1 / 45

Peloponnesische oorlogen

Peloponnesische oorlogen. E. Mos -Burgers. Overzicht Perzische Oorlogen. 490 : Marathon Darius – Athene / Plataeae : Grieken winnen 481 : Thermopylae Xerxes – 300 Spartanen en bondgenoten : Perzen winnen 480 : Salamis Xerxes – Athene en bondgenoten : Grieken winnen

ella
Download Presentation

Peloponnesische oorlogen

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Peloponnesischeoorlogen E. Mos-Burgers

  2. Overzicht Perzische Oorlogen 490: Marathon Darius – Athene/Plataeae: Griekenwinnen 481: Thermopylae Xerxes – 300 Spartanen en bondgenoten: Perzenwinnen 480: Salamis Xerxes – Athene en bondgenoten: Griekenwinnen 479: Plataea Mardonios – Griekenolv. Spartanen: Griekenwinnen

  3. Griekseinvloedneemt toe • Griekseidentiteit in toenemende mate Gedefinieerd door vergelijking met PerzenDe Barbaar/de ander vs. de Grieken • Spartanentrekkenzichterug op Peloponnesos:Zelaten de leiding van strijdtegen de Perzen over aanAthene. - Sparta had geengoedevloot - Oorlogsterrein, westkust Klein-Azie lag overzee - Sparta wildenietver van huisvechten: bang voorhelotenopstand • Atheneschaartzichalshoofd van Delisch-Attischezeebond Tegen de Perzen (477) (o.l.v. Themistocles opgericht)

  4. Delisch-Attische Zeebond

  5. Delisch-Attische Zeebond (477-404) • Opgericht om oorlog tegen Perzië voort te zetten en Grieken van Klein-Azië te bevrijden • Tribuut in schepen of geld • Ontwikkeling tot archē, hegemoniaal rijk. • 454: schatkist van Delos naar Athene • 431-404: in oorlog met Sparta. “Peloponnesische oorlog” • 404: opgeheven op bevel van Sparta. • Pericles drijvende kracht

  6. De Peloponnesischeoorlogen in 3 fasen431-404 v. Chr. • 431-421: Archidamische oorlogBestaande spanningen tussen Athene en Sparta over overheersing in Griekenland komen tot uitbarsting. • Oiv. Perikles trekken de Atheners zich terug binnen de muren (voedselinvoer over zee), Spartanen doen jaarlijkse inval in Attica. • 430-429 Ondanks pest en dood van Perikles is deze strategie succesvol. • 421 -413 vrede van Nikias, gevolgd door toenemende spanningen en hervatting oorlog. • 415-413. Siciliaanse expeditie wordt fiasco voor Athene. Dubbelhartige rol Alkibiades. Sparta gaat over tot permanente bezetting AtticaDeceliea) , en bouwt vloot met financiële steun van Perzië. • 411-410 Oligarchische coup in Athene mislukt. • 413- 404 Dekeleïsche oorlogDe oorlog wordt besloten na blokkade van Athene (hongersnood). Delische bond en Atheense verdedigingswerken ontmanteld. Kortstondige instelling van oligarchische junta (de zgn 30).

  7. Oorlogtegen Sparta: VoorPeloponnesischeoorlog • Loop 5e eeuw: Bond werdmachtsinstrument, vooralo.l.v. Pericles. • Meestelidstaten: financiëlebijdrageaanbondskas op Delos: daaruitbondsvloot en legermachtbetaald. • 466-461 (Cimon)àoorlogtegen Sparta + bondgenoten(vanwegegroeiendimerpialisme van Athene) • Athene: 12 jaarlang (461- 449 à Sparta en Perziëalsvijand.) • 454: Atheners(Pericles) brachtende bondskas over van Delos naarAtheneBesteding van eendeel van dezekas: voor de verfraaiing van Athene • 449- vrede met Perzen • 446: compromisvrede met Sparta sluiten

