MESLEKİ ETİK

1. MESLEKİ ETİK Hazırlayan Mehmet AYDIN

2. BİRLİKTE İŞLEYECEĞİMİZ KONULAR Etik Nedir? Günlük Yaşantıda Etik Meslek Etiği nedir? Profesyonellik Tarafsızlık İlkesi. Etik-Ahlak Kavramlarının İlişkisi Başarı İçin, İşyerinde İletişim Günlük Yaşamda Kurallara Uymada Etik Vatandaş İlişkilerinde İletişim Kuralları

3. ETİK NEDİR ? Etik kelimesi, köken olarak; Yunan dilinde “karekter” anlamını içeren “ethos” kelimesinden türetilmiştir. Etik; bireylerin toplumda ve birbirleriyle kurmuş oldukları ilişkiler sonucu ortaya çıkan, ahlaki görevler ve zorunluluklarla ilgili olarak; neyin doğru, neyin yanlış, neyin iyi, neyin kötü olduğuna ilişkin değerleri araştıran ve bunlarla ilgilenen bir disiplin dalına denmektedir.

4. Genel olarak ETİĞE, bireylerin birbirlerine karşı davranış kurallarını ve birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen davranış ilkeleri de diyebiliriz. Etik, ahlak üretmez. Ahlak üzerine düşünür, konuşur, inceler...

5. ETİK-AHLAKKAVRAMLARININ İLİŞKİSİ Ahlak ve Etiğin ortak tarafı; bireylerin birbirlerine karşı davranış kurallarını ve birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen davranış ilkelerini içermesidir.

6. AHLAK Ahlak ; kelime olarak; insanın doğuştan getirdiği yada sonradan kazandığı bir takım tutum ve davranışlar, bireyin özel yaşamında uyması beklenen toplum içerisindeki kurallar, bireyde huy olarak bilinen nitelik, iyi ve güzel özellikler şeklinde tanımlamaktadır.

7. ETİK Etik kavramının ahlaktan farklı olduğunu düşünenler, ayrıca onun ahlaka kıyasla daha evrensel olduğu görüşünü ortaya atmaktadırlar. Bu yaklaşıma göre ahlakın, toplumdan topluma hatta aynı ülke içerisindeki yöreden yöreye değiştiği ve göreceli değerleri içerdiği; etiğin ise, bütün toplumlar için geçerli evrensel gerçekleri kapsadığı şeklinde ifade edilmektedir.

8. Günlük Yaşantıda Etik Etik ilkelere göre davranmak veya etik dışı bir çok davranışı kullanmak bireyin en yakın olarak kendisinden başlamaktadır. Birey kendisine karşı ne kadar etik davrandığını sorgularken aynı zamanda; evli ise eşine, eğer çocuğu var ise çocuğuna karşı veya kendi yakınlarına karşı etik ilkeleri kullanmakla her an karşı karşıyadır.

9. ETİK DIŞI DAVRANIŞLAR Örneğin; pazarcı esnafının yapılan bir alışverişte 1 kg domatesin içerisine 2 adet çürümüş olanını atması, doktorların özel muayenelerinde bireylere gösterdiği yakın ilgi ve alakaları devlet hastanelerinde göstermemeleri, belediyelerin normal seçim zamanında bölgelerine yaptıkları hizmetleri olağan durumlarda devam ettirmemeleri, süper market veya bakkallarda son kullanım tarihi geçmiş tüketim mallarının reyonlarda bulunması ve taksicilerin güzergahı uzatmaları vb. gibi.

10. Meslek Etiği: bir meslek grubunun, mesleğe ilişkin olarak oluşturup koruduğu, meslek üyelerini belirli bir şekilde davranmaya zorlayan, kişisel eğilimlerini sınırlayan, yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten dışlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünlüğü olarak tanımlanabilmektedir

11. MESLEKİ ETİKTE Hipokrat yemininin doktorları sınırlaması, Her meslek kendi meslek etiğini üretir ve bu etik kodlar, bu mesleği seçenleri sınırlar

12. Meslek Etiği Herhangi bir mesleğe ilişkin olarak oluşturup, geliştirdiği; Mesleklerin görevleri esnasında belirli bir şekilde davranmaya zorlayan, Kamu hizmetlerinin sunulması esnasında kişisel eğilimleri sınırlayan, Yetersiz ve ilkesiz olduğu belirlenen meslek üyelerini, eğiten yada meslekten dışlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan kendi mesleğine ilişkin ilkeler bütünü olarak tanımlanabilir.

