Konfederacja barska I Rozbiór II Rozbiór Insurekcja Kościuszkowska III Rozbiór

2.   Konfederacja barska •   I Rozbiór •   II Rozbiór •   Insurekcja Kościuszkowska •   III Rozbiór •   Sejm Wielki •   Konstytucja 3 Maja •   Konfederacja targowicka •   Statystyka rozbiorów

3. Konfederacja barska została zawiązana, ponieważ wzrastało niezadowolenie szlachty po upadku obozu hetmańskiego, który to obóz nie osiągnął żadnego wyznaczonego celu. Wzrastała także niechęć do Rosji, ponieważ za bardzo walczyła ona o prawa dla dysydentów. -zawiązana przez twórców konfederacji w Radomiu; -była skierowana przeciw Rosji, królowi, różnowiercom i reformom Czartoryskich; -zawiązana "w obronie wiary i wolności"; -przedstawiciele: Józef Pułaski, Michał Krasiński, Józef Wybicki; -konfederaci otrzymali pomoc Francji i Turcji, państwa te były zainteresowane osłabieniem Rosji; Turcja wypowiedziała wojnę Rosji, wojnę tą przegrała, natomiast Rosja zdobyła duże tereny; -wzrost potęgi Rosji nie spodobał się Prusom i Austrii, dlatego Katarzyna II poparła przedstawiony przez Prusy plan rozbiorowy Polski, który miał być rozwiązaniem wszystkich sprzeczności.

4. Za wyrażenie zgody na nabytki rosyjskie w Turcji, Prusy i Austria zostały wynagrodzone ziemiami polskimi. Konfederacja barska - walka

5. W wyniku I rozbioru Prusy uzyskały: Warmię, województwo pomorskie, malborskie i chełmińskie (bez Gdańska i Torunia) oraz tereny położone nad Notecią i Gopłem, łącznie 36 tys. km2 i 580 tys. mieszkańców. Rosja zajęła tereny położone na wschód od Dźwiny, Drui i Dniepru, obejmujące 92 tys. km2 i 1 mln 300 tys. ludności. Austria - południową część województwa krakowskiego i sandomierskiego, księstwa oświęcimskie i zatorskie, województwo ruskie (bez ziemi chełmskiej) oraz część województwa bełskiego, razem 83 tys. km2 i 2 mln 600 tys. ludności. Na żądanie zaborców traktat rozbiorowy musiał zatwierdzić sejm Rzeczypospolitej. Nie przyniosły skutku interwencje króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na dworach europejskich i tragiczny protest Tadeusza Rejtana. Poza traktatem sejm musiał przyjąć niekorzystne uchwały gospodarcze i handlowe. Skonfederowany sejm podjął próbę reformy państwa, powołał Radę Nieustającą i Komisję Edukacji Narodowej, uchwalił zwiększenie armii do 30 tys. żołnierzy i jej reorganizację. Ponadto przeprowadził reformę skarbową.

6. A oto deklaracja Katarzyny II i "współrozbiorców" uzasadniająca rozbiór Polski (Warszawa, 18 września 1772 r.): Podjęte środki umożliwiły i zabezpieczyły przeprowadzenie wolnej i legalnej elekcji panującego obecnie Stanisława Augusta, jak również niektórych korzystnych reform. Wszystko zwiastowało Polsce i jej sąsiadom stały pokój na przyszłość. Niestety jednak, podczas gdy można było oczekiwać jak najpomyślniejszego rozwoju, właśnie w tym czasie duch niezgody zawładnąwszy częścią narodu, zniszczył w jednej chwili wszystkie te nadzieje. Obywatele powstali jedni przeciw drugim. Frakcje uzurpowały sobie legalną władzę i nadużywały jej wbrew prawom i bezpieczeństwu publicznemu. Wszystko zostało zniszczone, prawo, porządek, kundel a nawet rolnictwo [...] Tyle więc powodów o ogromnym znaczeniu nie pozwalają JKM Królowi pruskiemu i JCW Cesarzowej i Królowej Węgier i Czech oraz JCW Cesarzowej Wszechrosji zwlekać dłużej w zajęciu zdecydowanego stanowiska w tych krytycznych okolicznościach. Te potęgi ustaliły zgodnie, że należy działać niezwłocznie, by doprowadzić do pokoju i porządku w Polsce i utrwalić na solidnych podstawach dawne konstytucje tego państwa i wolności jego narodu [...]

