370 likes | 794 Views
CERRAHİ İNFEKSİYONLAR. Doç Dr A Ekrem Ünal AÜTF Genel Cerrahi/Cerrahi Onkoloji BD. Cerrahide dönüm noktaları. • Genel anestezi Crawford Long (Eter) 1844 WilliamT.G. Morton (Eter) • Asepsi 1847 Ignaz P. Semmelvveis ("El yıkamakla puerperal ateş önlenebilir“
E N D
CERRAHİ İNFEKSİYONLAR Doç Dr A Ekrem Ünal AÜTF Genel Cerrahi/Cerrahi Onkoloji BD
Cerrahide dönüm noktaları ... • • Genel anestezi • Crawford Long (Eter) • 1844 WilliamT.G. Morton (Eter) • • Asepsi • 1847Ignaz P. Semmelvveis ("El yıkamakla puerperal ateş önlenebilir“ • 1865 Joseph Lister (Karboiik asit ile (el, hava, yara, cerrahi aletler) antisepsis yara infeksiyonlarını önler) • 1890 William S. Halsted (Eldiven kullanımı) • 1897 Johann v. Mikulicz (Maske kullanımı) • • Antibiyotikler • 1940 Alexander Fleming / Howard Florey (Penisilin)
Cerrahi İnfeksiyonlar CERRAHİ BİR TEDAVİ SONUCUNDA OLUŞAN İNFEKSiYONLAR CERRAHİ BİR TEDAVİ GEREKTİREN İNFEKSiYONLAR Vücut boşluklarındaki infeksiyonlar Peritonit Süpüratjf perikardit Ampiyem Nekroz yapıcı yumuşak doku ınfeksiyonları Sınırlı doku, organ ya da eklem infeksiyonları Apse Septik artrıt Yabancı cisim ya da protez ile ilişkili infeksiyonlar Yara infeksiyonları Postoperatif apseler Postoperatif sekonder peritonit Diğer postop vücüt boşluğu infeksiyonları Diğer hastane infeksiyonları Pnömoni Üriner sistem infeksiyonu Katetere bağlı vaskuler infeksiyon
"Cerrahi Alan İnfeksiyonları" • Tüm hastane infeksiyonları içerisinde ikinci sırada (hastane infeksiyonlarının % 15 - 18'i) • Cerrahi hastalarda en sık hastane infeksiyonu (hastane infeksiyonlarının % 38'i) • % 67'si insizyonel, % 33'ü organ ya da boşluk infeksiyonu şeklinde • CAİ olan hastaların ölümlerinin % 77'sinden doğrudan infeksiyon sorumlu (bunların %93'ü organ/boşluk CAİ) • CAİ olması hastanede kalış gününü 7 -10 gün uzatıyor • CAİ hastane masraflarını 2'000-3'200 $ artırıyor
Yüzeyel İnsizyonel CAİ Ameliyattan sonraki 30 gün içerisinde ve yalnızca insizyon bölgesindeki, deri/derialtı dokusunda olan ve aşağıdakilerden en az birinin saptandığı infeksiyon: • İnsizyondan pürülan drenaj olması (lab. tarafındandoğrulanmak zorunda değil), • Yüzeyel insizyondan aseptik olarak alınan sıvı ya da dokukültüründe mikroorganizma İzole edilmesi, • "Ağrı, duyarlılık, yerel şişlik, kızarıklık ya da sıcaklık artışı"şeklindeki infeksiyon belirti ve bulgularından en az biri vecerrahın yarayı açma gereği duyması, ve / veya • Cerrah tarafından "yüzeyel insizyonel infeksiyon" tanısıkonması. Dikiş apsesi, epizyotomi, sünnet, yanık infeksiyonlan bu grupta değerlendirilmez.
Derin İnsizyonel CAİ Ameliyattan sonraki implant yoksa 30 gün, implant varsa 1yıl içerisinde ye ameliyatla ilişkili olduğu düşünülen ye (fasya, kas düzeyi gibi) derin yumuşak dokuları ilglendiren ye aşağıdakilerden en az birinin saptandığı infeksiyon: • İnsizyonun derinliğinden (fakat organ ya da boşuk düzeyindendeğil) pürülan drenaj olması, • Derin insizyonun spontan olarak açılması ya da hastada >38°Cateş, lokalize ağrı, duyarlılık bulgularından en az birinin olmasınedeniyle cerrahın yarayı açma gereği duyması, • Doğrudan fizik inceleme, reoperasyon, histopatolojik ya daradyolojik inceleme sırasında derin insizyon bölgesinde apse ya da başka bir infeksiyon kanıtının saptanması ve/veya • Cerrah tarafından "derin insizyonel infeksiyon" tanısı konması.
