KÖY KOLLUĞU

1. KÖY KOLLUĞU

2. KÖY KOLLUĞU • 18 Mart 1924 tarihve 442 sayılıKöyKanununun 68. maddesindeköykolluğunun ‘köysınırıiçerisindeherkesinırzını, canınıvemalınıkorumak’ ilegörevliolduğubelirtilmiştir. • 18 Mart 1924 tarihve 442 sayılıKanunun 13. maddesindeköyünmecburiişleriolaraksayılanişlerdenönemlibirkısmıgenelsağlığınkorunmasıgibikamudüzeniamacınayönelikişlerdir.Bunedenlebuişlerinönemlibirkısmınınköykollukfaaliyetiniteliğindeolduğunusöyleyebiliriz.

3. Örneğin , • Su birikintilerinikurutmak (m.13/1) • Evlerdendökülecekpissularınkuyu, çeşme, pınarsularınakarışmayarakayrıcaakıpgitmesiiçinüstükapalıakıntıyapmak (m.13/6) • Köydeinsanlardasalgınvebulaşıkbirhastalıkçıkarsaveyafirengiliadamgörülürse o günbiradamyollayarakHükümetehabervermek (m.13/22) • Köydehayvanlarındasalgınvebulaşıkbirhastalıkgörülürse o günbiradamyollayarakHükümetehabervermek; buhaberüzerinekazadanbirmemurgelinceyekadar hasta olanhayvanıdiğerlerindenayırmakve hasta hayvanileberaberbulunmuşolanhayvanlarıköyün hasta olmayanhayvanlarıilekarıştırmamak (m.13/23)

4. Yırtıcıveazgınhayvanlarıbaşıboşsalıvermemek (m.13/30) • Biryerikazarakbaşkalarınınhayvanvedavarlarınındüşüpölmesinevesakatlanmasınasebepolmasınameydanvermemek (m.13/36) • Köyhalkınınekilmişvedikilmişmahsullerini, ağaçlarını her türlüzararveziyandanmuhafazaetmek (m.13/26) • Mecburolmadıkçayolüzerinehalkınkolaylıklagelipgeçmesinedokunacakşeylerkoymamak (m.13/27) gibiişlerkamudüzeni (kamugüvenliği, huzuruveyasağlığı) amacınayönelikolduğuiçinkollukfaaliyetiolarakgörülebilir.

6. KOLLUK PERSONELİKÖY KORUCUSU • KÖY KORUCUSU KİMDİR? • Birköysınırıiçindeherkesincanını, malını, ırzınıkorumakiçingörevlibulunankimseyeköykorucusudenir (köykanunu m.68) • Her köyde en aşağıbirköykorucusubulunur.Nüfusubindenyukarıköylerde her beşyüzkişiyebirkorucudahatutulur. • Korucununamiriköymuhtarıdır.Köykorucusuköyünresmiişlerindeköymuhratınınemirleriniyerinegetirmeklegörevlidir (m.72) • Köykorucususilahlıdır , silahınıvecephanesinidevletverir(m.73,75)

7. KÖY KORUCUSUNUN TAYİNİ VE İŞE BAŞLAMASI • Korucularihtiyrmeclisitarafındantutulurveköymuhtarınınvereceğihaberüzerinekaymakamlıkbuyrultusuylaişebaşlarlar (m.70) • BöylecegörevebaşlayankorucuiçinmahalliJandarmaKomutanlığı’ncaköykorucusucüzdanıverilirveValilikveyaKaymakamlığınköycülükbürosuna da kaydıyapılır.

