Mont Saint-Michel.

1. Mont Saint-Michel. Autor: Klaudia Dudek, kl. II c.

2. Spis treści: • Mont Saint-Michel Wzgórze Świętego Michała. • Położenie geograficzne. • Mapa. • Legenda. • Zmiany po rewolucji francuskiej. • Notre-Dame Sous-Terre. • Rozwój Mont Saint-Michel. • Konstrukcje XI wieku, • Konstrukcje XII wieku, • Konstrukcje XIII wieku, • Konstrukcje XIV, XV i XVI wieku, • Konstrukcje XVIII wieku, • Konstrukcje XIX i XX wieku. • Miasteczko i wybrzeże. • Dla Turystów. • Zwiedzanie. • Obecne zagrożenia. • Galeria. • Wyspa Nocą. • Widok z lotu ptaka. • Wyspa podczas odpływu. • Budynki. • Widok z morza. • Bibliografia

3. Mont Saint-Michel Wzgórze Świętego Michała. Skalista wyspa pływowa w Zatoce Wzgórza Świętego Michała (franc. Baie du Mont Saint-Michel), w południowo-zachodniej Normandii, połączona z kontynentalną Francją groblą długości 1800 metrów. Na wyspie wzniesione zostało sanktuarium Michała Archanioła. Oryginalna nazwa sanktuarium to po łacinie Mons Sancti Michaeli in periculo mari (Wzgórze Świętego Michała w niebezpiecznym morzu) lub Mont Saint-Michel au péril de la mer (po francusku). Obecnie wzgórze Saint-Michel stanowi naturalne centrum gminy Mont-Saint-Michel (w departamencie Manche, w administracyjnym regionie Dolna Normandia).

4. Położenie geograficzne. Mont Saint-Michel znajduje się na 48°38'10" szerokości geograficznej północnej i na 1°30'40" długości geograficznej zachodniej, w zatoce o tej samej nazwie otwierającej się na kanał La Manche. Wysepka ma około 960 metrów obwodu i około 280 hektarów powierzchni. Skała, która jest formacją granitową, wznosi się na wysokość 92 metrów nad poziomem morza, lecz wraz z posągiem św. Michała, położonym na wierzchołku iglicy kościoła opactwa sięga wysokości 170 metrów.

5. Mapa.

6. Legenda. Legenda głosi, że w 708 roku, biskup miasta Avranches, święty Aubert, wybudował sanktuarium na chwałę Świętego Michała. Był to naonczas najpopularniejszy święty w całej chrześcijańskiej Europie, która walczyła z pogaństwem, jak on ze smokiem. Święty Michał objawił się biskupowi Aubertowi we śnie, nakazując mu wybudować opactwo. A że zacny duchowny nie dowierzał początkowo swemu widzeniu, po kilku nieudanych próbach, zdenerwowany archanioł zagłębił mu palce w czaszce, by pilność sprawy wbić mu do głowy. Śladom tej trepanacji zawdzięcza biskup Aubert swą kanonizację, a Francja, jeden ze swych najwspanialszych zabytków i krajobrazów, odwiedzany co roku przez ponad 2 miliony turystów. Według legendy, opactwo zaczęto budować na granitowym wzgórzu na skraju lasu. Pewnej marcowej nocy Roku Pańskiego 709, morze wdarło się na stały ląd, zatapiając domy i lasy, ale nie klasztor, który do dziś wznosi iglicę ku niebu. Twierdzono, że to Pan Bóg dopełnił dzieła biskupa Auberta, otaczając Mont Saint Michel aurą cudowności. Historia, która wtóruje legendzie, mówi, że klasztor i kościół budowano długo i po kawałku, najpierw w stylu romańskim, później, w XV i XVI wieku, w stylu strzelistego gotyku. Iglica pochodzi z połowy XIX wieku. Najpiękniejsza jest gotycka część budowli, trójpoziomowa, z granitu, w której mieszczą się pomieszczenia służące mnichom benedyktynom. Jej budowniczymi byli ksiądz Garin, mistrz Roger i mistrz Jean.