7. Zapobiegając w tej chwili ruinie i rozkładowi tego państwa [...] mają równocześnie poważne pretensje do niektórych posiadłości Rzeczypospolitej. Nie mogą więc ich zaniedbać i zdać na los wydarzeń. Uzgodnili więc i postanowili między sobą, by ujawnić ich zadawnione pretensje i ich duszne prawa do tych części Rzeczypospolitej, które każdy z nich gotów jest udowodnić. Polska po I rozbiorze

8. Bezpośrednią przyczyną II rozbioru Polski była przegrana wojna polsko-rosyjska 1792, toczona w obronie Konstytucji 3 Maja. Król ugiął się przed żądaniami Katarzyny II i w lipcu 1792 przystąpił do konfederacji targowickiej. Przywódcy patriotycznego stronnictwa reform musieli opuścić kraj. 23 I 1793 Prusy i Rosja podpisały konwencję w sprawie II rozbioru Polski, który został zatwierdzony przez zdominowany przez targowiczan sejm grodzieński (1793). W wyniku II rozbioru Prusy zajęły: województwo poznańskie, kaliskie, gnieźnieńskie, sieradzkie, łęczyckie, inowrocławskie, brzesko-kujawskie, płockie, ziemię dobrzyńską, część województw rawskiego i mazowieckiego oraz Toruń i Gdańsk, razem 58 tys. km2 i ponad 1 mln mieszkańców. Zabór rosyjski objął ziemie ukraińskie i białoruskie na wschód od linii Druja-Pińsk-Zbrucz, razem 280 tys. km2 i 3 mln mieszkańców. Austria nie brała udziału.

9. Polska po II rozbiorze

10. Insurekcja kościuszkowska – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji w 1794 r. spowodowane II Rozbiorem Polski i rządami Targowicy. Insurekcja rozpoczęła się 12 marca 1794, gdy generał Antoni Madaliński odmówił poddania się redukcji I Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej i na jej czele wyruszył z Ostrołęki w kierunku Krakowa. Jednak za oficjalną datę rozpoczęcia insurekcji uznaje się 24 marca. Około godziny 10 na rynku krakowskim pojawił się Tadeusz Kościuszko, po czym odczytano akt powstania, a Kościuszko złożył przysięgę:

11. Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie dla obrony całości granic, odzyskania samowolności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi dopomóż Bóg i niewinna Męka Syna Jego. Przysięga Kościuszki na rynku krakowskim

12. Akt powstania nadawał Kościuszce tytuł Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej i składał w jego ręce całkowitą władzę. Poważnym problemem stało się rozbudowanie szczupłych dotychczas wojsk powstańczych. Kościuszko wydał uniwersał, zgodnie z którym z każdych z 5 domów miał się stawić rekrut pieszy wyposażony w karabin, pikę lub siekierę. W przeciągu najbliższych dwóch tygodni miano też uzbroić ludność w wieku od 18 do 40 lat. Pobór do wojska przebiegał jednak z oporami i na terenie województwa krakowskiego nie udało się osiągnąć spodziewanej liczby 10 tysięcy żołnierzy. Były również ogromne trudności z uzbrojeniem, dlatego też rozpoczęto formowanie oddziałów kosynierów, uzbrojonych w piki i osadzone na sztorc kosy.

13. Niecały rok po upadku insurekcji kościuszkowskiej, 24 października 1795 monarchowie Rosji, Prus i Austrii uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z którym przeprowadzili ostatni, pełny, III rozbiór Rzeczypospolitej. Trzeci rozbiór był rezultatem m.in. kryzysu wewnętrznego i ekspansywnych działań mocarstw ościennych, bezpośrednio jednak wynikiem nieudanego powstania kościuszkowskiego i przegranej wojny Polski z Rosją i Prusami. Rosji przypadły wszystkie ziemie na wschód od Niemna i Bugu (120 tys. km²). Na zabranych terenach utworzono gubernie: wołyńską ze stolicą w Izasławiu, grodzieńską, mińską oraz litewską z siedzibą w Wilnie. Rosjanie mieszkańców na obszarze 129 tys. km².

