Teknika e modelimit Use Case

1. Teknika e modelimit Use Case Inxhinieri Software Leksion 11 Iralda Mitro

2. Pershkrimi • ElementetBazetenjecasemodel • Sfidat ne krijimindhepershkrimin e Use Case • Problemeqehasen ne krjimin e marredhenievemes Use Case • Rishikimi Use case dheproblemet me to ne nxjerrjen e tedhenave • Shembulli Use case ne rastin e automatevebankare ATM Iralda Mitro

3. Teknikat e modelimit • Organizimi • Modeliiorganizimittekompanise • Modeliinderveprimit ne Biznes • Modeliivendndodhjes • Strategji • Modeliiqellimit • ModeliiImpaktit • Proceset • Diagrama e DekompozimitFunksional • Modeliingjarjeve • Modeli Use Case • Diagrama Flowchart • Modeliirrjedhes se punes • ModeliProcesve • Diagrama e aktiviteteve • Informacioni/ Komunikimi • Diagrama e rrjedhes se tedhenave • Modelilogjikitedhenace • Modeliisistemit Iralda Mitro

4. Modelimi Use Case Kymodelimndihmon ne percaktimin e qellimittezgjidhjes se problemittebiznesit Ndihmon ne identifikimin e kerkesavefunksionaledheatojofunksionale Pershkruanrezultatin e deshiruarqeperdoruesi (aposistemi) duhettearrije pas nderveprimit me sistemin. Iralda Mitro

5. Modelimi Use Case • Eshtepjese e Gjuhes se ModelimitteUnifikuar (Unified Modeling Language – UML) • Eshtenjepershkrimkonceptualisistemit • Pershkruan se sisistemiperdoretdhepermban: • Njeose me shumediagrama “Use Case” • Pershkrimetediagramavedheskenareqeshpjegojne se siaktoretarrijnetekryejneproceset duke perdorursistemin. Iralda Mitro

6. LidhjamesKerkesavedhe Use cases • Use case eshtenjengateknikat me tefortatemodelimitteprocesevedhekerkesave. • Use case arrinte ‘percaktoje’ bashkesine e kerkesavefunksionale, sidheatojonfunksionaleqejanespecifike per secilen use case. • Psh ne Use case “Kryejtelefonate” do teshtohetkerkesajofunksionale e meposhtme: “Koha e pergjigjes se pajisjespritese pas thirrjes se numritduhettejetejo me shume se 0.5 sec ne 95% terasteve.” Iralda Mitro

7. Use Case: Keqkuptimet • Ka dykeqkuptime ne lidhje me use case qeshpeshshkaktonkonfuziontecilatjane: • Use casetjanevetemnjemenyre per tepercaktuarkerkesatfunksionale. Atojofunksionalepercaktohen me aneteteknikavetetjera • Use casetjanegjithckajunevojitet per tepercaktuarkerkesat e sistemit. Iralda Mitro

8. PrincipetkryesoreteModelimit Use-Case • Use Case nukekzistoniizoluar, ashtusikursesistemiqeatopershkruan. Duhetkuptuarmjedisi ne tecilinsistemi do tepunoje (sociale, biznesi, teknologjia) • Use Cases eshtenjeteknikeSintetike me shumesesanjeteknikeanalitike. • Sadotemundohemi ne teanalizojmedhenxjerrimtegjithekerkesat, eshte e pamundurteshikojme se sisistemi do tepunoje ne jetenreale Iralda Mitro

9. Elementet e Modelimit USE CASE • Aktoret • Use Case • LidhjamesAktorevedhe Use Case-ve • Pershkrimii Use Case Komponentet e Use Case • Drejtimi e ngjarjevebaze • Parakushtet • Pas-Kushtet • Nen-Drejtimi • DrejtimiAlternativ Iralda Mitro

10. Aktoret • Aktoretprezantojneperdoruesoseobjektetetjeraqeveprojne ne njemenyre me sistemin • Mundteperfaqesojnenjerezosesistemetetjera • Percaktojneroletqeperdoruesitosesistemet e tjeraluajnegjatenderveprimit me sistemin • Jane jashtesistemit & jashtekontrollittesistemit • Impozojnekerksesat se cfareduhettekryejesistemiqe do ndertohet Iralda Mitro

11. Aktoret Aktore Humane AktoreSisteme Iralda Mitro

12. Use Case Ka njepershkrimqeeshtepjesa me e rendesishme. Pjesagrafikepasqyronthjeshtprezencen e sistemitdheaktoreve, pornukpershkruan. Eshtetekstqepershkruan se cfaresistemikryen ne menyrespecifike per njeaktor Iralda Mitro

