Profesyonellik ve Hemşirelik

1. Profesyonellik ve Hemşirelik Prof. Dr.Aytolan Yıldırım İstanbul Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı İ.Ü. Hastaneleri Hemşirelik Direktörü Türk Hemşireler Derneği İstanbul Şube Başkanı

2. MESLEK VE ÖZELLİKLERİ • Belirli faaliyet alanları etrafında yoğunlaşmış düşünce, inanç, tutum, değer, norm ve etik ilkeleri ile kendini somutayan insani ilişkiler bütünü.. • Uzun vadeli ve genelde ömür boyu bir süren proje, • Genel olarak bireyin yaşam tarzının önemli bir belirleyicisi, • Bireysel yaşamı çok yönlü derinlikli olarak etkileyen, • Bireye toplumsal kimlik, konum ve statü veren, • Bireyin gelişimini, yaşam görüşünü, tutum ve davranışlarını biçimlendiren, topluma katılımını ve ona entegre olmasını sağlayıcı işlev gören özelliklere sahip..

3. İş-Uğraş ve Meslek • Meslek genel olarak yerleşik bir toplumsal rol ve pozisyona göndermede bulunur • Mesleklerini geçici olarak uygulayamadıkları durumlarda meslek üyeleri toplumsal onaylanmışlık potansiyellerini korumaya devam ederler. • Paylaşılan normlar, değerler, tutumlar, anlam bütünleri, etik ilkeler, yerleşik eğilimler/gelenekler, üyeleri arasında benzer yaşam tarzına temel oluşturur,

4. Üyeleri üzerinde çeşitli biçimlerde sosyal kontrol kurmaları bakımından alt kültür oluşturur, • Bireyi, geniş topluma bağlayan temel bağ.. • Kişinin topluma eklemlenlenme ve bütünleşmesi, • Kamusal alandaki görünürlük, • Toplumsal yaşamının kamuya açık yönü, • Toplumun bireyi algılaması ve statülendirmesi, • Bireyin toplumsal konumunu yansıtan gerçekçi bir gösterge,

5. Profesyonel meslek • Özel bir bilgi çeşidine sahip olma ve bunu kullanma durumudur. • Toplumun herhangi bir kategorisinin talep ettiği, • çoğu insan için ulaşılması, anlaşılması ve kullanılması güç olan belirli bir bilgi çeşidini, • yüksek düzeyde bir eğitim ve hayat boyu öğrenim bilinci ile üretme uygulama ve kontrol etme yetkisinde, ayrıcalıklı bir yere sahip mesleklerdir.

6. Profesyonel Meslek • Bilgiye dayalı elde ettiği bir mesleki statü yanında • yüksek düzeydeki maddi ödülleri de bulunan, • ona grup üyeliği ve kurum kimliği gibi duyguları kazandıran örgütlenme süreçlerini tamamlamış, • kişisel boyutta da bağlılık, sorumluluk ve meslektaşlık bilinci gibi bazı duyguları içinde barındıran ve • diğer iş ve mesleklerden farklılığını ortaya koyan kendine özgü bir yaşam tarzı olan meslektir.

7. Özetle profesyonel meslek • Anlaşılması ve kullanılması güç, fakat talep edilen bir bilgi, • Yüksek eğitim düzeyi ve hayat boyu öğrenim bilinci, • Toplumda ayrıcalıklı bir yer ve kontrol olanağı, • Bilgiye dayalı mesleki statü ve maddi ödüller, • Örgütlenme ile kazanılmış üyelik ve kurum kimliği duygusu, • Bağlılık, sorumluluk ve meslektaşlık bilinci

8. Profesyonel Birey • Mesleğe özgü tutum ve davranışa sahip, • Mesleki idealleri içselleştirmiş, • Profesyonel birey olma ve profesyonel bir iş yapmayı bir yaşam • biçimi olarak kabul eden, • Profesyonel ideallere ve kariyere bağlı, • Bireysel performansını sürekli sorgulayan ve gözden geçiren • İşine karşı entelektüel bir ilgiye sahip olan • ve onu sürekli geliştirme ve daha iyi yapabilme çabası içinde olan kişi..

9. Mesleki Yaşam Olgusu • Profesyonel bir mesleğin kendi değerlerine uyumlu bir yaşam tarzını öngörmesi, bireyin de bu yaşam tarzını benimsemesi ve sürdürmesi anlamındadır.

10. MESLEKİ YAŞAMIN TEMEL ÖĞELERİ • Mesleki İdeoloji, • Mesleki Kimlik, • Mesleki Rol, • Mesleki Statü, • Mesleki Prestij • Mesleki Güç

11. 1. Mesleki İdeoloji • Meslek üyelerinin; • uygulamalarının sorunlu ve güç yanları ile ilgili, • üzerinde fikir birliği oluşturularak, • geçerliliği kanıtlanmışve • paylaşılan inanç sistemini oluşturması.. • Meslek üyelerinin • üstlendikleri görevin mantığını • ve mesleki taleplerinin haklılığını açıklamak gibi • belirli amacı gerçekleştirmeye yönelik düşünceler topluluğu…

12. 2. Mesleki Kimlik • Temelini mesleki ideolojiden alan, • mesleki faaliyetler içinde bireye “kim” olduğu yönünde anlayış sunup, mesleki yaşamdaki yerini belirten bir işlev.. • Mesleki kimlikle birey, • hem rolünün gereklerini kimliği açısından değerlendirerek yerine getirir, hem de kimliği ile uyumlu statü, prestij ve güce sahip olur. • Mesleki kimlik, mesleki yaşamın daha çok öznel nitelikli yönünü oluştur