Organ / Boşluk CAİ • Ameliyattan sonraki implant yoksa 30 gün, implant varsa 1yıl içerisinde ve ameliyatla ilişkili olduğu düşünülen ve insizyon dışında, ameliyat sırasında açılmış ya da ellenmiş olan herhangi bir dokuyu ilgilendiren ye aşağıdakilerden en az birinin saptandığı infeksiyon: • Ayrı bir insizyondan organ ya da boşluğa yerleştirilmiş olandrenden pürülan drenaj olması (≠dren traktusu infeksiyonu), • Organ ya da boşluktan aseptik olarak alınan sıvı ya da dokukültüründe mikroorganizma izole edilmesi, • Doğrudan fizik inceleme, reoperasyon, histopatolojik ya daradyolojik inceleme sırasında organ ya da boşlukta apse ya da başka bir infeksiyon kanıtının saptanması ve / veya • Cerrah tarafından "Organ/boşluk infeksiyonu" tanısı konması.
Akciğer apsesi Ampiyem Beyinapsesi Disk alanı apsesi Endokardit Endometrit Göz inf. (konjunktivit dışı) İntraabdominai apse Meme apsesi, mastit Mastoidit Mediastinit Menenjit Miyokardit Osteomiyelit Perikardit Peritonit Sinüzit Spinal apse Vajinal cuff infeksiyonu …. Organ ve anatomik boşluk infeksiyonları, örnekler:
Cerrahi alan infeksiyonu riski = Bakteri kontaminasyonunun dozu (*) Xvirülans ___________________________________________________ Konakçının direnci (*) Kontaminasyon derecesi >10 5 mikroorganizma / gram doku 'dan fazla ise infeksiyon riski belirgin olarak yükselir. Dikiş malzemesi, protez ya da kalıcı cerrahi malzeme gibi yara içinde yabancı cisim olması eşik mikroorganizma dozunu düşürerek infeksiyon riskini yükseltir.
Kontaminasyon ve inteksıyon riski açısından cerrahi yaraların sınıflandırılması (1) Temiz (cl) • Aseptik kuralların bozulmadığı, • Elektif, primer kapatılan ve (açık) dren konmayan, • İnflamasyon bulunmayan, (diğer kurallara uyan künttravma cerrahisi dışında) travmatik olmayan, • Gastrointestinal, solunum, genitoüriner ya daorofaringeal sistemlerin açılmadığı ameliyatlar. Temiz - kontamine (cll) • Gastrointestinal, solunum, genitoüriner ya da orofaringeal sistemlerin - bu dokularda infeksiyon olmaması koşuluyla - kontrollü olarak açıldığı ve majör bir konta-minasyonun ya da teknik sorunun olmadığı ameliyatlar
Kontaminasyon ve inteksıyon riski açısından cerrahi yaraların sınıflandırılması (2) Kontamine (clII) • Açık, taze travmatik yaralarla ilgili cerrahi işlemler, • Gastrointestinal sistemden anlamlı bulaşmanın olduğu, • İnfekte genitoüriner ve safra yollarının açılması gibi,akut, pürülan olmayan inflamasyon ile karşılaşılan, • Aseptik kurallarda majör hata yapılan ameliyatlar. Kirli ve infekte (cIV) • Ölü doku da içeren, eski travmatik yaralarla ilişkilicerrahi işlemler, • Var olan klinik infeksiyonların ya da perforeorganların olduğu ameliyatlar
Sınıflarına göre cerrahi yaralarda beklenen infeksiyon oranları • Temiz yara % 1.5-2.9 • Temiz-kontamine yara % 2.9 - 7.7 • Kontamine yara % 8.5 -15.2 • Kirli (ve infekte) yara % 12.6 - 40.0
Temiz • Fıtık onarımları Mastektomi • Tiroidektomi • PGV • Temiz-kontamine • Safra yolları ameliyatları Appendektomi • Vaginal histerektomi • Elekt. Kolorektal ameliyatı • Kontamine • Kolorektal ameliyatı • Appendektomi-perfore • Açık kırıklar • Kirli - İnfekte • Kolon perforasyonu İntraabd. apse drenajı Peritonit eksplorasyonu
İnfeksiyonun belirleyicileri Konakçı direnci Bakteriler Cerrahi alan
Cerrahi infeksiyon (1): Bakteriye ait özellikler • Kontaminasyon kaynağının yeri (GIS düzeyi) • Kontaminasyon miktarı • Tedaviden önce geçen süre • İnfeksiyonun başladığı ortam (postop.YBÜ) • Hastanın klinik durumu, ek hastalıkları
Cerrahi infeksiyon (2): Yaraya ait özellikler • Ameliyatın süresi • Yabancı cisim • Travma • Hematom, nekroz • Hemostaz ve perfüzyon