13. Use Case • Iniciohennganjeaktor • Realizohenngasistemi • Mundteperfshijne me shume se njeaktor • Pershkruajne se sinjesistemdheaktoret e tijbashkepunojne per tearriturtepaktennjengaqellimet e aktorit • Pasqyronnjepeisazh se sisistemi do teperdoretdhecfare do tekryeje Iralda Mitro

14. Shembull Use Case Iralda Mitro

15. Lidhja e Aktoreve me Use Case Sistemidheaktoret e tijnderveprojne duke derguarsinjaleosemesazhetenjeritjetri. Per tetreguarketenderveprim ne perdorimlidhjetmestyre Nje use case ka tepaktennjelidhje me njeaktordheanasjelltas, pavaresisht se sanderveprimejane Gjitherrjetiiketyrelidhjevepasqyronnje situate statiketekomunikimittesistemitdheambientittetij. Iralda Mitro

16. Lidhjetdhepercaktimiishigjetave • Figura 1 nuktregon se ciliaktorinicioncilen Use Case • Duke shtuarshigjetendrejtuese ne figuren 2 qartesohetdiagrama Iralda Mitro

17. Pershkrimi Pershkrimidetajuar • Cdoaktordhe use case duhetteketenjepershkrimtedetajuar, disafjaliqespjegonekzistencen. • Psh: Aktori “Klient” • Kyeshtenje person qepaguanfaturen. Klientieshteizotiisherbimittelefonik. Klientiidentifikohetnganjenumerllogarie • Use case “Get Call History” • iofronklientitmundesineteaksesojedetajet e tegjithethirrjevetelefonike, qeklientitijanengarkuar per tepaguar ne llogarine e tij Iralda Mitro

18. Pershkrimii Use Case Use cases duhetteshpjegohetqartesishtdhe me ne detajsesaobjektet e tjeratemodelit. Njehistori e perdorimitte Use case duhettreguar, qartesuardheshpjeguar ne tegjitheaspektet. Me shume se 90% e asaj se cfareben Use case pershkruhet me tekst, dhevetem 10% e informacionitmundtemerretngaparaqitjagrafike. Nuk ka ndonjestandartapostiltepercaktuar se sitepershkruhet use case. Ne do teperdorimstilin e propozuarnga Jacobson icilieshteadoptuardhenga Rational Unified Process - RUP Iralda Mitro

19. Pershkrimii Use Case • Rrjedha e Ngjarjeve • Eshtepjesakryesore e pershkrimitte Use Case. • Kjorrjedhetregontegjithehistorine e use case. • Rrjedha e Ngjarjevevepronsiharta e territorittepunes • Pershkruan se sisistemidheaktoretnderveprojne per tearriturnjeqellimtecaktuar, duke perfshireketudhengjarjetqemundtepengojne ne arritjen e qellimit • Pershkrimii use-case fokusohet ne secilinshtegdhepershkruandetajet e rrjedhaveindividualeuniketerrjedhes se ngjarjeve. Iralda Mitro

20. RrjedhaBaze Eshtepershkrimiirrugesnormale, oserruges se pritshmete Use case (skenaripozitiv). Kjoeshterruga e ndjekurngapjesa me e madhe e perdoruesve. Supozimi pas rrjedhesBazeeshteqeaktori ka arriturQellimin e tij Iralda Mitro

21. ShembulliRrjedhesBaze Use Case -Kryejnjetelefonatelokale- Use case niskurtelefonuesingrereceptorin Telefonuesiformonnumrin. Sistemilidhtelefonin e telefonuesit me telefonin e pritesit Kryhettelefonata. NderpritetLidhja. RegjistrohenDetajet e telefonates Perfundon use case. Kyeshtenjeshpjegimdhejoigjithepershkrimi. Iralda Mitro

22. Rrjedhat Alternative - Devijime • SjelljeOpsionaleosevariacioneteqellimit • Per shkakterrethanavetendryshmegjatendodhjes se Use case, ne mundtehasimsistuatatetjeraqenacojne ne rrjedhatetjeratengjarjeve. • NeseRrjedhabazekonsiderohetsirruga e suksesit, rrjedhat alternative konsiderohensi “Devijime” • Psh: • Use Case -Kryejnjetelefonatelokale- • Nukpergjigjetpritesi • Linjaeshte e zene. etj Iralda Mitro

