poczynając od receptorów) * połączenia wzgórze - KORA - ciało migdałowate * afekt WTÓRNY, bo wzbudzany po rozpoznaniu bodźca * afekt ŚWIADOMY, towarzyszący świadomej ocenie bodźca (3) INTERAKCJEimpulsów biegnących drogą dolna i górną: Wpływ impulsów z drogi dolnej (powstających wcześniej) na przebieg procesów przebiegających drogą górną oraz wpływ procesów powstających drogą górną na reakcje afektywne (4) Droga KORA – ciała migdałowate Procesy umysłowe jako źródło reakcji emocjonalnych

19. Hipoteza sprzężenia zwrotnego z wyrazu twarzy • W wyniku celowej zmiany wyrazu twarzy zmieniają się faktycznie odczuwane emocje, trzymanie ołówka w poprzek w ustach poprawia nastrój, trzymanie „w dzióbku” nastrój obniża

20. Eksperyment Schachter-Singer • wstrzyknięcie epinefryny lub placebo • posadzenie w pokoju, gdzie był asystent badacza • pomiar odczuwanych emocji

21. Błędne przypisanie pobudzenia • niewłaściwa interpretacja pobudzenia organizmu, wywołuje doświadczenie emocji, która nie pojawiłaby się zwykle w tej sytuacji • Np. manipulacja tempem bicia serca modyfikowała ocenę atrakcyjności prezentowanych kobiet

22. Donald Dutton i Art Aron • przejście przez most linowy lub standardowy • wypełnienie ankiety przez asystentkę • ocena jej atrakcyjności

23. Strach • emocje mogą powstawać jako prosta reakcja na bodźce, bez udziału świadomości. Zasada odruchu emocjonalnego • skojarzenie bodźca z emocja jest stałe, i mimo czasowego wygaszenia nadal maja potencjał do aktywacji • strach oddziałuje na inne procesy psychiczne. powoduje zwiększoną gotowość na reakcje (np. na sygnał do ucieczki) • ciało migdałowate zaburza recepcję strachu u innych, podczas gdy nie zmienia tego u samych siebie

24. Szczęście: • Wsparcie społeczne (grupy znajomych, przyjaciele, rodzina) • Grupa odniesienia • Asertywność • Geny?

25. Biegańska – zadowolenie a pieniądze • odczuwamy radość przy względnym wzroście majątku, a nie jego bezwzględnym poziomie • Aby odczuwać satysfakcję, musimy się cały czas bogacić

26. Kultura a emocje • Ekman: • 1)      ekspozycja filmu japończykom i amerykanom • 2)      towarzystwo naukowca lub samotność • obserwacja ekspresji emocji

27. Język ciała: • jednojajowe bliźnięta (ten sam genotyp) wychowywane oddzielnie poruszały się w ten sam sposób (Faber). Język ciała jest częściowo wrodzony.

28. Język ciała: Zainteresowanie mężczyzny kobietą: • Otwarta postawa, szukanie kontaktu wzrokowego Zainteresowanie kobiety mężczyzną: • Unikanie kontaktu wzrokowego, opuszczone ręce, brak skrzyżowanych nóg, pozycja ciała profilowa

29. Kontrola emocji: • Jesteśmy w stanie powstrzymywać się lub tłumić naturalnie pojawiające się emocje • Kontrolujemy nie tylko ekspresje emocji, ale także je same

30. Kontrola emocji: • Podczas oglądania filmów erotycznych normalnie aktywowane są ciało migdałowate i podwzgórze • Badani poproszeni o powstrzymywanie pobudzenia seksualnego mieli aktywny czołowy.

31. Emocje a wykonywanie zadań: • Pozytywne sprzyjają zadaniom werbalnym • Negatywne sprzyjają zadaniom przestrzennym (położenie przestrzenne, pamięć twarzy)

32. Motywacja

33. Motywacja • Wymagania i pragnienia, które sprawiają, że zachowujemy się w określony sposób w konkretnym miejscu i czasie

34. Motywacja - źródła • Geny • Instynkt – odziedziczona skłonność do ujawniania zorganizowanych i niezmiennych reakcji na określone bodźce • Psychologia ewolucyjna mówi, iż cele oraz strategie ich osiągania są wrodzone.

35. Dążenie do homeostazy • Homeostaza – proces utrzymywania równowagi, stałego poziomu pewnych substancji w organizmie • Popęd – brak równowagi, motywujący do osiągania określonego celu

36. Dążenie do homeostazy • D.W. – dziecko uporczywie jadło sól. Jedno z Pierwszych słów jakie powiedział to była „sól”. • Hospitalizowany i zmuszony do przyjmowania diety szpitalnej zmarł po 3 dniach. Autopsja wykazała chorobę nadnerczy, która nie pozwalała zatrzymywać soli w organizmie.

