510 likes | 1.19k Views
ERİŞKİN STİLL HASTALIĞI. Doç Dr S alih Pay. Tanım. Genç erişkinlerde gözlenen akut febril sendrom Tipik olarak çok sayıda organ etkilenir Çeşitli klinik ve laboratuvar bulguları bir arada izlenir Tanı genelde diğer hastalıkların dışlanması ile konur. Epidemiyoloji.
E N D
ERİŞKİN STİLL HASTALIĞI Doç Dr Salih Pay
Tanım • Genç erişkinlerde gözlenen akut febril sendrom • Tipik olarak çok sayıda organ etkilenir • Çeşitli klinik ve laboratuvar bulguları bir arada izlenir • Tanı genelde diğer hastalıkların dışlanması ile konur
Epidemiyoloji • İlk kez 1971 yılında Bywaters tarafından tanımlandı • Dünyada bölgesel dağılım göstermez • K/E: 1/1 olarak tahmin ediliyor • En sık 16-35 yaş arasında izlenir • Prevalansı ve insidensi bilinmiyor
Etyoloji ve Patogenez • Rubella, Ekovirüs 7, EBV, CMV, Parvovirüs B 19... • Vaskülit? İK (+) düşük oranda • HLA subgrupları ile ilişki gösterilememiş. • Hormonal etki yok, K/E:1 (Japonlarda bayanlarda sık) • Gebelik ESH gelişmesi için risk oluşturmaz • Gebelik seyri normal
Ateş • Genellikle >39 derece • Günde bir kez akşamları veya gece yükselen ve normal düzeylere dönen ateş • Bazen günde iki pik yapar • %20 hastada normale dönmez • Boğaz ağrısı %92 oranında pozitif
Mukokutanöz döküntüler • Tipik Still döküntüsü; “salmon pink”, makuler, makulopapuler • Genellikle ateş ile birlikte • Gövdede ve üst ekstremitelerin proksimalinde • %15 olguda yüzde izlenir • Bazen kaşıntılı, ürtiker ve ilaç allerjisi ile karışır • Mekanik irritasyon, kaşıma, sürtünme ile ortaya çıkabilir • Nadiren kolitis ülseroza, vaskülit ve lösemilerde de izlenir
Kas İskelet Sistemi Bulguları • En sık artralji, şiddeti gittikçe artar, bazen ateş ile • %5 hastada artrit izlenmez, bazen başlangıçta transient • Çoğunluğu ilk 6 ay içinde poliartiküler • Miyalji sık ve şiddetli • Artralji gibi yoğunluğu ateş ile artar • Proksimal kas güçsüzlüğü nadir • Kas enzimleri transient hafif düzeyde artabilir
Klinik Bulgular • Sıklıkla servikal bölgede mobil ve hafif duyarlı LAP • Splenomegali, hepatomegali • Minimal KCFT bzk, bazen ciddi boyutta • Plevral ve perikardiyal efüzyon • ARDS • Kronik restriktif akciğer hastalığı • Miyokardit
Klinik Bulgular • Sikka sendromu • Aseptik menenjit • Transient kraniyel nöropatiler, Periferik PNP • Retinal eksudalar, iritis, panoftalmitis • İnflamatuvar orbital psödotümör
Clinical features in 95 patients with AOSD and 25 patients with SJIA S. Pay ve ark EULAR-2004
Lab Bulguları • Sedim yüksekliği %99 • BK > 10.000/mm3 %92 • >15.000/mm3 %81 • Parçalı > %80 %88 • Albümin < 3.5g/dl %81 • KCFT bzk %73 • Anemi (Hb < 10g/dl) %68 • Trombosit (>400.000/mm3) %62 • ANA/RF (-) %92
Lab Bulguları Ferritin
Ferritin ve ESH • Ferritin yüksek molekül ağırlıklı bir protein (450-600kDa) • Sağlıklı bireylerde % 50-80 glikolize form (glikoprotein) • Yüzeyindeki şeker proteolitik enzimlere karşı korur • Çok çeşitli isoformları var: • H form (asit): kalp • L form (baz): KC, histiosit-makrofajlarda • Başlıca fonksiyonu demir depolamak