Cerrahi infeksiyon (3): Hastaya ait özellikler • Altta yatan hastalıklar • Yaş • Diabetes Mellitus • İlaç kullanımı • Beslenme durumu • Ameliyatın zamanlaması
Bağımsız SENIC risk faktörleri • Abdominal ameliyat • Ameliyat süresi 2 saatten uzun • Kontamine (cllI) ya da kirli/infekte (cIV)yara sınıfı • Hastanın çıkış tanısı >3 Her bir faktör bağımsız 1 puan olarak toplanır ve SENIC skoru elde edilir
S . Aureus Coag–neg. Staph. Enterokok Spp. E. Coli P. Auregunosa Enterobakter Spp Diğerleri
Bir kısmı eksojendir: -Ameliyathane ortamı -Hastane personeli (özellikle ameliyathane personeli) -Uzak bir infeksiyon odağından yayılma (organizmanın tutunacağı bir ortam yarattıkları için özellikle protez ve diğ. implant cerrahisinde önemli) Ameliyathane ortamının rolü - implant cerrahisi dışında - bu nedenle minimaldir Organizmaların kaynağı çoğunlukla endojendir (hastanın endojen florası)
Mantar infeksiyonu riskini artıran etmenler • Geniş spektrumlu antibiyotik kullanılması sonucu üst GİS mantar kolonizasyonu • Proton pompası inhibitörleri ya da H-2 blokörleri kullanımı ile mide asiditesinin azalması ve mantar üremesinin kolaylaştırılmış olması • Gİ mukoza engelinin bozulması • Konakçı direnç bozukluğu • Yabancı cisim implantasyonu • Kolonize ameliyathane personeli
HASTA iLE iLGiLi OLANLAR Yaş Uzak infeksiyon Beslenme durumu Diabet Sigara kullanımı Şişmanlık İmmün sorunlar Steroid kullanımı Preoperatif yatış süresi PREOPERATİF ÖNLEMLER / RİSKLER Preoperatif traş(zamanlama ve yöntem) Preop. antiseptik duş Preop. deri hazırlığı(antiseptik seçimi, yöntem) Preop. ekip yıkanması (antiseptik seçimi, teknik, süre) Tırnaklar Antibiyotik profilaksisi CAİ'ları için risk faktörleri (1)
CAİ'ları için risk faktörleri (2) • İNTRAOPERATİF ÖNLEMLER / RİSKLER • Havalandırma • Yüzeyler • Kültür örneklemeleri • Cer. alet sterilizasyonu • Eldiven • İç kıyafet • Maske • Kep, ayak kılıfı / ayakkabı • Örtü ve Önlükler • AMELiYAT VE AMELiYAT SONRASI İLE İLGİLİ ÖNLEMLER / RİSKLER • Anestezi / anestezist • Cerrahi teknik • Postop. yara bakımı
Antibiyotik profilaksisi • Profilaksi = Cerrahi alanda minimal kontaminasyonun olacağı beklenilen ameliyatlarda antibiyotik kullanılması (temiz ve temiz-kontamine ameliyatlarda) • Tedavi = Belirgin kontaminasyonun oluşmuş olduğu ameliyatlarda antibiyotik kullanılması Profilaksi ≠ Tedavi (zaman, süre, ilaç seçimi)
CERRAHİ ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİSİNİN İLKELERİ (1) • Ameliyat, anlamlı bir kontaminasyon ya da postoperatif infeksiyon riski taşımalıdır. • Olası patojenler empirik olarak belirlenmiş ve verilecek antibiyotik de bunlara karşı etkili olmalıdır (Lokal hastane florası ve bunun direnç yapısı en az yılda bir kez gözden geçirilmelidir). • Kan ve dokulardaki antibiyotik konsantrasyonu insizyon ile başlayıp tüm ameliyat süresince etkili bakteriyostatik düzeyde olmalıdır.
CERRAHİ ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİSİNİN İLKELERİ (2) • İlaç etkinliği yanlızca ameliyat süresi ve kısa • postoperatif süreyi kapsamalıdır; kesinlikle 24 saat aşılmamalıdır. • Özgül infeksiyonlar ve dirençli mikroorganizmalar için kullanılan potent antibiyotikler profilaktik olarak verilmemelidir. • Profilaksiden beklenen yarar, olası risk ve yan etkiden fazla olmalıdır (antibiyotik güvenilir ve ucuz olmalıdır)
CERRAHİ HASTALARDA YARA ENFEKSİYONU VE SEPSiSiN ÖNLENMESİ (1)
CERRAHİ HASTALARDA YARA ENFEKSİYONU VE SEPSiSiN ÖNLENMESİ (2)
CERRAHİ HASTALARDA YARA ENFEKSİYONU VE SEPSiSiN ÖNLENMESİ (3)
İZLEM SORUNLARI • Hastaneye yatırılıp ameliyat edilen hastalarda CAİ'ların % 12-84'ü hasta taburcu olduktan sonra saptanabilmektedir • 2000 yıllarda ameliyatların % 75'i hasta hastaneye yatırılmadan yapılacaktır