14. Król Stanisław August Poniatowski opuścił Warszawę i w asyście dragonów rosyjskich udał się do Grodna, pod opiekę i nadzór namiestnika rosyjskiego, po czym abdykował 25 listopada na rzecz Rosji. To stało się powodem, iż Rosja de facto stała się depozytariuszką korony polskiej, i bez jej zgody Napoleon nie chciał i nie mógł przywrócić później Królestwa Polskiego. (Uczynił to dopiero powołując w 1812 Konfederację Generalną Królestwa Polskiego i wypowiadając wojnę Rosji). Stanisław August Poniatowski zmarł w Petersburgu 12 lutego 1798. W latach 1807-1815 i w pierwszych latach po kongresie wiedeńskim łudzono się jeszcze nadzieją uzyskania częściowej chociaż autonomii, ale w 1815 r. ostatecznie ustaliły się granice zaborów (z korektą w 1833) – aż do jesieni 1918. Podział Księstwa Warszawskiego dokonany podczas obrad wiedeńskich nazywany bywa błędnie IV rozbiorem Polski (czasem nazwę tę stosuje się jednak również wobec paktu Ribbentrop-Mołotow).

15. Po utracie niepodległości państwowej, znaczna część Polaków, zwłaszcza wojskowych, wyemigrowała z kraju, głównie do Saksonii, Włoch i Francji. Wielu z nich związało swe losy z gen. Napoleonem I Bonaparte. Z jego przyzwolenia utworzone zostały w Lombardii w styczniu 1797 dwa Legiony Polskie pod dowództwem generałów Henryka Dąbrowskiego i Karola Kniaziewicza, przy czym w ich skład weszli głównie polscy jeńcy z armii austriackiej. Już w maju 1797 legiony polskie wzięły udział w walkach przeciwko wojskom austriackim o Rzym. Zaś w lipcu jeden z jej twórców, Józef Wybicki, skomponował pieśń "Mazurek Dąbrowskiego", która stała się później polskim hymnem państwowym.

16. Ziemie polskie po III rozbiorze

17. Sejm Czteroletni (także Sejm Wielki) - Sejm zwołany 6 października 1788 za zgodą cesarzowej Rosji Katarzyny II w Warszawie, obradujący do 29 maja 1792 pod węzłem konfederacji pod laską marszałka koronnego Stanisława Małachowskiego i litewskiego Kazimierza Nestora Sapiehy mający na celu, w zamyśle organizatorów, przywrócenie pełnej suwerenności i przyśpieszenie rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej. Od grudnia 1790 obradował w podwojonym składzie. Początkowo sejm ten miał się zająć powołaniem 100 000 korpusu posiłkowego Rzeczypospolitej dla Rosji, w jej wojnie z Turcją. Szybko jednak Polska wyzwoliła się spod kurateli Petersburga, który był osłabiony prowadzeniem dwóch wojen jednocześnie przeciw Turcji i Szwecji. 29 marca 1790 podpisano sojusz zaczepno-odporny z Prusami, które zobowiązywały się przyjść z pomocą Rzeczypospolitej w razie jej zaatakowania przez Rosję. Od początku sejmowi towarzyszyła powódź publicystyki i emocje społeczne, m.in. odbyła się tzw. czarna procesja mieszczan, żądających większych praw. Niewątpliwy wpływ na nastroje w sejmie, i w ogóle w Polsce, miała Wielka Rewolucja Francuska, która w 1789 podważyła władzę króla Ludwika XVI. Głosząc hasła wolności, równości i braterstwa obywatelskiego stanowiła ona wielkie zagrożenie dla wszystkich monarchii absolutystycznych w Europie. Ich społeczna treść była niebezpieczną także dla trzech sąsiadów Rzeczypospolitej, tj. Prus, Austrii i Rosji, jak również dla polskich magnatów i bogatej szlachty, którzy też głosili konieczność wytępienia "zarazy paryskiej".

