TEK KANATLA GELECEĞE UÇULMAZ

1. TEK KANATLA GELECEĞE UÇULMAZ Sunum: Birsen AKTUĞAN

2. Konularımız • Ülkemizdekadınınistihdamdakivepolitikhayattakiyeri • AB ülkeleriylekarşılaştırıldığındaülkemizkadınlarınınistihdamvepolitikhayattakiyeri • AB’ndeyönetimkurullarındakadınıntemsili • Türkiye’de yönetim kurullarında kadının temsiliveyenigirişimler • Nedenyönetimkurullarındadahafazlakadın?

3. DünyaveTürkiyeNüfusu • 7 milyarlıkdünyanüfusununyarısıkadındır. • Son nüfussayımınagöre 74 milyonlukTürkiyenüfusunun 50,2 sierkek, % 49,8 ‘ikadındır.

4. ÜlkemizdeKadınİstihdamı • Ülkemizde sadece % 29.5(2012) oranında kadın çalışma hayatının içerisinde -dört kadından üçü çalışma hayatı içersinde değildir. • Üniversite mezunu kadınların istihdamdaki yeri daha az problemli bir alan. Profesörlerin % 27,4 ‘ü kadın Üniversite kadrolarının % 41,5 ‘i kadın Mimarların % 39’u Avukatların % 36’sı Bankacıların % 50,2 si kadın.

5. Kadının Olmadığı Yerler • Bürokraside üst düzey yöneticilerin yüzde 86,4’ü erkek, yüzde 13,6’sı kadındır. • Türk Dışişlerinde görev yapan 196 Büyükelçimizden sadece 21’i kadındır. • Toplam 81 validensadece 1’i (Yalova) kadındır. • TBMM Başkanlığı Yargıtayüyeliği Sayıştay üyeliği 26 müsteşardan hiçbirisi BDDK üst düzeyi DİSK, TÜRKİŞ, HAK-İŞ, KAMU-SEN, MEMUR-SEN, TOBB, MÜSİAD, TZOB, TESKYönetim Kurullarında hiç kadın yok!

6. Eğitimde kadın/erkek Dengesi Eğitimde kadınlar,erkek oranlarını yakalamış vaziyettedir..

7. Siyasi Alanda Durum • 2921 belediye başkanının sadece 27’si (% 1) kadındır.

8. AVRUPA BİRLİĞİNDE BAKAN SAYILARI

9. Kadın İstihdamının Diğer Ülkeler Karşısındaki Durumu • OECD ülkelerine bakıldığında kadının istihdama katılma oranı 2011 yılında % 77,3 ile en yüksek oranda İzlanda'da, en düşük oranda ise % 27,8 ile Türkiye'dedir.

10. İstihdamdaCinsiyetUçurumu

11. Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporuna Göre Türkiye’nin Durumu: KüreselToplumsalCinsiyetUçurumu: DünyaEkonomikFormu Dört Alan: Sağlık, Eğitim, Ekonomi, Politika Türkiye, 2012 yılında 134 ülke arasında124. Türkiye’nin tam üzerinde yer alan daha iyi durumdaki dört ülke Nepal Lübnan Ürdün Cezayir Altında yeralan daha kötü durumdakidört ülke ise Umman Mısır İran Mali

12. AB’ndeYönetim Kurullarında Kadının Temsili Avrupa Birliği’ndeki kadınların yönetim kurullarındaki payı ortalamaolarakyılda sadece % 0.6 oranında artış göstermiştir. Kaynak: Av.Komisyonuveritabanı

13. AB’ndeYönetim Kurullarında Kadının Temsili Yönetim Kurullarında Kadının Temsili

14. AB’ndeYönetim Kurullarında Kadının Temsili Norveç %40.1 YönetimKurullarındaKadınY Finlandiya %27.5 İsveç %25 Türkiye %10.8 Hindistan % 5 Japonya %2

15. AB’ndeYönetim Kurullarında Kadının Temsili BAŞARILI BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ: NORVEÇ • Dünyadayönetimkurullarındakadınkotasınıuygulayan ilk ülke (KanunAralık 2003) • Kanun ilk olarakgönüllükesasınadayandırılmıştırancakbaşarılısonuçvermeyince 2006’da zorunlukılınmıştır. • Kota, kamununpayıolantümşirketlerde % 40 kadınveya %40 erkekolarakbelirlenmiştir. • 2002’de % 6 olankadınoranıbugün % 40.1 iledünyanın en yüksekoranıdır. • Kanunuuygulamayanşirketlerinyönetimkurullarınınfeshedileceğihükmebağlanmıştır.