Ferritin ve ESH • İnf. da oksidatif stress mknz rol alır • Histiosit-makrofaj sistemi tarafından sentezlenir • İL-1 beta, İL-6, TNF-alfa, İL-18 ferritini arttırır
Ferritin ve ESH Ferritin Fe+2 O2 + OH- +OH- O2- + H2O2 Fautrel B. Joint Bone Spine 2002
Ferritin ve ESH • Histiosit-makrofaj sistemi aktivasyonuna bağlı artar • Birçok çalışmada 5 katlık artışlar gösterilmiş • ESH tanısında %67-80 sensitivite, %36-46 spesifisite* • Hastalık aktivitesi marker’ı olarak değerli Fautrel B ve ark. J Rheumatology 2001
Ferritin • KC hast: Gaucher, hemokromatoz, hepatik nekroz • İnfeksiyonlar: HİV • Maligniteler: Malign histiositozis • Hemofagositoz sendromu • Çok sayıda transfüzyon
Glikolize Ferritin ve ESH • İnf hastalıklarda oranı düşer (%20-50) • ESH’de %20 nin altında saptanır • ESH tanısında: • Tek başına: %78 sensitivite, %64 spesifisite • Ferritin ile birlikte: %67 sensitivite, %84 spesifisite • Hastalık aktivitesinden etkilenmez • Bazı inflamatuvar hst, • Hemofagositoz sendromu (inf veya malign hst bağlı)* Lambotte O ve ark. J Rheumatology 2003
Hemofagositoz Sendromu • Yüksek ateş • Sitopeni • Hepatosplenomegali • Karaciğer fonksiyon bozukluğu • Hiperferritinemi • Koagulopati • Kemik iliği veya RES’te hemofagositoz
Hemofagositoz Sendromu • Etyoloji:İnfeksiyonlar Otoimmün hastalıklar Maligniteler
Hemofagositoz Sendromu Histiocytic cytophagic panniculitis: Report of a case and long-course treatment effects M. Demiriz, S. Pay, Z. Çalışkaner, Y. Baykal, B. Celasun, R. Finci Turk J Dermatopathol 1997
Hemofagositoz Sendromu Erişkin still hastalığı ve hemofagositoz Hirayama Y ve ark. Rinsho Ketsueki 2002 Nishida T ve ark. Intern Med 2001 Ishikawa ve ark. Nihon Rinsho Meneki 1997 Zollner RC ve ark. Med Klin 1997 Kumakura S ve ark. J Rheumathol 1997
Kemik İliği ve ESH • Kemik sintigrafisi ve MRG’de: Kemik iliği ödemi • SpA, RA, Lenfoma, OM, .... • Histopatolojik inceleme: • Granülosit hiperplazi %100 • Hipersellülarite %75 • Histiositoz %25 • Reaktif hemofagositoz %16.7 • Plasmasitoz %8.3 Schnedi WJ. ve ark. Scand J Rheumatol 1999 Min JK. ve ark. Scand J Rheumatol 2003
Laboratory findings S. Pay ve ark EULAR-2004
İL-18 • İL-18, İNF gama salgılatan (öz. T hücresi ve NK) yeni bir sitokin • Aktif makrofajlardan (ör Kupffer h.leri) salgılanır • Yapı, fonksiyon, ileti sistemi ve proinflamatuvar öz. ile İL-1 ailesine benzer • Biyoaktivitesi soluble reseptörü, İL-18 binding protein (İL-18BP) ile düzenlenir
İL-18 ve İnflamasyon • T h. ve NK fas ligandının ekspreesyonunu artırır, virüslere bağlı hepatik hasarda rol alır • RA’da sinoviyal inflamasyonda etkisi gösterilmiş • Th2 sitokinlerini ve İgE düzeyini arttırır, eozinofil birikimine yol açarak allerjik inflamasyonda rol alır Kawaguchi Y ve ark. Arthritis Rheumatism 2001
İL-18 ve ESH • ESH’de serum İL-18 ve İL-18 BP düzeyleri diğer romatizmal hastalıklara göre (RA, SLE, SS, PSS, DM/PM) yüksek • İL-18 düzeyleri ferritin ve hastalık aktivitesi ile ilişkili • İL-18 BP inhibitör etki gösteriyor • ESH’de salmon rengi deri döküntüsü, artrit ve KCFT bzk rol alabilir Kawashima M ve ark. Arthritis Rheumatism 2001 Kawaguchi Y ve ark. Arthritis Rheumatism 2001