13. Türkiye’de Meslek Etiği Çalışmaları Türkiye’de uzun yıllar önce yapılmış çalışmalar incelendiğinde ‘etik’ kelimesine rastlanmasa da ‘meslek ahlakı’ ve ‘meslek terbiyesi’ gibi ifadeler ile meslek etiğine ilişkin çalışmaların yapıldığı görülmektedir

14. Profesyonellik Profesyonellik, meslek etiğiyle doğrudan ilişkili bir kavram olmakla birlikte meslek etiğinin de birincil koşuludur. Profesyonellik; bir malı veya hizmeti, o mesleğin gerektirdiği makul bir süre eğitim aldıktan sonra para karşılığında kurallara uygun olarak yapan kişiye profesyonel, onun ortaya koyduğu meslek uygulamalarına da ‘profesyonellik’ denir.

15. ESKİDEN ‘Burada, efendiye karşı beyefendice, dayıya karşı kabadayıca davranılır’ denilirken Şimdi ise Profesyonelliğin gerektirdiği şekilde davranmak gerekir.

16. Halkla ilişkiler Halkla ilişkilerinin özünde karşılıklı güven yatmaktadır. Etik dışı davranışların egemen olduğu durumlarda ise karşılıklı güvenden söz etmek olanaksızdır.

17. Kamuda Etik Kamu görevlisinin vatandaşa etik açıdan doğru davranması, ancak Kamu görevlilerinin birbirlerine etik açıdan doğru davranmasına bağlıdır

18. Konfüçyüs "İnsanları yasa ve ceza ile yönetirseniz, onlar bir daha yanlış yapmayacaklar, ancak şeref ve utanma duygularına da sahip olmayacaklardır. İnsanları erdemle ve ahlak kuralları ile yönetirseniz, o zaman onlar hem utanma duygusuna sahip olacaklar, hem de doğruyu yapmaya çalışacaklardır." der

19. ÖNEMLİ NOKTALAR Bir yere gidilirken mutlaka izin alınmalı ve dönüşten de mutlaka bilgi verilmelidir. Çalışmış olduğunuz mekanlar temiz ve düzenli olmalıdır. Kılık kıyafet yakışır şekilde olmalı, ayakkabı boyası ve günlük sakal taşına dikkat edilmelidir. Yapılması için bir iş söylendiğinde, neticesinden olumlu olsun olumsuz olsun bilgi verilmelidir. Biriminiz dışında iş harici boş dolaşılmamalıdır. Aksi takdirde sizin ve biriminiz hakkında “işleri yok boş boş geziyorlar” diye düşünürler.

20. . Mesai saatlerine uymada azami dikkat edilmelidir. Avrupalı bir düşünürün; ”Ben başarılarımı işime ve randevularıma 10-15 dakika önce gitmeme borçluyum” sözü unutulmamalıdır. Diğer birimlerin personelleriyle sürtüşmeye girilmemeli, konu birim amirlerine intikal ettirilmelidir. Toplantı için bir araya gelindiğinde mutlaka telefon kapatılmalıdır. Makama evrak için gidildiğinde veya bir konu için çağrıldığında da yine telefon kapalı tutulmalıdır.