8. KÖY KORUCUSUNDA ARANACAK NİTELİKLER • Köykorucusuolaraktutulacakkimseler , 22 yaşındanküçükve 60 yaşındanbüyükolmamalıdır. • Birsuçtandolayıhükümgiymemişolmalıdır. • Türkvatandaşıolmalıdır. • Kamuhizmetindenyasaklanmacezasıalmamışolmalıdır. • Askerlikgöreviniyapmışolmalıdırlar. • Köyhalkındanolmalıdırlar. • Çevrelerindeiyihuylutanınmışolupherkeslekavgaçıkarma, sarhoşlukgibifenaalışkanlıklarıolmamalıdır (köy kanunu.71)

9. KÖY KORUCUSUNA YASAK OLAN İŞLER • Koruculuktanbaşkaişyapmak; meseladükkan, kahvehane, hanaçıpişlemekveyabunlara (bunlarıişletenlere) ortaklıketmek, • Köylüdenherhangibirininveyakendihizmetindebulunmakiçinizinsizvazifesiniterketmek, • Koruduğubağ, bahçeveekindenfuzulifaydalanmak, • Kendihayvanlarınıotlatmakveköyeçobanlıketmek, • Levha, elbisevesilahcüzdanınıüzerindetaşımamakveyadeğiştirmek (m.81)

10. KÖY KORUCUSUNUN SİLAH KULLANMA HAKKI • Vazifesiniyaparkenkendisinesaldıranvehayatınıtehlikeyekoyankimselerekarşıhayatınıkorumakiçinmecburolursa, • Vazifesiniyaparkenahalidenbirkimsenin can veırztehlikesialtındakaldığınıgörürveonukurtarmakiçinbaşkabirçarebulamazsa, • Cürmümeşhutta (yaniyapılırkenveyahutyapıldıktanhemensonrahenüzizimeydandaiken) bircinayetinfailiniyahutmaznunbirşahsıyakalamakistediğihalde o kimsesilahlakarşıkoyarsa, • Ttutulanbircanikaçarve ‘Dur!’ emrinidinlemezveonutekraryakalamakiçinsilahkullanmaktanbaşkaçarebulamazsa, • Eşkiyatakibisırasındayatakolanyerlerdenşüphelibiradamçıkarvekorucunun ‘Dur!’ emrineitaatetmeyipkaçarsa • Yukarıdasayılanhallerdışındakorucusilahınıkullanırsacezagörür.Korucusilahkullanmağamecburolduğuzaman bile mümkünmertebeöldürmeksizinyaralayaraktutmağadikkateder.(m.77)

11. Önemlebelirtmekgerekirki; Korucularıntaşıyacaklarısilahlarıncinsi harp silahlarındandır.(m.78/4) Korucularınkıyafetlerivesilahlarınıncinsiİçişleribakanlığıncabelirlenir.(m.78/1) Korucuelbiselerininparasıköygelirlerindensenedebirdefaverilir.İkisenedebir de gocukveyakepenekverilir.(m.78/2) Korucularkendilerineverilenresmisilahvecephaneyiancakkendilerikullanırlar.Başkalarınaemanetedemezler.(m.76)

12. KÖY KORUCULARININ SUÇ İŞLEMESİ , CEZALANDIRILMASI VE İŞTEN ÇIKARILMALARI • Görevliköykorucusunakarşısuçişleyenlerisejandarmayakarşıgelmişgibicezagörürler.(m.73) • Vazifesinde kayıtsızlığı ve tenbelliği ve aşağıda sayılan yasak işleri yapan korucular, ihtiyar meclisi tarafından ilk defasında tekdir, ikincisinde tevbih olunur ve her iki ceza da tezkerelerine işaret edilir. Üçüncü defasında işten çıkarılır.(vali veya kaymakamın oluru ile)(m.80) • Silahını ve cephanesini kayıtsızlığı yüzünden kaybeden veya isteğiyle aharın eline geçmesine sebep olan korucu hemen çıkarılarak hakkında ayrıca ceza yapılmak üzere Hükümete haber verilir ve silah ve cephane parası ödettirilir.(m.82) KÖY KORUCULARINA İLİŞKİN ÇAŞİTLİ HÜKÜMLER Koruculara verilecek silahlar ve cephaneler Hükümet tarafından ihtiyar meclisine mazbata mukabilinde demirbaş olarak verilir.(M.75) Korucular, ellerine verilen koruculuk cüzdanını daima üzerinde bulundurur ve korucusu olduğu köyün adı kalın yazı ve vilayet ve kaza adları ince yazı ile yazılmış olmak üzere gösterilen örneğe göre pirinçten bir levhayı göğüslerinin sol tarafına daima asmağa mecburdurlar.(M.78/3) Ölen veya koruculuğu bırakan veyahut çıkarılan korucuların silah, fişek, tezkere ve levhaları ve gocuk veya kepeneği, yerlerine geleceklere verilmek üzere köy muhtarı tarafından alınıp saklanır.(M.79=