  8. Na 449 àstrijd Sparta afgelopenà bond bleefbestaanàoorspronkelijkedoelstelling van strijdtegenPerzenvervallen. àbondsgebied was Atheensrijkgewordenàbondgenotengedwongen lid teblijven en tebetalen van bijdragen. • àAtheneàbemoeitzichook met interne zakenbondgenoten- in rechtspraak en financiëleaangelegenheden- in verschillendelidstatenàbevriendedemocratischeregeringenaanmacht. • àAthenersstichtennetwerk van kolonies(kler-ouchie-en)àop strategischepunten in bondsgebied- kolonieswarenonderdelen van polis Athene, kolonisten= AtheenseBurgers dusgeennieuwezelfstandigestadstatenzoals in Archaischetijd. - koloniesàmilitairesteunpuntenAtheneààkolonisatieàverhoogtaantalhoplietenà

  9. AtheenseLeiders • Atheenseleiders in 5eeeuw • -         Themistokles; 490 -470 • -         Cimon: 470 -461 • -         Pericles : 460 -429 • Kwamenuitaristocratischebovenlaag, maar loyaaltegenoverdemocratie

  10. THEMISTOCLES(490-470) •  Themistocles (+ later Pericles)à- strevennaarAtheenseoverheersing over Griekenland- zagen in datdit in conflict zoukomen met Sparta  • àbouwdenlangemurenomAthene en havenstad Piraeus. (Pericles bouwtderdemuur)allesover zee vechten,Atheensevlootbeheerste zee rondomGriekenland Sparta voormurenlatenliggen • Combinatie van expansionismenaarbuiten + democratischegezindheidnaarbinnen

  11. Cimon(470-461) • Cimon àmeerbehoudendàwil Sparta ontzien, vindtdemocratieteradicaalàkwamten val in 461 ; oorlogAthene en Sparta.(466-61)

  12. Pericles (460-429)Jaarlijks tot strateeg gekozen 443-429Romeinse kopie Vaticaans Museum • 454: Atheners (Pericles) brachten de bondskas over van Delos naarAthene • 449- vrede met Perzen • 446: compromisvrede met Sparta sluiten • 446-431:  hoogtepuntmachtsontplooiing, welvaart en culturelebloei van AtheneVredesperiodemet Sparta. • Pericles lietbevolkingterugtrekkenbinnen de Lange muren • Atheensevlootplunderdeondertussen de kusten van Peloponnesos->Spartaansebevoorradingbemoeilijkt. • Na vredesperiode: nieuweoorlog431: Begin Peloponnesischeoorlog • 429: dood Periclesna pest uitgebrokenbinnen de Lange muren. • Combinatie van expansionismenaarbuiten + democratischegezindheidnaarbinnen

  13. Strategie PericlesSucceseersteoorlogsperiode (431-421) • Periclesàgoedevoorbereidingoorlog:- krijgskas6000 talenten- langetermijnstrategieontwikkeld:àwilde Sparta uitputten: korteaanvallenvanuitzeeSpartananuitlokken tot durebelegering van Ath + Piraeus.- Attischebevolkingconcentreerdehijbinnen de langemurenrondomAth + Piraeus.- hij deed geenveldslagen op landà Sparta had bestehoplieten + talrijkebondgenoten > overmacht- zwaktepunt van Spartaàkrijgskas: teweinig geld vooreenlangeoorlog. •  Pericles dood: 429 + ergeepidemie 429-427niethelemaalaanPericles’ plan gehoudenètochsucceseersteoorlogsperiode: 431-421 • 421: Atheneslootvrede (Vrede van Nikias: 421-413)

  14. 413-404: Atheneverliesto.a. door MislukteexpeditieSicilië • Tweedeoorlogsperiode: 413-404 (navredesperiode)àAtheneverloor.Oorzaken:- 415-413àAthene had bestedeel leger en vlootverspeeldàovermoedigemisluktepogingSiciliëteoverheersen.- Syracuse (Sicilie)à (naAthenevolksrijkste Gr. Stad) àversloegAthenersmet Spartaansehulp. àm.b.v de aristocratischevolksmennerAlcibiadesàhad Ath. Volksvergaderingaangezet tot dezeexpeditie, maar hijliepover naar SpartaàraadSpartanenaan:1. vast punt in Attica tebezetten, 2. Syracuse tehelpen3. contact met Perziëtezoeken • 404: Vrede, eindoorlog

