BİLİNÇ

1. BİLİNÇ Prof Dr Süheyla ÜNAL

2. Bilinçlilik • Uyanıklık • Farkında oluş • Kendilik-bilinci • Ito, 1998

3. Bilinç • Farkında oluş hali

4. Zihin  Enerji DüşünceGerçeklik Bilinç Farkındalık

5. Zihin • Zihin = Biliş + Farkındalık • Beyin süreçlerinin tümü • Bilinç süreçlerinin tümü • Her ikisi arasında olup bitenler • Zihin kokuların, seslerin ve renklerin dalga ve parçacık dünyasını tercüme eder

6. Kişisel gerçeklik thought Kişisel gerçeklik Kişisel gerçeklik Düşünce Farkındalık Kişisel gerçeklik Kişisel gerçeklik Zihin Kişisel gerçeklik Kişisel gerçeklik Kişisel gerçeklik Kişisel gerçeklik Kişisel gerçeklik

7. William James • Bilinçlilik bir antite değildir, bir işlevdir • Bilinçlilik bir şey olmaktan çok bir operasyondur • Bilinçlilik sadece dünyanın değil, kendinin de farkında oluşluluk halidir

8. Damasio • Bilinçlilik, organizmanın kendisini bilme yetisidir • Bilinçlilik üç süreç ile ilgilidir • Proto-Self (Öncül- kendilik) • Core Consciousness (Töz bilinç) • Extended Consciousness (Genişletilmiş bilinç)

9. Bilinç yapıları • Proto-self-Sürekli bedenin durumunu monitorize eder • Töz bilinç- Olay gerçekleştikten 500 milisn sonra algılar • Genişletilmiş bilinç- Bellek, akıl ve dil • proto-self -> core self & core consciousness -> autobiographical self & extended consciousness -> conscience

10. Bilinç yapıları • Proto-Self: (Genomlar) • Hipotalamus; beyin sapı çekirdekleri, insular korteks • Töz bilinç: (Genomlar) • Singulat korteks; superior colliculi; talamus • Genişletilmiş bilinç: (Genomlar+ Anılar)) • Serebral korteks

11. Öncül- kendilik • Organizma bedenin an be an farklılaşan durumlardaki duyusal temsilcilerini bütüncül bir form içinde toplayarak bir beden modeli oluşturur • Bilinç dışıdır • Homeostazisle ilişkilidir

12. Töz bilinç • Organizmanın çevre ile etkileşime girmesi ile beyinde bu etkileşimin temsilcileri oluşur • Sözel değildir • İkinci sıra temsilcilerdir • Bilinçlidir • Derin uyku, koma, anestezi, bitkisel hayat, epileptik otomatizm ve akinetik mutizm sırasında kaybolur • "inner sense" -Uyanıklık, dikkat ve duyguları kapsar

13. Genişletilmiş bilinç • Otobiyografik self- Töz bilincin yaşantılarının sürekli kaydı ile oluşur • İnsana özgüdür • Çalışma belleğinin etkinliğidir • Patolojik durumları • Geçici global amnezi • Anozognozi • Asomatognozi

14. Mental fakülteler • Bir şeyin öğrenilmesini ve hatırlanmasını sağlayan mekanizmalar (gelecekteki eylemlerin dayanağı olan) • Bir şeyi öğrenmenin ve hatırlamanın farkındalığı

15. Bilincin anatomisi

16. Bilincin anatomisi • Retiküler aktivatör sistem (RAS) • Beyin sapındaki çekirdeklerden başlar ve beynin birçok bölümüne dağılır • Hipotalamik alanlar • Preoptik alan (NREM uykusu) • Posterior hipotalamus (uyanıklık) • Suprakiyazmatik çekirdek • Sirkadiyan ritm

17. Diencephalon Thalamus Level 3 Mesen- cephalon Level 2 Pons Beyinsapı Cerebellum Level 1 Medulla oblongate Reticular formation Bilincin anatomisi

18. RAS – retiküler aktivatör sistem • Bilinçlilik ve uyanıklılık • Zayıf ve tekrarlayan uyarıları filtreleme

19. Retiküler formasyon • Uyku/uyanıklık • Kas tonusu • Ağrı modülasyonu

20. RAS’ın nörotansmitterleri • GABA-Düzenleyici • Bazal önbeyin • ACh -  Uyarım • ventral retiküler formasyon • NE -  Uyarım • lokus seruleus • 5HT -  Uyarım • Rafe çekirdeği

