Üç-Boyutlu Televizyon (3DTV) Levent Onural Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Müh. Böl.

1. Üç-Boyutlu Televizyon (3DTV) Levent Onural Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Müh. Böl. 20 Ekim 2008 Erzurum

2. Bilkent-Erzurum - Levent Onural

3. Üç-Boyutlu Televizyon • Tarihçe: • Gerçekmiş hissini veren görüntüler hep amaçlanmıştır • Üç-boyutlu görsel teknolojiler, neredeyse iki-boyutlular kadar eskidir • Stereoskopik fotoğrafların 170 yıllık, integral görüntülemenin 100 yıllık, holografinin 60 yıllık geçmişi var • Ancak 2D görüntüler yaygınlaşmış, 3D’lerin kullanımı ise çok sınırlı kalmıştır Bilkent-Erzurum - Levent Onural 3

4. Üç-Boyutlu Televizyon • Tarihçe: • Stereoskopik resim – 1838 • 1844’e varıldığında ABD ve Avrupa’da yaygın • 2D fotoğraf – 1839 • 2D sinema – 1867 (Lincoln) • Stereoskopik 3D sinema – 1900’lerin başı • 2D TV – 1920’s (Belin, Baird) • Stereoskopik 3DTV – 1920’s (Baird) Bilkent-Erzurum - Levent Onural 4

5. Üç-Boyutlu Televizyon • Tarihçe: • Stereoskopik 3D filmler 1950’lerde yaygındı • İlk stereoskopik 3DTV yayını – 1953 • İlk ticari stereoskopik 3DTV yayını – 1980’ler (ABD) • Stereoskopik 3D-HDTV – NHK – 1991 ve sonrası (Japonya) • 2002 Dünya Futbol Şampiyonası’ndan stereoskopik 3D yayın – (ETRI - Kore) Bilkent-Erzurum - Levent Onural 5

6. Üç-Boyutlu Televizyon • Teknoloji: • STEREOSKOPİ • Stereoskopi, insan görme sisteminin yanıltılmasına dayanır: • İki göze, birbirinden biraz farklı açılarda çekilmiş iki 2D resim/video gösterilir • Beyin bunları 3D algılar • Özellikle ayarların iyi olmaması durumunda, deniz tutmasına benzer bir his yaratır Bilkent-Erzurum - Levent Onural 6

7. Üç-Boyutlu Televizyon • Teknoloji: • ÇOK-GÖRÜNÜMLÜ VİDEO • Stereoskopiye benzer, ancak iki yerine ikiden çok (genellikle 7-9, ama 100’lere kadar çıkabilir) 2D video • Ortama, bir yelpaze gibi, birbirlerinden birkaç derecelik açı aralıklarıyla çekilmiş farklı 2D videolar gönderilir • Bunlara bakan kişi, bulunduğu konuma göre iki tanesini (biri bir göze, diğeri diğer göze) görür • KONUMLA DEĞİŞEN STEREOSKOPİ Bilkent-Erzurum - Levent Onural 7

8. Üç-Boyutlu Televizyon • Teknoloji: • HOLOGRAFİ • Ortamdaki ışığın tüm fiziksel özellikleri ile kaydedilip, başka bir zamanda veya yerde tıpatıp tekrar oluşturulmasını amaçlar • Bu nedenle, stereoskopinin olumsuzluklarını taşımaz • Stereoskopiye göre çok daha zordur • Henüz holografik TV yok Bilkent-Erzurum - Levent Onural 8

9. Üç-Boyutlu Televizyon 3DTV KONUSUNDAKİ GÜNCEL ARAŞTIRMA ETKİNLİKLERİ Bilkent-Erzurum - Levent Onural 9

10. Üç-boyutlu Televizyon Üç-boyutlu ortam Kodlama Çekim Betimleme Sinyal Çevrimi Gösterim İletim Gösterim Bilkent-Erzurum - Levent Onural

