1 / 16

TÜRKİYE-ÇİN İLİŞKİLERİNDE UYGUR PROBLEMİ

TÜRKİYE-ÇİN İLİŞKİLERİNDE UYGUR PROBLEMİ. Salih Tınmaz. A- İKİ ÜLKENİN ÖNEMİ. Türkiye ve Çin’in Yükselişi İki ülkenin tarihindeki benzerlikler. b- İlişkilerin Genel Değerlendirmesi. TEORİLER AÇISINDAN UYGUR SORUNU. U. İ. teorilerinde Batıya bağlılık İbn-i Haldun

dinah
Download Presentation

TÜRKİYE-ÇİN İLİŞKİLERİNDE UYGUR PROBLEMİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TÜRKİYE-ÇİN İLİŞKİLERİNDEUYGUR PROBLEMİ Salih Tınmaz

  2. A- İKİ ÜLKENİN ÖNEMİ • Türkiye ve Çin’in Yükselişi • İki ülkenin tarihindeki benzerlikler

  3. b- İlişkilerin Genel Değerlendirmesi

  4. TEORİLER AÇISINDAN UYGUR SORUNU • U. İ. teorilerinde Batıya bağlılık • İbn-i Haldun • Realist Yaklaşım – Çinli araştırmacıların bu konuda daha çok kullanma taraftarı olduğu teori • Yapısalcı Yaklaşım – Social Theory of International Politics – identity (kimlik) • Türkiye’nin Çin politikasının teorik bir çerçeveye oturtulmamış olma eksikliği çekmesi

  5. TÜRKLERİN BÖLGE İLE OLAN BAĞI • M.Ö. 300’den M.S. 1. Yüzyıl sonuna kadar Büyük Hun İmparatorluğu • M.S. 430’da Göktürk Devleti kuruldu. • 744 yılından sonra Uygur Türkleri bölgeye gelmişler, 840 yılında Karahanlılar kurulmuştur. • 1212’de Karahanlılar yıkılmıştır. • Sonrasında Türkler Moğol hakimiyeti altına girmişlerdir. (Cengiz Han)

  6. TÜRKLERİN BÖLGE İLE OLAN BAĞI • 1750-1862 yılları arasında bölgeye ciddi Çin akımları olmuş, fakat 1863’te baskılara rağmen Kaşgar merkezli bir Uygur devleti yeniden kurulmuştur. (Sultan Abdülaziz’in destekleri) • 1884 yılında yeniden Çin tarafından işgal edilmiş ve ilk defa bölgenin Çince’de bugünkü adı olan Xinjiang 新疆 (yeni sınırlar) kelimesi kullanılmıştır.

  7. TÜRKLERİN BÖLGE İLE OLAN BAĞI • Uygurlar isyanlar sonrasında 1933 yılında Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti’ni kurdular. (öncesinde 1914’te Enver Paşa tarafından Umur-u Şarkiye Teşkilatı’nın kurulması ve bölgedeki faaliyetleri) • 1944 yılında Şarki Türkistan Cumhuriyeti kurulmuştur. • 1949’da Ç.H.C. Kurulduktan sonra bölge yeniden Çin sınırlarına dahil olmuştur.

  8. UYGURLAR ARASINDAKİ İHTİLAF • 1930’lardan sonra 3’e bölünme: • Çin’e katılmak isteyenler: Burhan Şehidi, Kasım Kurbani • Rusya’ya katılmak isteyenler: Seyfeddin Azizi, Abdulkerim Han Mahdum • Milliyetçiler (bağımsızlık isteyenler): Mesut Sabri Baykuzi, Muhammed Emin Buğra (1965), İsa Yusuf Alptekin (1995) -- -- (3 Efendiler) • Mehmet Rıza Pekin (2010)

  9. UYGUR GÖÇLERİ • 1954 yılından sonra ilk dalga. • 1961 yılından sonra ikinci dalga • 70’li yılların sonlarından sonra üçüncü dalga • Türkiye yardımlarını kesinlikle bir siyasi kart olarak değil, bir milliyetçilik tepkisi ve insani yardım olarak yapmıştır. (Yitzhak Shichor)

  10. TÜRKİYE VE BAĞIMSIZLIK HAREKETLERİ • 1933-1944 kurulan devletler (destek yok) • 1938 sonrası (destek yok) • 1990 yılına kadar cüzi destekler • 1990-1996 aktif destek • 1998 yılında 56. hükümet-gizli genelge

  11. SOĞUK SAVAŞ SONRASI TÜRKİYE’NİN UYGUR BAĞIMSIZLIK HAREKETLERİNE DESTEK POLİTİKASI • İki Kısım: • 1- 1990-1996 doğrudan destek dönemi 1991 İ.K.Ö., siyasilerle görüşme, Turgut Özal, 1992-1993 Kongreler • 2- 1996 sonrası ilişkilerin düzelme süreci, Çin’in taleplerini karşılama

  12. TÜRKİYE’NİN ÇİN’E ‘İYİ NİYETLERİ’ • Çin’in terörist ilan ettiği dernekleri kapatmak • Çin listelerindeki bağımsızlık yanlılarını ülke sınırlarına sokmamak • Uygurların yurtdışında kurdukları sürgün hükümetlerini kabul etmemek ve yöneticiler ile hiçbir ilişkisi bulunmamak • Gösterilere izin vermemek • İzinsiz göstericileri gözaltına almak

  13. TÜRKİYE’NİN UYGUR POLİTİKASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ANALİZİ • Mustafa Aydın – Structural - Conjunctural Variables • Structural: Osmanlı Mirası, Coğrafi Konum, Kemalizm

  14. BAŞLICA FAKTÖRLER • 1- Jeopolitik Konum Faktörü: • Türkiye’nin İstikrar Sorunu, bölgenin Büyük Güçlerin çıkarlarını ilgilendirmesi (Amerika-Rusya-Avrupa). Dolayısıyla Türkiye ister istemez kendini bu ülkeler ile daha çok iletişimde kalma ihtiyacı hissediyor. • Türkiye’nin Çin civarındaki ülkeler ile ilişkilerinin zayıf olması

  15. BAŞLICA FAKTÖRLER • 2- Tarih Faktörü: • Tarihteki Türklerin devamı niteliğinde olmak • Bölge insanı ile aynı kan, dil, din, kültüre sahiplik • Türkiye’nin tarihteki batılılaşma tecrübeleri, doğu ülkeleri ile ciddi bir yakınlaşma sağlamasına engel teşkil etmiştir. • Aynı zamanda Kore Savaşı Çin’de derin izler bırakmıştır.

  16. BAŞLICA FAKTÖRLER • 3- Yöneticilerin İdeolojileri: • Yurtta Sulh, Cihanda Sulh düşüncesi ve Laikliğin vurgulandığı dış politika • 4- Türkiye’nin Çin’den beklentilerinin olması: • Ticari dengesizlik, BM Güvenlik Konseyi’nde Daimi Üyelik, Askeri teknoloji alımı • 5- Uluslararası Sistem: Türkiye’nin Çin ile yakınlaşmasını Uygur Sorunu ile engelleme

More Related