7. Zmiany po rewolucji francuskiej. W trakcie rewolucji francuskiej wyspa zmieniła nazwę na Mont-Michel i Mont-Libre. Z rokiem 1791, w następstwie rewolucji francuskiej, ostatni mnisi zostali wydaleni z opactwa, które zostało zmienione w więzienie. Począwszy od 1793 roku przetrzymywano w nim ponad trzystu księży odmawiających przyjęcia nowej konstytucji cywilnej. W 1794 roku na szczycie wieży dzwonniczej została zainstalowana stacja telegrafu optycznego. Tym samym Mont Saint-Michel zostało włączone w szlak linii telegraficznej z Paryża do Brestu. W 1835 roku więzienie zostało poddane oględzinom architekta Eugène Viollet-le-Duca. Wobec protestów przeciwko aresztowaniu socjalistów Martina Bernarda, Armanda Barbès i Auguste Blanqui dekretem cesarskim z 1863 więzienie zamknięto. Opactwo przeszło następnie w ręce biskupa z Coutances. Po regulacji rzeki Couesnon, która zmieniła stosunki wodne w zatoce, powodując jej zamulenie, oraz ufortyfikowaniu grobli w 1879 roku Mont Saint-Michel przestał być wyspą lecz stał się raczej głęboko wysuniętym w morze cyplem. Z okazji tysięcznej rocznicy powstania przypadającej na rok 1966 niewielka liczba zakonników znów osiedliła się w klasztorze. 16 czerwca 2006 roku premier Francji i władze regionu ogłosiły przeznaczenie 164 milionów EUR na przedsięwzięcie o nazwie Projet Mont-Saint-Michel, którego celem jest wybudowanie zapory na rzece Couesnon mającej spowodować odmulenie zatoki i przywrócenie Mont-Saint-Michel charakteru prawdziwej wyspy. Zakończenie projektu planowane jest w 2012 r.

8. Notre-Dame Sous-Terre. Pierwotny kościół klasztorny wzniesiony w czasach fundacji benedyktyńskiej z 966 roku został całkowicie pochłonięty przez powiększający się klasztor. Nowe budowle pojawiały się kolejno po wschodniej stronie świątyni, na wyższych piętrach skały i na samym szczycie wzgórza. W efekcie rozbudowy pierwotny kościół został zupełnie zapomniany i odkryty na nowo dopiero na przełomie XIX i XX wieku w czasie prac wykopaliskowych w tym miejscu prowadzonych. Dzisiaj odrestaurowany kościół stanowi wspaniały przykład architektury romańskiej.

9. Rozwój Mont Saint-Michel. Konstrukcje: • XI wieku, • XII wieku, • XIII wieku, • XIV, XV i XVI wieku, • XVIII wieku, • XIX i XX wieku.

10. Konstrukcje XI wieku. Rosnąca coraz bardziej liczba pielgrzymów zmusiła do zbudowania większego kościoła na miejscu dawnych budynków klasztornych, na północ od pierwotnego kościoła Notre-Dame-Sous-Terre. Nowa świątynia miała trzy krypty: kaplicę Trente-Cierges (Trzydziestu świec) w transepcie północnym, złotą kryptę chóru (inaczej Kaplica wielkich kolumn) na wschodzie i kaplicę św. Marcina (1031-1047) w transepcie południowym. Budowa nawy głównej i transeptu została zapoczątkowana przez opata Ranulphe'a w 1060 roku. W 1080 roku na północ od kościoła pierwotnego zostały wzniesione trzy piętra budynków klasztornych, w których mieściła się sala północna służąca do przyjmowania pielgrzymów, jako promenada dla mnichów oraz dormitorium. Ponadto zaczęto budować jałmużnik i spiżarnię przyszłego klasztoru Merveille.

11. Konstrukcje XII wieku. W 1103 roku trzy dzwony zachodniej nawy nowego kościoła runęły na klasztorne budynki, gdyż nie były wystarczająco solidnie osadzone. Odbudową zajął się opat Roger II (1115–1125). Na zachodzie i północnym zachodzie, opat Robert de Torini (1154–1186) zarządził konstrukcję nowego zespołu budynków klasztornych, mieszczących nowe cele, izbę chorych i kaplicę św. Szczepana. Poza tym przerobił przejścia prowadzące do Notre-Dame-Sous-Terre dla uniemożliwienia kontaktów pomiędzy zakonnikami a pielgrzymami.