37. Teoria pobudzenia: unikanie nudy • Dążymy do utrzymania średniego poziomu pobudzenia • Prawo Yerkesa-Dodsona: zadania wykonujemy najlepiej, gdy nasz pobudzenie jest średnie • W związku z tym unikamy bodźców nudnych (niskostymulujących) i zbyt pobudzających (wysokostymulujące).

38. Teoria pobudzenia: unikanie nudy • Poziom pobudzenia u ludzi jest różny. Aby uspokoić dziecko nadaktywne, należy podąć mu leki..pobudzające. • Wtedy jego wewnętrzny stan pobudzenia będzie odpowiedni, i nie będzie musiał dostymulowywać się dodatkowo innymi aktywnościami.

39. Teoria podniety i nagrody • Podnieta – bodziec, który kieruje ku określonemu celowi w oczekiwaniu na nagrodę

40. Teoria podniety i nagrody • Różnica między popędem a podnietą: • Popęd to głód, podnieta to łakomstwo (jedzenie deseru mimo uczucia sytości)

41. Teoria podniety i nagrody • W wyniku uczenia się kojarzymy pewne bodźce ze wzmocnieniami. Motywacja jest oczekiwane wzmocnienie. Szczęśliwe oczekiwanie aktywuje : • Ciało migdałowate: • Autonomiczny układ nerwowy • Wytwarzanie adrenaliny i dopaminy

42. Potrzeby i pragnienia • Potrzeba – stan powstały w wyniku braku czegoś • Pragnienie – powstaje w skutek niespełnionego celu, który nie jest niezbędny do życia. Zmieniają cele w podniety

43. Potrzeby i pragnienia • Ukryte motywy – potrzeby lub pragnienia, które nieświadomie kierują zachowaniem

44. Potrzeby i pragnienia • Zaspokojenie potrzeby – nagroda zaspokajająca potrzeby biologiczne • Zaspokojenie pragnienia – pozytywne uczucie wywołane bodźcem, który nie jest niezbędny do życia

45. Potrzeby i pragnienia • Pieniądze a pochwały w pracy

46. Rodzaje motywacji – wewnętrzna i zewnętrzna: • Wewnętrzna to motywacja powodująca zachowanie, którego celem nie jest osiągnięcie zewnętrznych nagród, dana aktywność jest celem samym w sobie.

47. Rodzaje motywacji – wewnętrzna i zewnętrzna: • Zewnętrzna - Motywacja zewnętrzna to angażowanie się w daną aktywność dla osiągnięcia konsekwencji zewnętrznych (w odróżnieniu od motywacji wewnętrznej: jedzenie pączków, pływanie żaglówką, słuchanie muzyki, (także praca jeśli wiąże się z głębokim zainteresowaniem), granie na komputerze.

48. Rodzaje motywacji – zewnętrzna cd. • Zachowanie jest tutaj tylko instrumentem osiągnięcia czegoś innego. • Przykłady działań motywowanych zewnętrznie: Chodzenie do dentysty, uczenie się do egzaminu z przedmiotu, którego się nie lubi, zatrzymanie pojazdu na znak policjanta.

49. Historia o Żydzie, którego dom dzieciaki w Niemczech, z własnej woli i dla frajdy, obrzucały kamieniami. • Każdego dnia zbijały szyby, aż Żyd do nich wyszedł i powiedział: zapłacę wam po 10 marek jak będziecie tu przychodzić dwa razy dziennie. Dzieciaki ucieszone wzięły pieniądze i się zgodziły. Po tygodniu powiedział, że może im dawać tylko 5 marek. Marudziły ale się zgodziły. Po dwóch tygodniach powiedział, że nie ma kasy i może im dać tylko 1 markę. Na to dzieci powiedziały: za taką kasę to sam sobie rzucaj, my już nie zamierzamy!

50. Inne rodzaje motywacji • Potrzeba osiągnięć (McClelland): potrzeba osiągania celów, które wymagają umiejętnego wykonania lub kompetencji. Wiąże się w przekonaniem, że sukces wynika z własnych kompetencji a porażka z przyczyn zewnętrznych. • Potrzeba poznania (Cacioppo) – potrzeba angażowania się w myślenie i czerpanie z tego satysfakcji (np. łamigłówki)