21. . Amirinizin bilmesi gereken herhangi bir olay olduğunda veya yeni bir şeyler öğrendiğinizde amirinizi bilgilendirmelisiniz. Bilgiler veya yazışmalar makama hiyararşik yapı takip edilerek aktarılmalıdır. Şahsınıza ait bir ajandanız olmalıdır.Toplantılar için veya önemli konularda not tutmanız için faydalı olacaktır. Biriminiz dışından birimizle ilgili bir istek geldiğinde amirinizin bilgisi dahilinde gereği yapılmalıdır. Görevlerde, maçlarda veya benzeri uygulamalarda sigara içilmemeli, kuruyemiş yenmemeli, sakız çiğnenmemelidir. Borçlanma alışkanlık haline getirilmemelidir

22. . Denetlemelerde veya üstler birimleri ziyaret ettiğinde mutlaka tekmil verilmelidir. Devletin araç ve gereçleri özel işlerde kullanılmamalıdır. Basına, haber ajanslarına, radyo ve televizyon kurumlarına bilgi yada demeç verilmemelidir. Bir sorun veya problem amire intikal ettirilirken alternatif çözümlerle birlikte aktarılmalıdır.

23. . Sır tutun ve başkaları hakkında kesinlikle arkasından konuşmayın. Dedikodu yapmayın. Yanınızda biri var ve telefonunuz çalıyor, açmanız gereken bir telefon ise izin isteyerek, bir kenara çekilerek konuşmalısınız. İzin almadan hiç kimsenin cep telefon numarasını bir başka kişiye vermeyin. Her birimde başarılı kişiler hemen göze çarpar. Bu kişilerin hangi kriterler dahilinde başarılı olduklarını ve başarı yöntemlerini gözlemleyin. Başarılarına katkı sağlayan unsurları objektif bir şekilde tespit etmeye çalışın.

24. . Zamanında yapılmayan iş, yapılmamış iştir. Amirinizin özelliklerini inceleyip öğreniniz ve onlara uymaya çalışınız. Hata ve yanlış yaptığınız takdirde özür dileyiniz. Özür dilemek, insanı küçültmez, aksine yüceltir. Unutmayınız ki kusursuz insan yoktur. Başkalarının akıl ve tecrübesinden faydalanınız. Yaptığınız işi daha iyi bilen varsa onların görüşlerini alınız. Akıllı insan, başkasının aklından faydalanan insandır. Amirinizin karakteri, özellikleri üzerinde hiç kimseyle dedikodu etmeyiniz. Ondan ve onun gibilerden hoşlanmıyorsanız, bunu sadece kendinize saklayınız.

25. . Telefon açtığınızda önce kendinizi tanıtmakla söze başlayın. Telefonu kim açtıysa önce onun kapatması gerektiğini unutmayın. Ancak, üstünüzle telefonda görüşürken, üstünüz ahizeyi kapatmadan önce telefonu kapatmayın. Çağrılara, toplantılara ve randevulara daima saat ve dakikasında gidin. Yöneticiniz "buyurun oturun" demeden oturmayın veya oturmanız gerekiyorsa "Müsaadenizle efendim" diyerek oturun. Otururken amiriniz veya üstleriniz karşısında bacak bacak üstüne atmayın. Üstünüz yöneticiniz size "hoş geldiniz" veya "gülü güle" derken toka etmek için elini uzatmıyorsa, önceden elinizi uzatmayın. Amirinizi aşarak bir üst makama gitmeyin.

26. . Yöneticinize daima saygıyla ve unvanıyla hitap edin. İçeri girerken ceketinizin düğmeli olmasına dikkat edin. Amirinizle mümkün mertebe “ben” ve “benim” le başlayan cümlelerle konuşarak kendinizi ön plana çıkartmayın. Arz edeceğiniz mevzuda; amirinizin yapacağı itirazlarla, sana yönelteceği soruları önceden tahmin edin ve bunları ikna edici bir tarzda cevaplandırmak için hazırlıklı olun. Amirinizin, senin vermen gereken malumatı başkasından işitmesi, sizin önce puan kaybetmenize sonrada yerinizi kaybetmenize neden olabileceğini unutmayın.

27. . Meselelerinizi amirinizin üzgün, yorgun ve aşırı neşeli olduğu zamanlarda arz etmeyin. Uygun zaman kadar, uygun zemin de çok önemlidir. Amirinizle aranızda ilk yanında çalışmaya başladığınız günkü terbiye, nezaket ve mesafeyi koruyun. Samimiyetle laubaliliğin farklı şeyler olduğunu unutmayın. Amirinize, senin için “ne dalkavuk adam, beni enayi yerine koyuyor” dedirtecek ölçüsüz methiyeler dizmekten kaçının. İcap ettiğinde hakikatleri söyleyin. (Ama söylemesini bilerek.) Amirinize senin ve işin hakkında başka bazı kaynaklardan da bilgi gittiğini unutmayın.