21. RAS’tan yaygın dağılım -> uyarım Talamus ve kortekse ‘spesifik’ duyusal uyarılar Bazal önbeyin “Spesifik olmayan” duyusal kollateral aksonlar Talamus Ön akım Arka akım

22. Limbik sistem- Visseral Beyin • Hipotalamus • Nukleus akkumbens • Amigdaloid çekirdekler • Orbitofrontal korteks

23. Dorsolateral Prefrontal Korteks • Çalışma belleği ile ilgilidir • Talamusla bağlantıları aracılığı ile davranışı uyumlandırır ve düzenler • Üst bölgesi zamana ait ipuçlarını kullanarak davranışı yönetir • Visuospasiyal süreçler gerçekleşir

24. Bilincin nörobiyolojisi • Global bütünleşmiş alanlar (Kinsbourne) • Senkronize ossilasyonlar (Singer 1999, Crick ve Koch 1990) • NMDA-aracılı geçici nöral temsilciler (Flohr 1995) • Kortikal aktivasyonun talamikmodulasyonu (Llinas 2001) • Reentrant kortikal looplar (Edelman 1989) • Frontal ve ortabeyin yapıları arasında sürekli eylem- öngörü- değerlendirmeyi sağlayan loopların karşılaştırıcı mekanizmaları (Gray 1995) • Sol hemisfere dayalı yorum süreçleri (Gazzaniga 1988) • Frontal-limbik bağlantılara (Damasio 1999) ya da periaqueductal graye (Panksepp 1998) dayalı duygusal somatosensoriyel süreçler

25. Bilincin nörobiyolojisi • NMDA-temelli plastisite, talamusun kortekseözel bağlantıları ya da düzenli ossilasyonlar bilinçli yaşantıların kısa sürede oluşumuna katkıda bulunurlar • Yaygın nöral kalıplar ve düzenlemeler özelleşmiş beyin yapılarında oluşan lokal aktivitelerin bilinçl yaşantıları oluşturmak üzere bütünleştirilmesini gerektirir • Sol hemisfer yorumlayıcı işlemler aracılığı ile bilinçli bir self-awareness oluşturarak her bireyin öyküsüne temel olur.

26. Bilinçliliğin dinamikleri • Bilincin yerleşimi • Mekana dayalı yerleşim (Damasio’nun konverjan zonları, Edelman‘ın reentrant haritaları) • Zamana- dayalı yerleşim (Gray & Koch, Llinas, Crick)

27. Mekana dayalı yerleşim-Damasio • Bilinçliliğin oluşması, çalışma belleğinden öte bir durumu gerektirir: Konverjan zonların sistemi • “Zihindeki sinema” - duyusal girdilerin zihindeki akışa transforme edilmesi) • Duyu haritalarının yapılandırılması ve birinci sıra öykülendirimi ile oluşur • Yaşam boyu değişmez • Diğer türlerle paylaşılır • Sözel olmayan süreçlerdir Damasio

28. “Kendilik” bilinci • Bedenin topografisi • Çevrenin topografisi • “Kendi” ve “kendi olmayan” • Kendi olmayanla etkileşim sırasında gelişen ikinci sıra öyküleme • Sinemanın aktör ve izleyicilerinin yaratılması • Sözel süreçler • Bedenin homeostazisi • “Kendiliğin” sürekli yapılanıyor olması • “Ben” bir öykü anlatmaz, “ben” zihindeki öyküler tarafından oluşturulur • “Müzik sona erdiğinde siz müzik olursunuz” (Eliot)

29. Mekana dayalı yerleşim-Edelman • Beyin kendisini referans alır • Nöronlar yaşantıları haritalar aracılığı (kategorizasyon) ile organize eder • Birincil bilinçlilik (Dünyanın farkında olma hali) • İki sistemin etkileşimi aracılığı ile gerçekleşir 1. Algıların bellek aracılığı ile sürekli olarak reorganize olması (“recategorizes”) 2. Öğrenme uyaranın değeri olarak gerçekleşir (“değer yüklü anılar, içgüdüsel davranış) “Zeka davranışı + “içgüdüsel” davranış

30. Mekana dayalı yerleşim-Edelman • Üst düzey bilinçlilik (dil ve kendini farketme) • Kendisi ve dünyanın geri kalanı arasında ayırım yapma • Sosyal etkileşimler…anatomik değişiklikler…fonoloji…kalıcı kategoriler…semantik…sentaks • İnsana özgüdür