18. Nastąpił wtedy szybki wzrost opozycji do króla, grupującej się wokół Stronnictwa Patriotycznego, złożonego zarówno z konserwatywnych magnatów jak i części dotychczasowego obozu reformatorskiego tzw. Familii, związanej z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim. Jedną z ważniejszych decyzji Sejmu była likwidacja Rady Nieustającej, działającej przy królu, w wyniku czego na trzy lata władzą naczelną stał się wyłącznie Sejm, co było równoznaczne z odzyskaniem przez Rzeczpospolitą niezależności od wpływów politycznych sąsiadów. Od 1790 główną rolę w sejmie sprawował król i powiązany z nim obóz reformatorski. Powołał on liczne komisje, które zajęły się sprawami finansowymi, gospodarki i wojskowości. Uchwalono m.in. powiększenie armii do 100 tys. (z braku pieniędzy ograniczono ją jednak do 65 tys. żołnierzy). W grudniu 1790 wybrano kolejny komplet posłów i odtąd sejm obradował w podwojonym składzie. 18 kwietnia 1791 sejm uchwalił prawo o miastach, przyznające prawa publiczne mieszkańcom miast królewskich.

19. Głównym jednak dziełem Sejmu Wielkiego było uchwalenie w dniu 3 maja 1791 nowej Konstytucji ustrojowej. Zniosła ona podział państwa na Koronę i Litwę, wprowadzała podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, zwiększyła uprawnienia mieszczan, zapowiadała poprawę doli warstwy chłopskiej, zlikwidowała konfederacje i liberum veto w Sejmie, ograniczyła prawa polityczne gołoty szlacheckiej. Ustalała też, że po Stanisławie Auguście Poniatowskim, dziedzicznym królem Polski miał zostać elektor saski Fryderyk August, wnuk Augusta III. Nowa konstytucja zmieniła ustrój Rzeczypospolitej z monarchii parlamentarnej na monarchię konstytucyjną. 2 maja dla poparcia reform, wprowadzonych przez nową konstytucję, powstało Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej, które zajęło się przeprowadzaniem w sejmie wielu przepisów szczegółowych, uzupełniających dokonaną zmianę ustroju. Ostatecznie Sejm Wielki trwał do 29 maja 1792, a Konstytucja 3 Maja utrzymała się 14 miesięcy i 3 tygodnie. Obalona została przez konfederację targowicką i zbrojną interwencję Rosji w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku.

20. Uchwalenie Konstytucji 3 Maja

21. Konstytucja 3 maja (właściwie Ustawa Rządowa z dnia 3 maja) – uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Ponieważ trudno konkretnie stwierdzić co jest konstytucją a co nią nie jest, istnieją sprzeczne informacje nt. kolejności ich powstawania. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją. Inne stanowiska uznają konstytucję korsykańską z 1755 r. za pierwszą na świecie, a tym samym amerykańską za drugą i polsko-litewską za trzecią. Oryginał Konstytucji 3 maja, Zamek Królewski

22. Pracę nad ustawą rządową rozpoczął król Stanisław August Poniatowski wraz z kilkoma parlamentarzystami i intelektualistami, podczas Sejmu Czteroletniego w 1788 r. W pracach brali udział między innymi: • Stanisław Małachowski • Ignacy Potocki • Hugo Kołłątaj • Stanisław Staszic • Scipione Piattoli Konstytucję 3 maja uchwalono w najbardziej sprzyjającym momencie – w pierwszych dniach maja większość posłów opozycji, sprzeciwiających się konstytucji, była jeszcze na urlopie wielkanocnym. Aby nic nie przeszkodziło w uchwaleniu ustawy, zdecydowano się złamać obowiązujący w Sejmie zwyczaj, który nakazywał wcześniejsze ogłoszenie projektu.

23. Zlekceważono też konieczność przebywania na sali obrad minimum połowy posłów. Po siedmiogodzinnych obradach, ignorując protesty opozycji (m. in. posła kaliskiego Jana Suchorzewskiego, który groził, że zabije własnego synka, jeśli konstytucja zostanie uchwalona), konstytucję przyjął Sejm – wbrew powszechnemu mniemaniu król Stanisław August Poniatowski nigdy nie podpisywał konstytucji, gdyż nie przewidywała tego procedura ustawodawcza. Z uchwaleniem konstytucji wiąże się też ciekawa historia. Otóż, jak pisał w swoich pamiętnikach król Stanisław, w czasie obrad nad konstytucją, gdy wypowiadało się wielu posłów, król mówił już 3 razy, ale chciał zabrać głos po raz 4. Gdy wstał i podniósł rękę, posłowie wzięli to za oznakę zgody na podpisanie Ustawy i zaczęli krzyczeć "Wiwat król, wiwat konstytucja!". Stanisław August, widząc, że jest to sprzyjający moment na uchwalenie Ustawy Rządowej przyjął tą ustawę. Natomiast po uchwaleniu konstytucji odbyło się uroczyste zaprzysiężenie, w którym brał udział król, senatorowie i posłowie.

