110 likes | 226 Views
Personalitet. Tërësi a e karakteristikave tipike të një personi, që e bëjnë atë unik dhe të ndryshëm nga të tjerët.
E N D
Personalitet • Tërësiae karakteristikave tipike të një personi, që e bëjnë atë unik dhe të ndryshëm nga të tjerët. • Është një mënyrë të qëni, të njohjes së ambientit dhe të veprimit (sentimente, mendime, sjellje), që garanton unicitet, koeherencë, vazhdimësi, stabilitet dhe planifikim të marrëdhënieve të individit me ambientin.
Personalitet • Është një konstrukt që kryhet gjatë zhvillimit individual nëpërmjet bashkëveprimit të vazhdueshëm që realizohet ndërmjet organizmit dhe ambientit, dhe ku personi merr pjesë në mënyrë aktive • Dallojmë dy aspekte të personalitetit: struktural dhe dinamik
Struktural • Ka të bëjë me paraqitjen e personalitetit dhe si identifikohet në tiparet, që janë elementët e dallueshëm të personalitetit. • Koncepti i tipareve është themelor në psikologjinë e personalitetit, dhe tregon një mënyrë veprimi, aktivizimi, relativisht të pavarur nga rrethanat. Tiparet kanë tendencën të përpunojnë informacionet, të shprehin emocionet dhe ndjenjat, të veprojnë dhe reagojnë në mënyrë relativisht uniforme
Dinamik • Ka të bëjë me funksionimin e personalitetit si sistem autorregullues dhe i autoreferueshëm, dhe i aftë të bashkëveprojë me ambientin me qëllim arritjen e objektivave personalë.
Faza e përkufizimit • Faza e kërkimit të përkufizimit me eksponentët kryesorë si Allport dhe Murray që u munduan të kalonin limitet e kërkimit në laborator • Në këtë fazë psikanaliza përbën modelin bazë
Faza e mikroteorive • Faza e mikroteorive që zhvillohet kryesisht në vitet ’40-’70 me një ecuri parabolike. Kulmin e vet e pati në vitet ’50 dhe më pas erdhi dukë rënë, për faktin se ra interesi për të sinkronizuar studimin e zhvillimeve sociale dhe kulturore (antropologji, sociologji) me ato të sjelljeve individuale (psikologjia), si dhe sinkronizimin e perspektivave teorike shumë të diversifikuara me prinicipet e psikologjisë shkencore.
Faza bashkëkohore • Vërtitet rreth kompleksitetit dhe pluralizmit metodologjik të viteve ’80, kuriozitetit për diferencat individuale, rinovimit të interesit për studimin e rasteve të veçuara, dhe për teknikat e reja të përpunimit.
Metodat e kerkimit • Perpunim i teorive • Studim rastesh klinike (kerkimi klinik) • Testet e personalitetit • Kerkimet eksperimentale ne laborator
Teoria psikodinamike e Freud • Psikologjia e Egos (A.Freud, Hartmann) • Stern dhe Lichtenberg mbeshtetes te konceptit te Vetes si organizator i zhvillimit psikobiologjik • Hartmann: dallim mes Egos dhe Vetes • Mahler: ndarje-individualitet per Veten • Winnicott: gjiri i mire dhe gjiri i keq • Erikson: zhvillimi psikosocial
Dimensioni historik-evolutiv • Vemendje ndaj dimensionit relacional te botes se brendshme • Dy perspektiva: relacioni me objektet dhe perspektiva nderpersonale • Klein: lidhja me objektet • Relacionet sociale dhe ato ambientale • Nderveprimi mes dy boteve • Bota e brendshme e femijes formohet qe ne muajt e pare te jetes • Objektivi i vertete: relacioni me tjetrin