İL-18 ve ESH Association between adult-onset Still's disease and interleukin-18 gene polymorphisms. • 16 ESH, 144 RA ve 92 sağlıklı birey • İnsan İL-18 geninin 2 exonunda 8 polimorfizm saptanmış • Major genetik risk olarak değerlendirilmiş Sugiura ve ark. Genes Immun. 2002
Radyolojik Bulgular • Başlangıçta; nonspesifik, yumuşak dokuda şişik, periartiküler osteopeni • Geç dönemde; Eklem aralığında daralma, erozyon • EB karpometakarpal ve interkarpal kemiklerin eklem aralarında noneroziv daralma • İntertarsal ve tarsometatarsal eklemlerde daralma • Servikal apofizyel eklemlerde ankiloz, • El DİF eklemlerinde tutulum
Tanı/Klasifikasyon Kriterleri • Calabro ve ark. 1986 • Cush ve ark. 1987 • Reginato ve ark 1987 • Kahn ve ark 1991 • Yamaguchi ve ark 1992 • Fautrel ve ark 2002
Tanı/Klasifikasyon Kriterleri Cush ve ark. 1987* Aşağıdakilerden hepsi: Ateş > 39, Artralji veya artrit, RF < 1:80, ANA < 1:100 İlaveten en az iki bulgu: BK > 15.000/mm Still döküntüsü Plörit, perikardit Hepatomegali, splenomegali veya jeneralize LAP *Malign, infeksiyoz ve diğer romatizmal hastalıklar dışlandıktan sonra
Tanı/Klasifikasyon Kriterleri Yamaguchi ve ark 1992 Major kriterlerMinör kriterler Ateş > 39 Boğaz ağrısı Artralji > 2 hf LAP veya Splenomegali Still döküntüsü KCFT bzk Nötrofilik lökositoz Negatif RF ve ANA Total 5 kriter (2 major olmak üzere) *Malign, infeksiyoz ve diğer romatizmal hastalıklar dışlandıktan sonra
Tanı/Klasifikasyon Kriterleri Fautrel ve ark. 2002* Major kriterlerMinör kriterler Ateş > 39 Makulopapuler döküntü Artralji Lökositoz >10.000 Transient eritem Faranjit PMNL>%80 Glikolize ferritin <%20 *4 veya daha fazla major, 3 major + 2 minör
Klinik Seyir • Self-limited (monosiklik): Tek atak, 1 yıldan kısa süre • İntermitent (Polisiklik): Atak tamamen iyileşir • Ateş, döküntü, artrit ve serozit bulgularıyla tekrarlar • Kronik: % 30-50 sürekli aktif, genellikle destrüktif artrit • Hastaların çoğunluğu iyileşir, %25 geçici de olsa remisyon
Klinik Seyir Erişkin Still hastalığı ve juvenil kronik artritinsistemik formu • Başlangıçtaki sistemik ve eklem bulguları • Laboratuvar bulguları • Tedavi ve klinik seyir Luthi F ve ark. Clinical and Experimental Rheumatology 2001
Klinik Seyir • Kötü prognoz: • Erken dönemde poliartrit • Kalça veya omuz tutulumu • Öyküde çocuklukta geçirilmiş atak • 2 yıldan fazla steroid ihtiyacı • ANA ve RF pozitifliği, HLA DR6 ile birliktelik • İyi prognoz: • Başlangıçta döküntünün olmaması • HLA B35 ile birliktelik
Tedavi • NSAİİ • Kortikosteroidler • Klorokin/Hidroksiklorokin • MTX • İVİG • Siklosporin A • İnf-Alfa • İnfliximab • Etanercept
Treatment of the patients with AOSD S. Pay ve ark EULAR-2004
Tedavi • Sulfasalazin ile tedavide yüksek toksisite sıklığı • Sulfapyridine hidroksilasyonu sitokrom p450 • İL-1 sitokrom p450 düzeyini azaltır Jung JH ve ark Clinical and Experimental Rheumatology 2000
Tedavi Sulfasalazine-induced angioimmunoblastic Lymphadenopathy developing in a patient with juvenile chronic arthritis. Pay S, Dinc A, Simsek I, Can C, Erdem H. Rheumatol Int. 2000