24. Strona tytułowa wydania Konstytucji przez Piotra Dufoura w 1791

25. Postanowienia Konstytucji 3 maja Na mocy Konstytucji 3 maja oraz współczesnych jej aktów niższej rangi: * Katolicyzm ustanowiono religią panującą * Ustanowiono wolność wyznania, choć apostazja, czyli odejście od katolicyzmu, było nadal przestępstwem * Pozbawiono praw politycznych szlachtę gołotę, tzn. nie posiadającą dóbr ziemskich; szlachcie posesjonatom potwierdzono stare przywileje * Na mieszczan rozciągnięto przywilej neminem captivabimus nisi iure victum * Wprowadzono trójpodział władzy * Tron Polski miał być dziedziczny (dynastia Wettinów Saskich po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego) * Rzeczpospolita stała się monarchią konstytucyjną * Zniesiono liberum veto, wolne elekcje, konfederacje. * Decyzje Sejmu miały być wiążące dla sejmików wojewódzkich * Sejm składał się z dwóch izb – wybieranych na dwuletnią kadencję, a nie na 6 tygodni, przy czym Izba Poselska miała przewagę nad Senatem * Stworzono tzw. Sejm Gotowy – posłowie, którzy w nim zasiadali byli wybierani co dwa lata i mogli być powołani na obrady Sejmu w każdej chwili.

26. * Co 25 lat od uchwalenia Ustawy Rządowej zbierać się miał Sejm Konstytucyjny, który mógł zmienić konstytucję. * Władzę wykonawczą oddano Straży Praw czyli rządowi, w której skład wchodzili król, prymas i pięciu ministrów wyznaczonych przez króla, którzy mu podlegali lecz których mógł usunąć tylko sejm, z dwóch sekretarzy (bez prawa głosu), z pełnoletniego następcy tronu (bez prawa głosu) i marszałka Sejmu (bez prawa głosu). * Głową Straży Praw został nieodpowiedzialny politycznie ani konstytucyjnie król – jego decyzje, by weszły w życie, wymagały kontrasygnaty ministrów, którzy z kolei byli odpowiedzialni przed sejmem. * Chłopi przeszli pod opiekę rządu, jednak w praktyce brakowało przepisów wykonawczych aby zrealizować tę deklarację. Konstytucja została formalnie wpisana do akt grodzkich Warszawy 5 maja 1791 i od tego momentu faktycznie weszła w życie. Została obalona przez konfederację targowicką popieraną przez Rosję, w wyniku interwencji wojsk rosyjskich w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku.

27. Konfederacja targowicka - konfederacja generalna zawiązana w Targowicy przez przywódców magnackiego obozu republikantów w celu przywrócenia starego ustroju Rzeczypospolitej, przeciwko reformom konstytucji 3 maja. Po uchwaleniu przez Sejm Czteroletni 3 maja 1791 nowej konstytucji ustrojowej, część wpływowej magnaterii nie zamierzała poddać się prawom ustanowionym przez tę konstytucję i 14 maja 1792 zawiązała w niewielkim miasteczku Targowicy na kresach konfederację w celu jej obalenia. W rzeczywistości spisek został zawiązany 27 kwietnia 1792 w Petersburgu, pod patronatem carycy Katarzyny II, która od 1768 r. występowała jako gwarantka ustroju Rzeczypospolitej. Sam tekst aktu konfederacji zredagował generał rosyjski Wasilij Stiepanowicz Popow, szef kancelarii księcia Grigorija Potiomkina. Wzięli w niej udział magnaci: wojewoda ruski Szczęsny Potocki jako marszałek konfederacji, hetman wielki koronny Franciszek Ksawery Branicki, hetman polny koronny Seweryn Rzewuski, hetman polny litewski Szymon Kossakowski i inni. Sekretarzem konfederacji został publicysta Dyzma Bończa-Tomaszewski. Dążyli oni podziału państwa na samodzielne prowincje. Zwrócili się w tym celu o pomoc wojskową do carycy, uzyskali ją i 18 maja 1792 na Rzeczpospolitą uderzyła 100-tysięczna armia rosyjska-rozpoczęła się wojna polsko-rosyjska.