  15. 405: NederlaagAthenen door Lysander (bijAigospotamoi) • Spartanenbezetten fort Decelea in Atticaàhinderdenlandbouw in Attica en mijbouw in zilvermijnenLaureion. • -    duizendenslavenlopenweg --. Athenemistebelangrijkstebronnen van voedsel en geld • -         Perziëàkiestkant Sparta àgafmiddelenvoorsterkevloot Sparta àbondgenoten van Atheneverlokt over telopennaar Sparta. • -         In het begin àAthenersnogpaarzeeoverwinningeno.l.v. Alcibiades, die weer was overgelopen(naconflicten met Spartaanseleiders en Perzischesatrapen)è maar 405 àAtheensevlootverslagen door SpartaanLysander bijAigo-spota-moi (in Dardanellen)

  16. Vrede van 404 • Opheffing Delisch-Attische Zeebond • Neerhalen lange muren van Athene • Afschaffing democratie door Lysander. Regime van de 30 (oligarchie). 30 mannen schrijven een nieuwe constitutie. Boulēafgeschaft, burgerschapbeperkt. Schrikbewind o.l.v. Critias. • Opstand o.l.v. ballingen. • 403: herstel democratie met goedkeuring van Sparta

  17. Peloponnesische oorlog (431-404) Overzicht: • Oorlog Delisch-Attische Bond tegen Peloponnesische bond. • Oorzaak: vrees van Sparta voor de groeiende macht van Athene (Thucydides) • Aanleiding: conflict om Corcyra (Korfoe) • Belegering Athene; pestepidemie; Pericles sterft (429). • 421: vrede van Nicias • 415: mislukte expeditie tegen Sicilië. Instigatie Alcibiades. 411: oligarchische staatsgreep. Regime van de 400. Mislukt omdat theten op de vloot oligarchie niet erkennen. • 407: Perzië helpt Sparta -> bouw Spartaanse vloot. • 405: Atheense nederlaag bij Aigospotamoi tegen Lysander • 404: vrede: Athenemoestcapituleren door gebrekaanvoedsel.

  18. Na Peloponnesischeoorlog (404-336) • De periode 404-336 vC • 404-338ànog steeds coalitieoorlogenomhegemonietussen Sparta, Thebe en Athene. • Atheneànog steeds belangrijkstemarktplaats, volksrijkstestad en voornaamstecultuurcentrumGr.land. • Sparta à steeds meertekortaanSpartiaten • De perzenàspeelden met subsidies en intrigesàGrieksebonden en poleis tegenelkaaruitgespeeldvoorkomendatzezichzoudenverenigen en gezamenlijktegenPerziëzoudeneren. - zeraaktenlangzamerhandachter in militairetactiek en ervaring op Grieken.

  19. Corinthische Oorlog (395-386) • 396: Spartaan Agesilausvalt Klein-Azië binnen. • Oorlog tussen Sparta <-> Athene, Thebe, Corinthe, Argos, Perzië, e.a. 394: Perzische vloot o.l.v. Athener Conon verslaat Sparta bij Cnidos. Perzië kiest echter zijde van Sparta. Verdeel-en-heerspolitiek. • 386: Koningsvrede(of: vrede van Antalcidas, Spartaanse onderhandelaar),gedicteerd door koning Artaxerxes II van Perzië: • Bepalingen: • 1) Griekse steden “autonoom” (dus niet onderworpen aan andere stadstaten. • 2) Griekse steden in Klein-Azië en Cyprus onder Perzische heerschappij.

  20. PerzischebemoeienisSamengevat • Twee fasen in Perzischebemoeienis met Griekenland:1. 1ehelft 5eeeuw: oorlog met Grieken2. 413-340 àverdeel –en -heerstactiekàtelkensandereGrieksestaten met subsidies ondersteunen. • Voorbeeld: • Corinthischeoorlog (395-386)àPerzensteundeneerstAthene en watafvalligebondgenoten van Sparta (corinthe en Thebe) àSparta stondnl. niet toe àdatPerzenna 404 de K-Aziatischewestkustterugzoudennemen. - Perzen: bekostigden ca.  394 herstel van Atheensezeemacht en langemurenàtoenAthenetemachtigwerdàPerzenhielpenSparta. - 386: Koningsvrede : PerzischekoningdicteertvredeàAtheenseherstelwerdvertraagdà Sparta bleefmachtigstestaat in Gr.landàPerzenherkregenheerschappij over Gr. Stedenaanwestkust K-Azië