28. İLİŞKİLERDEİLETİŞİM KURALLARI Göz Teması: İletişim kurmanın en önemli faktörlerinden birisi göz temasıdır. Karşıdaki kişi veya kişileri rahatsız etmeden göz teması sağlanmalıdır. Göz teması sağlanmayan ilişkilerde etkileşim negatif olacaktır. Birimimize veya bir emniyet kurumuna hizmet almak amacıyla veya şikayet için gelen bir vatandaşla göz temasımız yoksa vatandaş değer verilmediğini düşünerek iç dünyasında polise karşı antipati doğuracaktır

29. İLİŞKİLERDEİLETİŞİM KURALLARI Yüz İfadesi: Yüz ifadelerindeki küçük mimik hareketler etkileşimi pozitif yönde veya negatif yönde etkilemektedir. En önemli yüz ifadesi vatandaşa gösterilen bir tebessüm olup vatandaşla olan iletişimimizi iyi yönde etkileyecektir. Bilinmelidir ki tebessüm bir dostluğun ve güvenin ifadesidir.

30. İLİŞKİLERDEİLETİŞİM KURALLARI Baş Hareketleri: Mağdur bir vatandaş şikayetlerini anlatırken bu vatandaşımızı dinleyen Kamu görevlisinin başını hafif öne arkaya sallayarak ‘Ben sizin derdinizi anlıyorum, sizi dinliyorum’ imajı karşı tarafa vererek pozitif bir etki yapılabilir veya tersi bir durumda söz konusu olabilir. Mağdur bir vatandaşın şikayetlerini anlatırken dinleyen kamu görevlisinin hiçbir beden dili hareketi göster

31. İLİŞKİLERDEİLETİŞİM KURALLARI Jestler: Hizmet veren bir kuruluş olduğu için hep dinleyen taraftır. Vatandaşı dinleyen elleri cebinde veya bacak bacak üstüne atma gibi dikkat çekici jestler iletişimi kötü yönde etkileyecektir. Doğrusu kamu görevlisinin eli cebinde olsa bile vatandaş karşısına geldiğinde ellerini cebinden çıkarması vatandaş üzerinde değer verildiği hissini uyandırarak iletişimi pozitif yönde etkileyecektir.

32. İLİŞKİLERDEİLETİŞİM KURALLARI Duruş: Bir emniyet birimine gelen vatandaşı dinleyen polis ayakta eğri veya yamuk bir şekilde vatandaşı dinliyor ise, bu etkileşimi negatif etkileyecektir. Bozuk duruş sergileyen polis vatandaş geldiğinde ayakta ise dimdik pozisyona geçerek kendi durumunu düzelttiğinde vatandaş üzerinde kendisine değer verildiğini hissettirir. Vatandaşı dinleyen polis sandalyenin ucunda veya sandalyede yamuk vaziyette oturuyorsa hemen durumunu düzeltmeli sandalyeyi dolduracak şekilde oturarak veya kendisine çeki düzen vererek etkili dinleme pozisyonuna geçmelidir.

33. İLİŞKİLERDEİLETİŞİM KURALLARI Konuşmanın Sözel Özellikleri: İnsanlar üzerinde en etkili konuşma sitili hafif alçak ses ve yavaş konuşmadır. Sözel konuşmada özellikle dikkat etmesi gereken konu, yorum yaparken vatandaş üzerinde kötü etki bırakacak yorumdan kaçınmasıdır. ‘Bu kanundan bir şey olmaz, bundan bir şey çıkmaz, boşuna uğraşıyorsun’ gibi yorumlar vatandaşlar üzerinde negatif etki yaratır.(Müracaata gelen resim tablosu çalınmış bir ressama ‘Bir şey olmaz, bir daha çizersin’ gibi.)