23. Rrjedhat Alternative - Kushtet e Gabimit Perjashtimet/Kushtet e gabimit Rrjedhat alternative me teshumtajaneatoqepershkruajnegabimetqendodhindhesiduhettezgjidhenato. 60-80% e koditteshkruartesofteve, zgjidhinperjashtimetdhekushtet e gabimit. Per ketearsye 60-80 % e pershkrimitte use case duhettepershkruajegabimet, kurdhesiatomundtendodhin, si do tezgjidhen? Rrjedhat alternative lehtesojnedhethjeshtojnerrjedhenbaze Iralda Mitro

24. Shembull: Rrjedhat Alternative Use Case -Kryejnjetelefonatelokale- mundteperfshijeketorruge alternative: • Numriitelefonitigabuar • Sisteminukmundteidentifikojeaparattelefonues ne anenpritese • Pajisjamarreseeshte e zene me njetelefonatetjeter. • Nderpritetsinjali, etj Iralda Mitro

25. NenRrjedhat Shembull: Use case -Kryejnjetelefonatelokale- perfshinfjaline: “Sistemilidhtelefonin e telefonuesit me telefonin e pritesit” • Kjofjali ne vetvetekerkonnje sere veprimesh e pergjigjeshtesistemitsi me poshte: • Sistemianalizonnumrin e formuardhegjenadresen e pritesit. • Sistemipercaktonneselidhjamundterealizohetmestelefonuesitdhepritesit. • Sistemerealizonlidhjen. • Sistemiaktivizonzilen e telefonitprites • Per teshmangurnjerrjedheBazetegjate, krijohendisasesione (hyperlink) nenrrjedhaqeshpjegojne me qartedisangahapat e bazes Iralda Mitro

26. MarredhenietmesRrjedhavetendryshme Rrjedhabazeshkruhetpavaresishtngarrjedhat alternative, dheduhetteketekuptimdhenukduhettireferohetndonjeprejrrjedhave alternative Rrjedhat alternative dine se kurdhekuduhettenderfuten ne rrjedenbaze. Kjondodhkurnjekushticaktuarbehetivertete. Percaktimiinenrrjedhaveeshteilehte, njesesionirrjedhes se ngjarjeveshkeputet, duke ipercaktuarnjetitull/kokeaikrijonnjerrjedhe me vete Njeefektanesoripershkrimiteshte se rrjedha alternative, nenrrjedhatmundtekenealterantiva, perjashtimedhenenrrjedhatetyre duke e bere me kompleksepershkrimin Iralda Mitro

27. Struktura e Rrjedhes se ngjarjeve • Figura me poshteeshtenjestrukturetipike e Rrjedhes se ngjarjeve. • Shigjetavertikale e drejteprezantonRrjedhen BAZE, shigjetat e lakuaratregojnerruget alternative, pavaresishtneseatocojne ne perfundiminosejote Use Case. Iralda Mitro

28. Para-Kushtet Pika e nisjesprezantohet me gjendjen ne tecilinndodhenaktoretdhesistemiateherekur Use case do tenise Para-Kushtetnukjanepershkrimingjarjesoseshkaktareqebejnetemundurnisjen e saj, porkushtet ne tecilat Use case mundteaplikohet. Use case duhetteiniciohetnganjeaktor, porkjo do tendodhevetemneseparakushtetplotesohen. Iralda Mitro

29. Pas-Kushtet Percaktojnegjendjen e sistemitpasi ka perfunduar Use Case Pas-Kushtetper nje use case duhettejenetevertetapaversishtngarrjedha e ngjarjeveteekzekutuara. Percaktimiqarteipaskushtevete use case, percaktongjendjen ne tecilen use case e le sistemin pas ekzekutimitteploteterrjedhes se ngjarjeve. Iralda Mitro

30. Para-Kushtetdhe Pas-Kushtet • Para - kushtetgjendjakerkuar e sistemitpara se tenise Use case • Pas - gjendja e sistemitpasi Use case ka perfunduar Iralda Mitro

31. KerkesaSuplementare • Jo cdokerkesemundtepershkruhetnatyrshem ne Use Case • Kerkesatetillaperfshijne: • RregulloredheLigje (pshklientiduhetteketenjemoshetecaktuarqetehapellogaribankare • Standartet e ndertimitteaplikacionit (psh. Sistemiduhettendertohet ne perpudhje me Rational Unified Process). • Atributetesistemitqekanetebejne me perdorimin, performancen, gatishmerine (psh. sistemiduhettejeteaktiv 99% e kohes)  • Ceshtjeqekantebejne me dizenjimin e sistemit, gjuhenprogramuese, etj (psh. sistemitendertohet ne Java). Iralda Mitro