  21. Tweede Attische Bond (377-355) • Opgericht door Athene, tegen Sparta gericht, om te verzekeren dat Sparta vrijheid en autonomie van de Grieken zou respecteren. Na 371 wordt Thebe voornaamste tegenstander. • Garanties tegen Atheensesuprematie • Sparta snelopnieuwmoeilijkheden • Verschil met eerste bond- bondgenotenbetaaldengeenschatting- bongenotenwarenautonoom in interne aangelegenheid-medezeggenschap in bondsraadà over buitenlandsepolitiek • Bond heeftkortgefunctioneerdàna 362 tradAthene harder op en stichtteklerouchieën in bondsgebiedàbelangrijkstebondgenotenkomen in opstand (357-355) à bond vieluiteen. • 357-55: bondgenoten oorlog -> einde bond

  22. TweedeAttischeZeebond

  23. Overheersing van Thebe (371-362) • 382-379: Spartabezet Thebe; • 379: volksopstand. Thebaans herstel onder Epaminonas. Herstel Boeotische Bond. • 371: Epaminondasverslaat Sparta bij Leuctra. Thebaanse overheersing in Griekenland. • 362: Epaminondasverslagen bij Mantineadoor coalitie van Sparta, Athene, Mantinea, Elis.

  24. Leuctra (Boeotië)

  25. Griekenland ca. 362 v. Chr.

  26. Mantinea (362 BC)Epaminondas verslagen

  27. Opkomst van Macedonië Philippus II (359-336) • 357: pakt Amphipolis van Athene af (tijdens bondgenotenoorlog) • Breidt macht over Griekenland uit (Thessalië), Olynthus (349). • 346: heilige oorlog tegen de Phociërs. • 340: Philippus II bezet Perinthus en Byzantium, Artaxerxes III grijpt direct in (voor het eerst sinds Xerxes) • 338: Philippus verslaat coalitie van Thebe en Athene bij Chaeronea • 337: Corinthische bond: Philippus hēgemōn. BesluitPerziëaantevallen. (Geenschattingbetalenonderlingeoorlogen en revolutiesuitbannenvrij en autonoom in interne zaken) • 336: expeditienaar Klein-Azië • 336: Philippusvermoord. Alexander de Grote (336-323)

  28. Philippus • MacedoischekoningPhilippus II (359-336) àmoderniseerde leger naarThebaans model àmaaktemeester van goudmijnenThraciëàbewonderde Gr. Cultuuràwildeleidingverwerven over heel Griekenlandàbereiktedoel, gebruikmakend van onderlingeverdeeldheidà 342-338: Atheners + Thebanenproberen hem tegentehoudenà maar hunlegers verslagen in 338 vCbij Chaeronea. • Philippusà337: Corinthische bond: Macedonië + alleGrieksestaten, behalve Sparta • Geenschattingbetalenonderlingeoorlogen en revolutiesuitbannenvrijen autonoom in interne zaken • WaarschijnlijkwildehijPerziëaanvallen en K-Aziëveroverenàmaar in 336 vermoord. àprivé-ruzie

  29. Griekenland ca. 338 v. Chr.

  30. Isocrates (436-338)Pleitte voor strijd tegen Perzië onder Atheense(Panegyricus), later Macedonische leiding (Philippus en brief aan Philippus, 338) Redenaar en publicistIsocrates (436-338) àvondvereniging van alleGriekenondersterkeleideràgoedmiddeltegeneindelozeoorlogenàverovering van K-Aziëàmassalekolonisatie van Griekendaaràzouveelproblemenoplossenèpleitvooroorlog van alleGrieksestatentegenPerzië. -         Migratie van GriekennaarAziëà al op gang gekomen -         VeelGrieksehuursoldaten in Perzischedienst -        Toenemendhandelsverkeer via via Grieksestedenaanwestkust van K-Azië, die sinds 386 van Perziëwaren.--> voorafschaduwing van hellenistischetijd

  31. Demosthenes (384-322 v. Chr.)Atheens redenaar, fel opponent van Philippus (Philippicae)en Alexander. Streed mee bij Chaeronea. Na nederlaag in Lamische oorlog (323-322) zelfmoord. 338: eindperiode der vrijeautonomestadstaten -  Redenaar en politicusDemosthenes(384-322) àtegenstander van Philippusàwildevolledigezelfstandigheid en machtAthenehandhaven.