13. 3.Mesleki Rol • Mesleki yaşamın öznel yönünü nesnel hale getiren, • Meslek üyesinin performansı ile ilgili olarak beklentileri ortaya çıkaran.. • Mesleki kimliği, ideolojiyi ve statüyü somutlaştıran, • Prestij ile güce ilişkin değerlendirmelerde de objektif bir ölçüt sunan, • Meslek dışı faaliyetlere ilişkin de ipuçları gösteren, • Meslek düzeyinde: mesleki ideolojinin dışa vurumunda, • Birey düzeyinde; kişiliğin bir bileşeni olarak görülmekte,

14. Mesleki Statü ve Prestij • Bireyin toplumdaki pozisyonunun temel göstergesi, • Diğer statüleri belirlemede anahtar bir rol üstleniyor.. • Meslekler statülerin algılanmasına dayanan prestije sahip • Mesleki prestij, mesleki statünün ayrılmaz bir parçası, • Statü; mesleğe ilişkin eğitim ve gelir durumu vb nesnel boyutu, • Prestij; bireylerin değerlendirmeleri gibi öznel boyuta işaret eder • Mesleğin değerlendirilmesinde genelde statü ve prestijin birlikte ele alınmakta..

15. Mesleki Güç • Bireysel değil, sosyal bir olgudur. • Temelini mesleki rol ve pozisyonlar oluşturur, • Bir mesleğin profesyonel nitelik kazanabilmesi için gerekli olan temel kaynaktır, • Profesyonel statü daha çok güce dayalıdır, • Profesyonel güç, bir mesleğin birçok alanda sahip olduğu ayrıcalıkların da bir simgesi.

16. Mesleki Gücün Bileşenler • Bilgi & Uzmanlık(Eğitim) • Otonomi ( bağımsız uygulama) • Özerklik ( yönetim yetkisi) • Otorite ( Yetki) • Yasal Güç • Politik Güç

17. Mesleki örgütlenme • mesleki rolleri tanımlamak, • meslek ahlak/etik kuralları geliştirmek, • politikalar üretmek, • meslek profesyonellerinin hakları ve sorumluluklarını tanımlamak • Mesleği toplum karşısında temsil etmek,

18. Meslekleşme Stratejileri • Başta yerleşik mesleklerin karşı koymaları olmak üzere, birçok engeli aşmayı gerektiren uzun ve zahmetli uğraşları gerektirir • Mesleğin temel eğitimini üniversite düzeyinde standardize etmek bu zorlu uğraşların başında gelir. • Mesleğin eriştiği standart eğitim düzeyi bir anlamda güvenliğinin en önemli teminatıdır. • Bu eğitim mesleğe, kendi bağımsız uygulama alanını belirlemede güç ve hak sağlar, • Aynı şekilde uygulamalarını yönetme yetkisi sağlar

19. Yeni Liberal Politikalar ve Meslek • Çalışma/is hayatında kökten dönüşüm • Emek piyasasında esneklik, geçicilik/uçuculuk, akışkanlık • Çalışma/is hayatını anlık değişimler, • çalışanlarda kazanca dayalı sürekli iş değiştirme, • yeni görevler ve mekânlar arasında mobilize olma, • Kısa vadeli meslek algısı meslekten uzaklaşma mesleğe bağlılığın zedelenmesi, • Geleneksel meslek imgesinde değişim.

20. Günümüz emek piyasasının gözde aktörleri GENÇLER; • süreklideğişimeadapteolabilme, • yenibilgivebecerilerkazanmayıgözealabilme, • çalışmaalanlarınahızla mobilize olabilme • yerleşikmeslekikültürlegüçlübağlarınınbulunmayışı .

21. belli birmeslektesabitlenmekyerine, • işinkazancınaveçekiciliğinegörepozisyon alma, • sürekli mobilolmayı tercih etme sonucunda • değişkenlik, • akışkanlık,, • esneklik özellikleri , sabitkarakterözelliklerininköklenmesiniolanak vermiyor Yeniliberal politikalar, esnekemekpiyasasıüzerindenkendiçalışma/işkültürününtemeldeğerlerinibenimseterekbireyiyenideninşaetmektedir.

22. Çalışma/işdünyasıtamamengeçicibağlılıklara odaklı, kalıcılığa izin vermiyor… • YAŞLILAR İSE, Emekpiyasasındangidereksürülmekte… • Vetaşıyıcısı olduğuyerleşikmeslekikültür, kuşaklarboyuaktarılan meslekigelenekvetecrübedeğersizleşmekte,..

23. Hemşirelikte Mevcut Durum • Uzun süreli eğitim • ( Lisans eğitimi-Fakülte) • Uygulamalı Eğitim • Teorik bilgi yüksek • Bilimsel araştırmalar • Lisansüstü mezunlar • Sayısal üstünlük • İş çeşidi (katkı )fazla • Vazgeçilmez meslek • Hastanenin ev sahibi • Meslek örgütü • Kişilerarası ilişkilere odaklı • Diploma Aynı • Kısa süreli eğitim? (Sağlık Meslek Lisesi) • Entegrasyon? • Hemşireliğe özgü bilgi? • Uygulamaya yansıması? • Uygulamada farklılık ?? • Sayısal yetersizlik? • Ekonomik değeri ? • Vazgeçilir meslek ? • Söz sahibi değil ? • Üye sayısı yetersiz ? • Kopuk ve yetersiz iletişim • Hak ve sorumluluklar Farklı

24. Ne yapmalı? Mesleği………………………. • Tanı…….. ( Dokundurma) • Koru……..( Dokundurma) • Geliştir….(Yerinde durma)

25. Teşekkürler.. aytolany@mynet.com aytolany@gmail.com aytolany@istanbul.edu.tr