11. Üç-Boyutlu Televizyon • Çekim: 3B sahnelerin yakalanması ve 3DTV sistemine girdi sağlanması • Soyut Veri Dönüşümü: Çekilmiş 3B hareketli sahnelerin bilgisayar grafiği yöntemlerine benzer biçimde soyut gösterime çevrilmesi • Kodlama: Sıkıştırma ve ardından bit-dizisi oluşturma • İletişim: Kodlanmış verilerin iletimi • Sinyal Çevrimi: 3B sahne verilerinin holografik ve diğer ekranları sürebilecek sinyallere dönüşümü • Gösterim: 3DTV verilerini gösterebilecek cihazlar Bilkent-Erzurum - Levent Onural 11

12. Üç-Boyutlu Televizyon • Çekim: • Çok-kameralı • Tek-kameralı • Derinlikli • Holografik • İnsan yüzü veya vücudu için özelleştirilmiş çekim teknikleri • Desen projeksiyonu • Diğer Bilkent-Erzurum - Levent Onural 12

13. Capture and Representation – Examples Key Technologies for an Advanced 3D-TV System C. Fehn, K. Hopf, B. Quante (Fraunhofer Inst. HHI) Video Derinlik Videosu Bilkent-Erzurum - Levent Onural

14. Üç-Boyutlu Televizyon • Betimleme: • Bilgisayar grafiği yöntemlerine dayalı • pek çok teknik Bilkent-Erzurum - Levent Onural 14

15. Üç-boyutlu Televizyon Max Planck Bilkent-Erzurum - Levent Onural

16. Üç-boyutlu Televizyon Çok görünümlü video Sıkıştırma ve Kodlama Statistical Evaluation of Spatiotemporal Prediction for Multi-view Video Coding P. Merkle, A. Smolic, K. Mueller, T. Wiegand (Fraunhofer Inst. - HHI) Bilkent-Erzurum - Levent Onural

17. Üç-Boyutlu Televizyon • GÖSTERİM: • Stereoskopik • Klasik (gözlüklü) • Oto-stereoskopik (gözlüksüz) • Lentiküler • Maskelemeli • Çok seyircili • Hareketli seyirciyi izleyen • Hacim taramalı (volumetric) • Tümleşik Görüntüleme (Integral Imaging) • Holografik • SLM, DMD, Akusto-optik Bilkent-Erzurum - Levent Onural 17

18. Üç-Boyutlu Televizyon Hacim taramalı gösterici Bilkent-Erzurum - Levent Onural 18

19. Üç-boyutlu Televizyon • Hacim taramalı gösterici Bilkent-Erzurum - Levent Onural

20. Üç-boyutlu Televizyon • Hacim taramalı gösterici (Veysel Yücesoy ve Doruk Tunaoğlu – Bilkent Üniv. EEE Böl 4. sınıf öğrencileri) Bilkent-Erzurum - Levent Onural

21. Üç-Boyutlu Televizyon Stereoskopik ve çoklu gösterim Bilkent-Erzurum - Levent Onural 21

22. Üç-Boyutlu Televizyon Holografik Televizyon Araştırmaları Bilkent-Erzurum - Levent Onural 22

23. Bilkent-Erzurum - Levent Onural

24. Üç-Boyutlu Televizyon Holografik TV Laboratuvarı - Bilkent CCD Kamera Bilkent-Erzurum - Levent Onural 24

25. Bilkent-Erzurum - Levent Onural

26. Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları (Bilkent) Bilkent-Erzurum - Levent Onural

27. Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV çalışmaları (Bilkent): Bilkent-Erzurum - Levent Onural

28. Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları – (Bilkent) Bilkent-Erzurum - Levent Onural

29. Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları – (Bilkent) Bilkent-Erzurum - Levent Onural

30. Teşekkürler... Daha fazla bilgi: www.3dtv-research.org Levent Onural 3DTV Projesi Koordinatörü Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Müh. Böl.