  32. Alexander de Grote (336-323)

  33. Het Rijk van Alexander de Grote

  34. De Hellenistische periode Begin: • 338: Chaeronea • 336-323:Alexander de Grote. Alexander sterft te Babylon. • 331: Slag bij Gaugamela • 330: Dood van Darius III • 301: Slag bij Ipsus, AntigonusMonophthalmus sneuvelt • 280: Dood van Seleucus I, de laatste diadooch Einde • 222: Sellasia(Antigonus III Doson verslaat Cleomenes III van Sparta) • 148: Rome maakt Macedonië tot provincie, einde Antigonidische rijk. • 64: Pompejus maakt Syrië tot provincie, einde Seleucidische rijk • 31: slag bij Actium(Octavianus verslaat Marcus Antonius en Cleopatra) • 30: Rome maakt Egypte tot provincie, einde van Ptolemeïsche rijk • 632: dood van Mohammed.

  35. “Het Hellenisme” • Johann Gustav Droysen (1808-1884) Geschichte Alexanders des Grossen (1833), Geschichte des Hellenismus (1877). • ‘‘Der Name Alexander bedeutet das Ende einer Weltepoche, den Anfang einer neuen.’’ • ‘Hellenismus’. • ‘die Verbreitung Griechischer Herrschaft und Griechischer Bildung über die Völker ausgelebter Kulturen’ • Griekse èn Oosterse culturen ‘ausgelebte Kulturen’. • Hellenisme = vergrieksing (?) • Hellenisme = mengcultuur (?) • Hellenistische periode synthese tussen Grieks en Oosters, bakermat voor het christendom.

  36. De Hellenistische staten ca. 240 v. Chr

  37. Hellenistische periode • Perzische rijk en rijk van Alexander vallen uiteen in kleinere monarchieën • Griekse monarchieën domineren oostelijk MZ-bekken: Seleucidische rijk (Azië), Ptolemeïsche rijk (Egypte), Antigonidische rijk (Macedonië) • Vermenging, vergrieksing of juxtapositie? • Stedenstichtingen: nieuwe Griekse steden; Griekse kolonies in oude oosterse steden • Het excentrieke in de kunst • Godsdienst: nieuwe culten (Serapis, Isis, Tychē), goden koningen, koningen goden (heersersultus) • Nieuwe filosofische stromingen: Stoa (Zeno van Citium), Epicurus, Cynisme (Diogenes van Sinope); groei mysterieculten. • Verbreiding Babylonische astronomie en astrologie • Wetenschappelijke ontdekkingen in Alexandrië • Schaalvergroting • Oligarchisering en hiërarchisering in Griekse steden

  38. Rijkverdeeldonderzoons Alexander de Grote:Antigonides, Seleucus I, Ptolemaeus

  39. De Hellenistische periode Begin: • 338: Chaeronea • 336-323:Alexander de Grote. Alexander sterft te Babylon. • 331: Slag bij Gaugamela • 330: Dood van Darius III • 301: Slag bij Ipsus, AntigonusMonophthalmus sneuvelt • 280: Dood van Seleucus I, de laatste diadooch Einde • 222: Sellasia(Antigonus III Doson verslaat Cleomenes III van Sparta) • 148: Rome maakt Macedonië tot provincie, einde Antigonidische rijk. • 64: Pompejus maakt Syrië tot provincie, einde Seleucidische rijk • 31: slag bij Actium(Octavianus verslaat Marcus Antonius en Cleopatra) • 30: Rome maakt Egypte tot provincie, einde van Ptolemeïsche rijk • 632: dood van Mohammed.

More Related