16. AB ülkelerinde uygulanan politikalar • Politikalar ve stratejiler ikibaşlık altında toplanmaktadır: 1-Yasal düzenlemeler Norveç Fransa İtalya Belçika Hollanda İspanya 2- Gönüllülük esaslı girişimler -Şirket politikaları -Hükümetlerin teşviki • Bazı Avrupa Ülkelerinde ise sadece kamu sermayeli kuruluşlarının yönetim kurullarında cinsiyet eşitliği düzenlemeleri getirilmiştir: Danimarka Yunanistan Finlandiya Slovenya Avusturya

17. AB’nde Yeni Yasa Teklifi • Avrupa Birliğindeki ülkeler arasında, kadınların yönetim kurullarındaki payıaçısından dengesizlik çok büyüktür. Avrupa Komisyonu Başkan yardımcısı, yönetim kurullarındakadın oranının 2015’e kadar % 30 , 2020 ‘ye kadar ise % 40’aulaşmasını sağlamak için bir yasa tasarısını Kasım 2012’de Avrupa Parlamentosu’na sunmuştur. • Tasarı ,ceza ve zorlamaları içeren bir kanun tasarısıdır. • Diğer şirketlere örnek olması açısından kamu şirketleri için % 40 kota tarihi 2018 olarak belirlenmiştir. • İngiltere ve İsveç kotanın yasalaşmasına karşı çıkmaktadır. • Yasa, 250’den fazla çalışanı olan ve/veya 50 milyon euro’nun üzerinde cirosuolantüm şirketleri kapsamakta ve yönetim kurullarında “cinsiyet eşitliği --gender equality” konusunu raporlamayı zorunlu kılmaktadır.

18. Türkiye’de Yönetim Kurullarında Kadının Temsili 2012 Yılı toplam yönetim kurulu üyelerinin % 10.9’u kadındır ve bu oranın içinde bağımsız üye oranı ise sadece %1,7’dir. Kadın üyelerin önemli kısmının ‘kan bağı’ sebebiyle varlık gösterdiği bilinen bir gerçektir.

19. Türkiye’de Yönetim Kurullarında Kadının Temsili • İMKB’de işlem gören 412 şirketin yönetim kurulunda ''hep erkek'', ''yok kadın'' şirket sayısı 218’dir(%53). • 2210 yönetim kurulu üyesinden sadece 248’si(%10) kadın üyedir. Bu oranınisesadece % 1.7’si bağımsızüyedir. Geri kalanı “kanbağı” nedeniyleyönetimdedir. • Şirket başına düşen kadın sayısı 0,77’dir, erkek ise % 99,23 ‘dür.

20. Türkiye’de Yönetim Kurullarında Kadının Temsili YasalGelişme • Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından hazırlanan ve 11 Şubat 2012 tarihli Resmi Gazete'de yer alan "Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına ilişkin 56 ve 57 No’lu Tebliğ’de Değişiklik yapılmasına Dair Tebliğ "ile yönetim kurullarında bağımsız üye bulundurma ve "Yönetim Kurulunda en az bir kadın üye bulundurma" ilkesi getirilmiştir. • Söz konusu düzenleme zorunlu bir uygulamayı gerektirmemekte, “Uygula, Uygulamıyorsan Açıkla” prensibi gereğince tavsiye niteliğindedir.

21. . YönetimKurullarındaKadınSayısınıArtırmaGirişimleri • ŞİRKETLERARASI MENTORLUK PROGRAMININHEDEFİ: • İlkkez 2004 yılındaİngiltere'debaşlayanvedünyayayayılan "YönetimKurullarındaDahaÇokKadınİçin - ŞirketlerarasıMentorlukProgramı" kapsamında, ülkelerinöndegelenşirketlerininyönetimkurulubaşkanları, yüksekpotansiyellikadınyöneticilerementorlukyapıyor. • Türkiye'de Nisan 2012 de ilk kezgerçekleştirilen program, kadınprofesyonellerinişdünyasınınöndegelenyöneticilerindenoluşanmentorlarındesteğiyletecrübekazanmasınakatkıdabulunmayıvekamuoyundafarkındalıkyaratmayıhedefliyor.