12. Konstrukcje XIII wieku. Opat Raoul-des-Îles (1212–1218) w miejscu jałmużnika wybudowanego przez Rogera II założył salę gości (1215–1217) i refektarz (1217–1220), natomiast nad spiżarnią salę rycerską (1220–1225) i wirydarz (1225–1228). Wszystkie te obiekty stanowiły całość zwaną Merveille (Cud). Z inicjatywy opata Richarda Turstina (1236–1246) po wschodniej stronie została wzniesiona sala straży, przyszłe wejście do opactwa i nowa sala sprawiedliwości (Officialité, 1257), które wspólnie tworzą zespół Belle-Chaise.

13. Konstrukcje XIV, XV i XVI wieku. W czasach administracji opata Pierre Le Roy (1386–1410) zostały dokończone fortyfikacje: około roku 1393 zbudowane zostały dwie wieże Chatelet, a po nich kolejno: La Tour Perrine i La Bailliverie. Powstały też apartamenty opata. W 1421 roku runął romański chór opactwa, który został zrekonstruowany w dwóch fazach w latach 1446-1450 i 1499-1523 w gotyckim stylu flamboyant.

14. Konstrukcje XVIII wieku. W wyniku pożaru w 1776 roku postanowiono wyburzyć trzy przęsła zachodnie opactwa, a w 1780 roku została zbudowana nowa fasada (front budynku) w stylu neoklasycystycznym, której fundamenty skróciły o połowę położony pod nimi pierwotny kościół Notre-Dame-Sous-Terre.

15. Konstrukcje XIX i XX wieku. W 1817 roku z powodu licznych modyfikacji wykonanych przez władze penitencjarne, żeby pomieścić warsztaty dla więźniów, zawaliła się jedna część konstrukcji wzniesiona za czasów opata Roberta de Torigni (1154–1186). Po sklasyfikowaniu opactwa jako pomnika historycznego w 1874 roku zostały przeprowadzone przez Corroyer'a pierwsze pilne prace wzmacniające i konserwacyjne. W 1896 roku nad kościołem została wzniesiona iglica, która sięga 170 metrów nad poziomem morza. W 1898 roku wykopaliska Gout'a pod podłożem kościoła doprowadziły do ponownego odkrycia Notre-Dame-Sous-Terre, który został oddany do użytku w 1959 roku dzięki zastosowaniu przez architekta Froidevaux'a wzmocnień z betonu sprężonego, które podtrzymują wyżej położony kościół.

16. Miasteczko i wybrzeże. Miasteczko wzniesione na skalistym wzgórzu pod opactwem rozłożyło się wzdłuż jedynej ulicy Grande Rue, która obiegając skałę prowadzi do sanktuarium. Można tam się dostać przez trzy bramy: porte del l'Avancée, porte du Boulevard i porte du Roi. Poza tym na wyspie znajdują się sklepy z pamiątkami, restauracje, hotele, podziemne pomieszczenia, wieże i krypty. Na wybrzeżu, za życia księżnej Anny Bretońskiej, uporządkowano teren pod uprawę i hodowlę zwierząt. Do dziś hoduje się tu owce, moutons de pré-salé (barany słonych łąk), których mięso ze względu na słonawe pastwiska ma wyjątkowy smak. Materiał niesiony przez rzeki, nieustannie poruszany przez pływy morskie, zmieszany ze skruszonymi muszlami daje źródło tangue, bogatego nawozu, który był długo używany przez lokalnych rolników dla użyźniania gruntu.

17. Dla turystów. Niegdyś na Mont Saint Michel pielgrzymowano, dziś,jedyną szosą na grobli, łączącą wysepkę ze stałym lądem, jeżdżą tabuny autokarów. W sezonie turystycznym, latem, Mont Saint Michel przypomina wieżę Babel. Lepiej przyjechać tu zimą, kiedy średniowieczne uliczki są puste, a w kościele odbywają się koncerty organowe. Albo 29 września, kiedy ściągają tu procesje, aby uczcić świętego Michała Archanioła. Na Mont Saint Michel można dojechać samochodem, a potem zostawić go na parkingu pod murem obronnym. Ale są oryginalniejsze drogi: pieszo lub konno, przez zatokę Mont Saint Michel, podczas odpływów morza. Te kilkukilometrowe przeprawy odbywają się pod wodzą przewodników, którzy wiedzą, kiedy fale morza znów wypełnią zatokę, a przede wszystkim, potrafią omijać grząskie piaski i strumyki. Te, na pozór, niewinne rozgałęzienia delty Le Couesnon, płynące dnem zatoki, mogą wchłonąć przechodnia, jak wiry rzeki, albo ulotne piaski pustyni.