13. GÖNÜLLÜ KÖY KORUCULARI • Köy muhtarı ve ihtiyar meclisi mahsul zamanlarında çapulcular ve eşkiya türemiş ise yağmadan köy halkını korumak için köylünün eli silah tutanlarından lüzumu kadarını gönüllü korucu ayırarak bunların isimlerini bir kağıda yazıp kaymakama götürür. Kaymakamın müsaadesi olursa bu gönüllü korucular asıl korucularla beraber yağmacılara ve eşkiyaya karşı köy ve köylüyü korurlar.(m.74)

14. GEÇİCİ KÖY KORUCULARI • Bakanlar Kurulunca tespit edilecek illerde; olağanüstü hal ilanını gerektiren sebeplere ve şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin köyde veya çevrede ortaya çıkması veya her ne sebeple olursa olsun köylünün canına ve malına tecavüz hareketlerinin artması hallerinde, valinin teklifi ve İçişleri Bakanının onayı ile yeteri kadar geçici köy korucusu görevlendirilmesi kararlaştırılabilir. Bu şekilde görevlendirilecek geçici köy korucusu sayısı 40.000 kişiyi geçemez. Bakanlar Kurulu bu sayıyı yüzde elliye kadar artırmaya yetkilidir. Görevlendirmeyi gerektiren hallerin ortadan kalkması durumunda veya idarî zaruret hallerinde görevlendirmeye ilişkin aynı usûl uygulanmak suretiyle geçici köy korucusu olarak yapılan görevlendirmelere son verilebilir.(m.74)

15. ÇİFTÇİ MALLARI KORUMA BEKÇİLERİ • Köylününekili , dikilivarlığınıkorumagörevikırbekçilerinden bekleniyordu.1941 yılında, 4081 sayılıÇiftçiMallarınıKorumaHakkındaKanunilekırbekçilerikaldırılarakyenibirdüzenlemegetirildi.Buyenidüzenlemedetarımsalürünyetiştirilenyerlerdeçiftçimallarınınkorunmasısorumluluğu; • Köylerdeköyihitiyarmeclislerine • Şehirvekasabalardakorumaheyetlerine • Il veilçemerkezlerindemurakabeheyetidenilenkişilerdebulunacaktı. • MALİ VE ZİRAİ DURUMLARI BİR BEKÇİDEN AYRI OLARAK KÖY KORUCUSU TUTMAĞA KUDRETİ OLMADIĞI MURAKABE HEYETİNCE YAPILAN İNCELEME SONUNDA ANLAŞILAN KÖYLERDE KÖYLERDE KÖY KORUCULARINA AİT GÖREVLER ÇİFTÇİ MALLARINI KORUMA BEKÇİSİNE GÖRDÜRÜLÜR.

16. KOLLUK AMİRİ:MUHTAR • KöyKanununun 72.maddesi ‘korucularköymuhtarınınemrialtındadır.Resmiişlerdeonun her emrinitutmağamecburdur’ dediğine göre , köykolluğualanındakollukamirininmuhtarolduğunusöyleyebiliriz.