28. Pierwsza bitwa, rozegrana w czerwcu 1792 pod Zieleńcami, zakończyła się zwycięstwem wojsk polskich, dowodzonych przez księcia Józefa Poniatowskiego, bratanka króla Stanisława. Dla uczczenia tego zwycięstwa król ustanowił krzyż Virtuti Militari, którego pierwszy egzemplarz otrzymał właśnie ks. Józef Poniatowski. Kolejna większa bitwa stoczona pod Dubienką pozostała nierozstrzygnięta, ale wkrótce do linii Bugu zbliżyła się licząca przeszło sześćdziesiąt tysięcy żołnierzy armia marszałka Michaiła Kutuzowa, zwolniona z dopiero co zakończonej wojny rosyjsko-tureckiej. Tymczasem wojska polskie nie miały doświadczenia strzeleckiego, pozbawione były zaplecza zbrojeniowego i zdradzone przez dowódcę wojsk litewskich księcia Ludwika Wirtemberskiego oraz osłabione przez walkę z opozycją targowicką. Po zajęciu ziem Litwy przez wojska rosyjskie 25 czerwca 1792, proklamowano w Wilnie konfederację generalną Wielkiego Księstwa Litewskiego, na której czele stanął biskup inflancki Józef Kossakowski.

29. Stanisław August Poniatowski nie mógł też liczyć na żadną pomoc ze strony Prus, które mocą zawartego w 1790 traktatu sojuszu miały wspierać Rzeczpospolitą 30 tys. korpusem posiłkowym a które faktycznie zajęły wrogie stanowisko wobec Polski. Król Fryderyk Wilhelm II wyraźnie zmierzał do wykorzystania wojny rosyjsko-polskiej i sposobił się do powiększenia swej domeny o Wielkopolskę, toteż w całym kraju podnosiły się głosy z żądaniami ugody z Rosją oraz wspólnych działań przeciwko Prusom. W tej sytuacji Stanisław Poniatowski zwrócił się listownie do Katarzyny II, proponując jej wieczyste przymierze i ewentualną swą detronizację na rzecz wnuka carycy, Konstantego. W odpowiedzi Katarzyna II podtrzymała swe poparcie dla konfederatów targowickich i zażądała przystąpienia króla do targowicy. Wobec takiego stanowiska carycy król, mając za sobą poparcie 2/3 składu poszerzonego rządu, w tym również Hugona Kołłątaja i obawiając się możliwego wkroczenia wojsk pruskich do Polski, szantażowany przez opozycję żądaniem spłaty osobistych długów, przystał 23 lipca 1792 do targowicy. Na jego rozkaz wojsko zaprzestało walk, a dowódcy, m.in. ks. Józef Poniatowski i gen. Tadeusz Kościuszko, podali się do dymisji. Wielu oficerów i cywilnych opozycjonistów udało się na emigrację, głównie do Saksonii. Do końca przeciwni targowicy byli jedynie marszałek Sejmu Stanisław Małachowski i Ignacy Potocki.

30. Wojna rosyjsko-polska 1792 trwała w sumie tylko kilka miesięcy. Po przedwczesnej kapitulacji wojsk polskich, konfederaci targowiccy zajęli, przy pomocy wojsk rosyjskich, wszystkie województwa Rzeczypospolitej, likwidując organy władzy powołane przez Sejm Czteroletni. Konfederacja targowicka zaprowadziła w Rzeczypospolitej rządy terroru, przy pomocy wojska rosyjskiego dokonując licznych grabieży i kontrybucji dóbr patriotów. Zrujnowany kraj musiał znosić finansowe skutki pobytu 100 tysięcznej rosyjskiej armii okupacyjnej. Miarą upadku targowiczan było uroczyste poselstwo przywódców konfederackich 14 listopada 1792 do Katarzyny II, którzy podziękowali jej, że zechciała przywrócić wolność i ustrój republikański w Polsce. Większość przywódców konfederacji targowickiej zostało skazanych na śmierć i powieszonych w czasie insurekcji kościuszkowskiej.

31. Wieszanie targowiczan w Warszawie 9 maja 1794 "Wieszanie zdrajców"

33. Aneta Kaczmarczyk Martyna Kalinowska kl. III G GIMNAZJUM nr 1 w Wyszkowie im. Polskich Mistrzów Olimpijskich