18. Zwiedzanie. Słynne benedyktyńskie Abbaye du Mont-Saint-Michel (opactwo; tel. 0233898000; codz.: V–VIII 9.00–19.00, IX–IV 9.30–18.00; 8 €, ulgowy 5 €, dostępne ulotki informacyjne w jęz. polskim) wznosi się na wysokiej na 78 m skale. Zwiedzanie rozpoczyna się od wielkiego tarasu przed kościołem, skąd rozciąga się wspaniały widok na zatokę. Zwiedzanie w grupach z przewodnikiem (ok. 1 godz., w kilku językach) jest wliczone w cenę biletu – warto z niego skorzystać, bo w salach nie ma żadnych objaśnień, ponadto wchodzi się do kilku pomieszczeń niedostępnych dla indywidualnych zwiedzających.W zabytkowych kamiennych domach przy Grand Rue działa kilka muzeów, ale większość z nich jest mała i zupełnie nieciekawa, a przy tym bardzo droga (7 € za osobę!). Warto przyjrzeć się potężnym obwarowaniom, wzniesionym w XIII–XV w., doskonale zachowanym szczególnie od strony wschodniej.Spacerując w czasie odpływu po piasku wokół skały, trzeba wcześniej dowiedzieć się o godzinę najbliższego przypływu, bowiem nadchodzi on bardzo szybko! Ulotkę z porami pływów można otrzymać w informacji turystycznej.

19. Obecne zagrożenia. Pływy morskie są główną przyczyną. Zatoka, nad którą rozciąga się wysepka, podlega zjawisku ruchomych piasków, ale jest przede wszystkim znana dzięki wyjątkowemu skokowi pływów morskich (do 14 metrów różnicy poziomów). Przypływy są bardzo gwałtowne; fala przybiera z dużą prędkością (porównywalnej do szybkości galopującego konia), co było przyczyną licznych wypadków w przeszłości. Dzisiaj również zdarzają się sporadyczne utonięcia, ale znacznie częściej kłopoty miewają właściciele zbyt długo zaparkowanych samochodów w miejscach niżej położonych. Widowiskowe przypływy i odpływy uniemożliwiały zdobycie obronnego wzgórza, czyniąc prace oblężnicze możliwe jedynie podczas odpływu. Grobla, po której prowadzi droga do Mont Saint-Michel wybudowana w 1880 roku, zatrzymuje piasek, tym samym pozbawiając wzgórze jego wyspowej natury. W ramach akcji ratowania wyspy do zatoki ma wpływać uregulowana, dzięki zbudowaniu na niej tamy, rzeka Le Couesnon, a grobla ma być zastąpiona mostem. W przyszłości, jeśli poziom wód w morzach i oceanach będzie się nadal podnosić, na Mont Saint Michel trzeba będzie przeprawiać się statkiem. Pomimo tych zagrożeń, przejście przez zatokę czując pod bosymi stopami podmorski piasek, patrząc przez cały czas na rosnącą sylwetkę jednego z najpiękniejszych zabytków Francji, pozostawi nam niezapomniane wspomnienie. W dodatku nie wiadomo, czy wycieczki przez zatokę Mont Saint Michel będą możliwe w dalszej przyszłości. Jest coraz płytsza, gdyż morze osadza na jej dnie warstwy piasku. W ramach akcji ratowania wyspy, do zatoki ma wpłynąć pełną parą rzeka Le Couesnon, dzięki zbudowaniu na niej tamy, a grobla ma być zastąpiona mostem.

20. Galeria. • Wyspa nocą, • Widok z lotu ptaka, • Wyspa podczas odpływu, • Budynki, • Widok z morza.

21. Wyspa nocą.

22. Widok z lotu ptaka.

23. Wyspa podczas odpływu.

24. Budynki.

25. Widok z morza.

26. Bibliografia. • http://www.rfi.fr/actupl/articles/098/article_3687.asp • http://www.wikipedia.pl • http://przewodnik.onet.pl/1235,1840,1482899,artykul.html • http://www.voila.edu.pl/st/kultura/stmichel