31. Zamana dayalı yerleşim-Llinas • Talamustan gönderilen duyusal bilgi serebral korteksteki nöronları senkronize olarak tetikler • Ateşlenen nöronlar ahenkli ve bütünleşmiş dalgalar şeklinde talamusa geri döner • Bu sırada sadece kortikal nöronlar talamusun talebine yanıt verecek aktivitededir • Bilinçlilik talamus ve korteksin sürekli etkileşiminden kaynak alır • Bedendeki her işlev otomatik olarak ritmik bir sistem aracılığı ile kontrol edilir

32. Zamana dayalı yerleşim- Koch • Çok sayıda nöron senkronize bir ossilasyon gösterir • Sadece bir patern dominant • Only one pattern is amplified into a dominant 40 hz oscillation Koch (1989)

33. Zamana dayalı yerleşim-Gray • The memory of something is generated by a stream of oscillating networks • Brain regions send out nervous impulses at the same frequency • The perception of an object is created by the superimposed oscillation • The brain uses frequency as a means to integrate separate parts of a perception • The limited capacity of the brain can handle the overwhelming amount of objects that the world contains

34. Sosyal beyin- Gazzaniga • Independent systems work in parallel • Evolutionary additions to the brain • Many minds coexist in a confederation • A module located in the left hemisphere interprets the actions of the other modules and provides explanations for our behavior • Beliefs do not preceed behavior, they follow it: behavior determines our beliefs • It is only by behaving that we conceptualize our selves • There are many "i"'s and one "i" that makes sense of what all the other "i"'s are doing • The verbal self keeps track of what the person is doing and interprets reality

35. Çokluzihin- Ornstein • Many minds each operating independently and each specialized in one task • The body contains many centers of control • The brain is a confederation of more or less independent brains • A “mind” is an adaptive system that has been shaped by the world • “Minds” develop in a Darwinian manner • “Minds” compete for control of the organism • I am many persons but at any point in time I am aware of only one of them Ornstein (1986)

36. Bilinç bir rüya hali midir? • Consciousness may simply be a manifestation of the same process that creates dreams • Jonathan Winson: • Dreams were helping us survive before mind was invented • The mind as an evolution of dreaming • First the brain started dreaming, then dreams took over the brain and became the mind • The mind as one long, continuous dream of the universe • Allan Hobson • The interplay of two chemical processes is responsible for all of consciousness • Both chemical systems are always active • Conscious states fluctuate continuously between waking and dreaming

37. Ekolojik bilinç- Mead • Consciousness is not a separate substance, but the world in its relationship with the organism • Consciousness is in the world, outside the organism • Objects of the environment are colored, beautiful, etc: that "is" consciousness • Objects do not exist per se, they are just the way an organism perceives the environment • It is our acting in the environment that determines what we perceive as objects • Different organisms may perceive different objects • The environment results from the actions of the organism • We are actors as well as observers (of the consequences of our actions) Herbert Mead (1934)

38. Ekolojik bilinç- Mead • Any change in the organism results in a change of the environment. • Those objects have qualities and values that constitute what we call "consciousness" • Consciousness is not a brain process: the switch that turns consciousness on or off is a brain process • Consciousness is pervasive but only social species can report on their conscious experiences • A self always belongs to a society of selves • Herbert Mead (1934)

39. Kendilik • Her yıl atomlarımızın %98’i değiştiği halde aynı kalırız? • Biz büyürken, gelişirken “gerçek” nasıl aynı kalır?

40. Özgür irade • Do we think or are we thought? • We are simply machines programmed by the rest of the universe (eg, relativity) • Consciousness fabricates reality (eg, quantum theory) • Can a brain process occur that is not completely caused by other physical processes? • Does matter have a degree of control over its own motion?

41. Özgür irade- Bernard • The purposiveness of living organisms is a consequence of evolution by natural selection • Inanimate matter obeys newton's laws of cause and effect, animate matter tends to maintain its state no matter what external forces are applied • The "purposeful" behavior of a living organism is the reaction to environmental forces • Living bodies appear to act purposedly, but they are simply reacting to the environment

42. Aktivite kuramı • Human mind emerges and can only be understood in the overall context of human interaction with the world • Unity and inseparability of consciousness and activity • Human beings do not interact with the world alone, they are social creatures in their very nature • The social nature of human activity

43. Kaynaklar • Piero ScaruffiThe Nature of Mind