22. ŞirketlerarasıMentorlukProgramı

23. ŞirketlerarasıMentorlukProgramı ŞirketlerarasıMentorlukProgramı • Programın hedefi: • Kadın yöneticilerin yaşadığı kariyer zorluklarına yönetim kurulu başkanları ve CEO’ların dikkatini çekmek, • Mentorların tavsiyeleri ve rehberliğiyle mentilerin yönetim kurulu üyeliğine doğru kariyerlerini ilerletmelerine destek olmak, • Ülkenin önde gelen şirketlerinin yönetim kurulu başkanlarının pek çok kadın yöneticiyi yakından tanımalarını sağlamaktır.

24. YönetimKurullarındaKadınSayısınıArtırmaGirişimleri • Sabancı Üniversitesi buyıl“Bağımsız Kadın Direktörler Projesi”nibaşlatmıştır. Proje, kadın yöneticilerin yönetim kurullarında bağımsız yönetim kurulu üyesi olarak yer almalarını kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Proje kapsamındayönetim kurullarında görev alabilecek 85yetkin kadın seçilmiştir. Burada hedeflenen, halka açık şirketlerin yönetim kurullarını belirlerken uygun nitelikli kadın adayların bulunmadığı gibi bir gerekçeyle kadın üye atamamalarının önüne geçebilmektir. • Bağımsız Kadın Direktörler Projesi , Avrupa’nın önde gelen üniversiteleri tarafından gerçekleştirilen ve yönetim kuruluna girmeye hazır kadınların envanterini çıkartmayı hedefleyen “Global Board Ready Women” projesinin de bir parçası olmuştur. Böylece BKD üyeleri Avrupa şirketlerinde de görev alabileceklerdir.

25. Neden “Kadınlar” olmalı? • Dünyanüfusununyarısınıoluşturankadınlar, hayatı her alandaerkeklepaylaştığıgibişirketlerinüstyönetimlerini de paylaşmalıdır . • Kadınların iş dünyasında başarılarınıartıranözellikleri: • Takım çalışmasına yatkınlık • Duygusal zekâ • Empati kabiliyeti • İletişimvesosyalağoluşturmayeteneği • Günümüzde çok önemli bir özellik olan“multitasking”, çok yönlü düşünme. Türkşirketlerininyönetimkurullarındayeterlisayıdakadınayerverilmemesiciddibiryetenekkaybınanedenoluyor.

26. Yönetim kurullarında neden kadın? • Tüketimkararlarının % 70’inin kadınlartarafındanverilmesinedeniyletüketicitercihleriveekonomikdavranışkalıplarıkonusundadahaderinöngörüsahibiolması • Kadının varlığının yönetim kurullarında dost ahbap ilişkisini bozması,dolayısıylasorulamayanın/konuşulamayanıngündemegetirilmesi. • Kadınların farklı düşünmelerinedeniylegözdenkaçırılmasıolasıolan detayların yakalanması. • Kadınlarınuzlaşıyadahayatkınolmaları. • Kadınların karar sürecinde daha paylaşımcı, sosyal konulara ve çevre konularına karşı daha meraklı ve duyarlı olmaları. • Kadınların sürdürülebilir kalkınmanın en önemli taşıyıcı kolonlarından birisi olmaları. Özetle, Kadınlaryönetimkurullarınınkarakterinivekültürünüdeğiştiriyor, karar alma sürecininkalitesiniartırıyor.

27. Dahafazla KADIN için… • Yeterince “yetkin” kadınolduğununkabulu • Atamalardacinsiyetdengesineözengösterilmesiyolundafarkındalıkyaratılmasıvebufarkındalığınşirketpolitikalarınayansıtılması • Kadınlarınzihinlerindeki “Cam Tavanı” kırmalarıve “KraliçeArı” sendromundançıkarakbirbirlerinidesteklemeleri

28. TEK KANATLA GELECEĞE UÇULMAZ • TÜSİAD geçen sene kadınların çalışma hayatına katılımı ile ilgili, “Tek Kanatla Geleceğe Uçamayız” temasıyla bir film hazırlamıştır. Filmde verilmek istenen “eğer potansiyelinin yarısından faydalanmazsan, uçacak bir kapasiteye sahipken hedeflerine ancak yürüyerek ulaşabilirsin” mesajıydı. • 2023 yılında dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olmayı hedefleyen Türkiye’nin kadınları ortak etmeden bu hedefigerçekleştirmesi mümkün görünmemektedir.

29. Şunainanmaklâzımdırki, dünyayüzündegördüğümüz her şeykadınıneseridir. M.Kemal ATATÜRK, 1923