Biçimin elemanları ve ilişkileri

1. Biçimin elemanları ve ilişkileri Bina kabuğunu oluşturan KÜTLE Eylemlerin yapılmasına olanak sağlayan boşluk MEKAN Mekan ve kütlelerin arakesitini ve kütle/mekan sınırlarını oluşturan YÜZEY mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

2. GEOMETRİK İLİŞKİ VE ETKİLEŞİMLER biçimlerin yatay, düşey, eğik, açılı ilişkileri değerlendirilmektedir. Çeşitli asal biçimlenmeler, bunların türevleri, kompozisyonları, şemalardaki ilişkiler bu kapsamda ele alınmaktadır. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

3. TOPOLOJİK İLİŞKİ VE ETKİLEŞİMLER Topoloji etimolojisi Yunanca da TOPO yer Olduğu için TOPOLOJİ yer bilimi anlamındadır. “Sürekli şekil değişiminden sonra herhangi bir yerde varlığını devam ettiren geometrik şekillerin özelliklerini inceleyen bilim” (KONUM ANALİZİ) mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

4. GELENEĞE İLİŞKİN İLİŞKİ VE ETKİLEŞİMLER Her farklı yaşam biçimi kültürel özelliklere bağlı olarak işlevlerin mekanların, biçimlerin farklı yanyana gelişine ve biçimlenmesine ve sonuçlanmasına neden olmaktadır. Bu durum bu kapsam altında incelenmektedir. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

5. İLİŞKİLER VE ETKİLEŞİMLERİN İNCELENMESİ İÇİN GEREKLİ KAVRAMLAR: BİRLİK/BÜTÜNLÜK ÖLÇÜ/ORAN KOMPOZİSYON MİMARİ VE MEKANSAL ALGI mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

6. Binalar için birlik kavramı: “uyumlu, kendine birşey eklenmesi veya çıkarılması gerekliliği duyulmayan” (Kuban, 1980) olarak tanımlanmaktadır. Binaların biçimsel bütünlüğü onları oluşturan elemanların ilişkisindeki bütünlüğüne bağımlı olmaktadır. Binalarda bütünlüğün sağlanması binaların kavranabilen elemanlarında ve bütününde aranan özelliklerin birbirleriyle çelişki halinde olmamaları ile mümkündür. BİRLİK / BÜTÜNLÜK Bir obje veya sistemin düzenliliğinden söz edildiğinde BİRLİK/BÜTÜNLÜK kavramları ilk düşünülmesi gereken kavramlardır. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

7. ÖLÇÜ / ÖLÇEK Ölçü kavramı genellikle insan ölçüleriyle birlikte ele alınmaktadır. Binaların herşeyden önce insanlara hizmet etmesi sonucu insanla orantılı olarak düzenlenmesi beklenir. Binaların insan ölçüleriyle orantılı olarak gerçekleşmediği durumlarda fiziksel, sosyal, psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

8. Binanın elemanlarının kendi aralarında ölçülü olması soyut sayısal ve geometrik ilişkilerle ve bütünle onu oluşturan elemanların aynı soyut sayısal ve geometrik ilişkileri ile ele alınabilmektedir. Bu ilişkiler mimarlıkta ORAN kavramı ile ele alınmaktadır. Ölçü ve oran açısından bina/insan ilişkileri değerlendirildiği gibi bina/çevre arasındaki ilişki de önemlidir. Bina bulunduğu çevre ile orantılı bir ilişki içinde olması beklenebilir. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

9. Oran ile ilgili olarak ele alınan kavramlar: KARŞILAŞTIRMA BÜTÜNLE İLİŞKİ ELEMANLARLA İLİŞKİ GENELLEŞTİRİLMİŞ BOYUTLA İLİŞKİ İNSAN BOYUTU İLE İLİŞKİ ORANSAL KURAMLAR MÜZİK ORANLARI İLE BENZEŞİMDENGE MUKAVEMET PSİKOLOJİK ETKENLER ALGILAMA mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

10. ÖLÇEĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER • Bina ve bina çevresi (Contexts) • Bina elemanları ve bütünü ilişkileri • Binanın boşlukları • Binanın anıtsallığı • Bina iç ve dış mekansal kurgusu ve mekan sıralaması • Binada bulunan kültürel ve tarihi özellikler • Tekil bina (anıt bina) olma özelliği ÖLÇÜ (BOYUT) Fiziksel ölçülebilir boyutlar ORAN Aynı obje veya sistemde ortaya çıkan iki veya daha fazla boyutun birbirlerine göre durumu mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

11. BİNA VE ÇEVRESİ Bina arazisi ve çevresi (bağlamsal uygunluk) Contextualism Bir fiziki sistemin ancak içinde bulunduğu bir üst fiziki sisteme göre ölçek değerlendirmesi yapılabilir. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

12. BÜTÜN VE ELEMANLAR Kütle/ler, mekan/lar, yüzey/ler, boşluk/lar, doluluk/lar, renk/ler, doku/lar, malzeme/ler. Bütününün düzenli olması için bütün ve parçalar arasında ve parçaların kendi aralarında ve diğer parçalarla düzenli ilişkileri olması düşünülür. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

13. BOŞLUKLAR Bina öçlüleri ve ölçeği ile ilgili ilk algınan özelliklerden birisi boşluklardır. Boşluk/doluluk oranları bu açıdan önem kazanır. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

14. ANITSALLIK Binaların insan ölçeğine göre uzun/yüksek olması anıtsallığın en belirgin özelliğidir. Bina boyutlarının büyüklüğü ile anıtsallık arasında doğru orantılı bir ilişki olduğu söylenebilir. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

15. MEKAN VE ELEMANLARIN KURGUSU VE SIRALAMASI Önem sıralaması, ilişkiler sıralaması, işlevsel sıralama ve kurgular mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

16. KÜLTÜREL VE TARİHSEL ÖZELLİKLER Biçimlerin oluşmasında tüm diğer faktörler dışında yer alan en önemli etken kültürel ve tarihsel geri plandır. Çevrenin tarihsel ve kültürel geri planı binanın biçimlenmesi, ölçeği, oranlarının geliştirilmesi için önemli olmaktadır. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

17. ANITSAL BİNA Bazı binalar nadir ve başkalarına hiç benzemez bir yapıdadır. Bu özellikleriyle bu binalar anıtsal/sembolik yapılar (landmark) dır. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

18. BİÇİM/KÜTLE Mısır piramitlerinden modulora çeşitli çağlarda geometrik ve aritmetik düzen ve oranların binaların boyutlandırılması ve biçimlendirilmesinde uygulandığını görüyoruz. Oran bir binanın birbirine eşit olmayan elemanları arasında boyutsal ilişkileri açık olarak tanımlamayı gerektirir. YÜZEY Yüzeylerin oluşmasında çizgi/kenar etkili olmaktadır. Çizgi ve kenarların tanımladığı düzlemler yüzeyleri oluşturur. Yüzey ve kenarlar binaların ölçeği konusunda bilgi verdikleri gibi düzlem/yüzeylerin kenarlarının birbirine oranı da etkili olmaktadır. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

19. Aydınlık/karanlık diyalektiği biçimin ve elemanlarının algılanmasında etkili olmaktadır. Bu nedenle biçim çalışmalarında GÖRSEL ALGILAMA ve IŞIK üzerinde durulması gereken kavramlardır. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

20. Görsel algılama sonucu ölçeğin kavranmasında önemli olan diğer etkenler ise: Renk Doku Örüntü (pattern) Ritm/tekrar Baskın/ikincik elemanlar Vurgu Gerilim Denge/simetri Çeşitlilik/bütünlük mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

21. Ölçeğin algılanmasında Uzaklık Bakış açısı Zaman Ölçeğin skalası mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar

22. Luca Pacioli di Borgo ideal oran olarak a:b=b:a+b eşitliği ile oran olduğunu yazmıştı. Doğal olarak bu oranların uygulandığı her yerde benzer sonuçların elde edilmesi mümkün değildir. Aynı oranlı bir dikdörtgen farklı arazi ve çevrelerde farklı sonuçlar verecektir. Üzerindeki doluluk ve boşluklar, malzemeler, renkler, doku vb biçimin aynı şekilde algılanmamasına neden olacaktır. mim384mimarlıkta biçimbilimsel çalışmalar