17. MUHTARIN KOLLUK ALANINDA GÖREV VE YETKİLERİ • 1 - Hükümet tarafından bildirilecek kanunları, nizamları köy içinde ilan etmek ve halka anlatmak ve kanunlar, nizamlar, talimatlar, emirler ile kendisine verilecek işleri görmek; • 2 - Köyün sınırı içinde dirlik ve düzenliği korumak (asayişi korumak); • 3 - Salgın ve bulaşık hastalıkları günü gününe Hükümete haber vermek; • 4 - Hekim olmayanların ve üfürükçülerin hastalara ilaç yapmasını menetmek ve Hükümete haber vermek; • 5 - Köylünün çiçek ve bulaşık hastalıklar aşısı ile aşılanıp hastalıktan kurtulmasına çalışmak; • 6 - Köye gelip gidenlerin niçin gelip gitmekte olduklarını anlamak ve bunlar içinde şüpheli adamlar veyahut ecnebiler görülürse hemen yakın karakola haber vermek; • 7 - Her ay içinde köyde doğan, ölen, nikahlanan ve boşananların defterini yapıp ertesi ayın onuncu gününden evvel nüfus memuruna vermek ve köyün nüfus defterini birlikte ***ürerek vukuatı yürüttürmek; • 8 - Vergi toplamak için gelen tahsildarlara yol göstermek, yardım etmek ve tahsildarların yolsuzluğunu görürse Hükümete haber vermek.

18. 9 - Asker toplamak ve bakaya ve kaçakları Hükümete haber vermek; • 10 - Köy civarında eşkıya görürse Hükümete haber vermek ve elinden gelirse tutturmak; • 11 - Köylünün ırzına ve canına ve malına el uzatan ve Hükümet kanunlarını dinlemiyen kimseleri köy korucuları ve gönüllü korucularla yakalattırarak Hükümete göndermek; • 12 - Köy sınırı içinde yangın ve sel olursa köylüleri toplayıp söndürmeğe ve çevirmeğe çalışmak, (orman yangınlarında sınırdan dışarı olsa dahi yardıma mecburdurlar.); • 13 - Mahkemelerden gönderilen celpname ve her türlü tezkere ve hükümleri lazım gelenlere bildirerek istenilen işleri yapmak ve mahkeme mubaşirine ve jandarmaya vazifesinde kolaylık göstermek; • 14 - İhzar ve tevkif müzekkereleri (bazı adamların kanun namına tutulmasını emreden mahkeme kağıdı) gösterildikte aranılan kimseleri kağıdı getirenlere tutturmak; • 15 - Zarar görenlerin şikayeti ve bilip işidenlerin haber vermesi üzerine sorup araştırmak; • 16 - Bu kanunda ismi geçen davaları ihtiyar meclisine söyleyip hükmünü almak.

19. KOLLUK MAKAMI:MUHTAR • Köykolluğualanındakollukmakamıkimdir? • Köydekollukalanındabireyselvedüzenleyiciişlemyapmayakimyetkilidir? • İhtiyarmeclisi mi yoksamuhtarmı ? • 37/1 ‘e göre ‘13 üncü maddede sayılan işleri ihtiyar meclisi ile görüşerek yapmak ve yaptırmak muhtarın görev ve yetkisi dahilindedir’ denmekte • Şimdi burada ihtiyar meclisi ile görüşerek ifadesinden neyi anlamak gerekir? • Peki muhtar düzenleyici kolluk işlemleri yapabilir mi???

20. Köykolluğualanındakollukmakamımuhtardır.Yanimuhtardüzenleyiciişlemveyabireyselkollukişlemleriyapmayetkisinesahiptir, ancakbununiçinihtiyarmeclisiningörüşünüalmakzorunluluğuvardır.Muhtarınbireyselişlemkollukişlemleriyapabileceğindenşüpheyoktur.muhtarkollukmakamıolduğuna göre sorumluolduğukamudüzeninisağlamakamacıylagerekiyorsabireyselkollukişlemiyapabileceğigibidüzenleyicikollukişlemi de yapabilir. • Kaldıki, muhtarınyönetmelikçıkarmasınahukukumuzdahiçbirengelyoktur.Anayasamızın 124. maddesine göre kautüzelkişileriyönetmelikçıkarabileceklerine göre veköy de birkamutüzelkişisiolduğuna göre köyidaresiyönetmelikyapabilir.Kollukalanındayetkilimakammuhtarolduğuna göre köydekollukyönetmelikleriniyapmayetkisi de muhtaraaittir.

21. YEKTA DAĞDÖNDEREN ZİRVE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ II.SINIF İDARE HUKUKU DERSİ