PCF

1. PCF ? Per Capita Finansiranje - obaveznog i srednjeg obrazovanja –

2. FINANSIRANJE U OBRAZOVANJU - predškolsko,osnovno i srednje BUDžET TRANSFER Lokalna uprava - grad, opština - BUDžET • ODRŽAVANJE, OPREMA I SREDSTVA • MATERIJALNI TROŠKOVI • SOLIDARNE POMOĆI, JUBILARNE N. • PUTNI TROŠKOVI • STRUČNO USAVRŠAVANJE INVESTICIJE Ministarstvo prosvete, nauke i tehnočoškog razvoja Škola A Škola B PLATE Škola C FORMULA : - UREDBE - PKU - BUDžETI (iskustvo) Škola D INVESTICIJE PU PLATE POV

3. Per Capita Finansiranje - predškolsko,osnovno i srednje • -Za razliku od postojećeg sistema, nema direktne veze centralnih vlasti i izvršioca /škola/ • Decentralizovan sistem • finansiranja na 3 nivoa Ministarstvo prosvete, nauke i tehnočoškog razvoja

4. Šta je to PCF finansiranje u obrazovanju ? • .... je princip ”finansije prate učenika” • pružaocima usluga propisanog kvaliteta u obrazovanju: - jedinice lokalne uprave /grad, opština/, - državna škola, - privatna škola /osnivači/ se odobravaju finansije iz budžeta prema broju učenika Transfer = iznos po učeniku x broj učenika

5. PCF finansiranje, podrazumeva finansiranje po formuli ! • Vlada primenjuje formulu (set objektivnih pravila) za utvrđivanje iznosa transfera za opštine-gradove, koje takođe mogu da primenjuju formulu za utvrđivanje budžeta škola; • Osnovni imdikator u formuli je broj učenika; • Učenici se dele u različite grupe prema karakteristikama koje utiču na različitu cenu/nivo troška za njihovo obrazovanje, npr. razred, uzrast, kurikulum, lokacija, manjinsji jezik, pripadnost socijalno ugroženim kategorijama, mogu to biti i npr. vrsta grejanja, veličina škole, gustina naseljenosti, izd

6. Potpuno razvijen sistem PCF-a • Ima tri osnovna elementa : • Vlada primenjuje formulu per capita za utvrđivanje visine transfera • za obrazovanje opštinama /gradovima, koje imaju škole pod upravom; • Opštine primenjuju lokalnu formulu za izračunavanje ukupnog • budžeta (jedne budžetske stavke) za sve škole pod svojom upravom • za sve osnovne resurse uključujući i zaposlene; • Škole imaju finansijsku autonomiju (upravljaju sopstvenim budžetom- • direktor škole / školski odbor): škola sama određuje broj nastavnika u • zavisnosti od raspoloživog budžeta.

7. Raširenost PCF u Evropi Delimično PCF Postoje neki elementi Nacionalna formula za raspodelu sredstava sa centralnog nivoa za gradove / opštine - Neki od osnivača (gradovi/opštine) primenjuju lokalnu formulu za utvrđivanje budžeta škola - Škole ne upravljaju sopstvenim budžetom Primeri : Poljska, Estonija, Makedonija, Švedska, Finska, Mađarska Potpuno PCF Postoje sva tri elementa Nacionalna formula za raspodelu sredstava sa centralnog nivoa za gradove / opštine - Svi osnivača škola primenjuju lokalnu formulu za utvrđivanje budžeta škola - Škole upravljaju sopstvenim budžetom Primeri : V.Britanija, Holandija, Litvanija, Slovačka, Bugarska

8. Definisanje efektivne formule za PCF 1. Jednostavna formula • Jednostavna formula je dobra zato što je transparentna . . . . . G– transfer za i – tu opštinu/grad (ili školu) G = c P c -- iznos po učeniku P – broj učenika u opštini / gradu (ili školi) . . . . ali se ne može obezbediti pravičnost u raspodeli budžeta za opštine/gradove (ili škole), npr. za škole sa velikim rasponom u visini troškova po učeniku zbog strukture faktora kao što su: - različiti kurikulumi, a samim tim i različit broj časova nastave i broj učenika u grupama (razredi, tip škole, manjinski jezici); - veličina škola na nekim seoskim lokacijama, troškovi grejanja; - faktori socijalne ugroženosti, razvijenost lokalne sredine, ... i i i i

9. Efekti primene jednostavne formule PCF • Primenom ove jednostavne formule, velike škole dobijaju previše a male premalo

10. 2. Kompleksna formula • Pravičnija i odražava razlike u strukturnim troškovima (primer Poljske) G – transfer za i opštinu c-dodeljena sredstva po učeniku po kategorijama j (od 1 do m) – G = s c PPoljska ima 47 kategorija P – broj učenika u kategoriji j i u opštini i s -ponder za opštinu i za diferencijal plate nastavnika baziran na proporciji nastavnika u svakoj klasi nastavnika m i i j j i j=1

11. Ublažavanje bolnog prilagođavanja za one čiji će budžet biti smanjen - World bank - • Osnovna poenta PCF finansiranja je promena načina raspodele sredstava za obrazovanje tako da bude efikasniji i pravičniji Prema tome, neke opštine i škole dobiće više sredstava po učeniku u odnosu na ranije, a neke manje. • Ako je cilj da se smanje troškovi po učeniku u školama sa visokim troškovima neke škole i odeljenja će morati da se zatvore i nastavnici će morati da se otpuste. • To treba da se radi samo na početku školske godine. • Amortizovati prilagođavanje novom sistemu PCF, zadržavanjem u budžetu države/opštine određenih sredstava za prilagođavanje i pogrešne odluke, uz jasne kriterijume i na vreme od max. 2 – 3 godine

12. Nova uloga menadžmenta, direktora i školskih odbora u PCF – World bank - • Finansijski menadžer i menadžer resursa odgovoran za budžet škole, • Rukovodilac nastave: odgovoran za kvalitet obrazovanja i standarde i rezultate koje postižu učenici, zapošljava nastavnike, ocenjuje im radni učinak i unapređuje nastavnu praksu, • Veća razlika između plate direktora i nastavnika, • Stručno usavršavanje u rukovođenju nastavom i finansijama, • Osiguranje zapošljavanja najboljih kadrova (bez političkog i nepotističkog), • Školski odbor poziva direktora na dogovornost i osigurava transparentnost rada direktora, • Školski odbor mora imati Statut sa utvrđenim odgovornostima, ovašćenjima, načinu izbora članova i definisanje procedura, • Radnici moraju imati jasnu manjinu u odboru (Školski odbor nije Radnički savet)

13. Obuka, praćenje, procena i pilotiranje PCF • Obučiti : - opštinski službenici u odeljenju prosvete i finansija - direktori škola - računovodstva škola - članovi školskih odbora, • Izrada Studije procene za početak implementacije, • Pilotirati sa najkompetentnijim i reprezentativnim školama i opštinama, • Praćenje rezultata i poređenje sa Studijom, • Piloti nisu uspeli u Rumuniji i Azerbejdžanu, bez pilotauvedeno PCF u Poljskoj, Bugarskoj, Estoniji, Litvaniji, ostali su imali pilote. • U Srbiji piloti idu od 2013/14 u 16 opština: ......................

14. Rezime - WB - PCF je kompleksna reforma i to posebno njegova potpuna verzija - Neophodna je potpuna politička podrška (od strane i Ministarstva finansija i Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja), - Ne mora se u svakom slučaju primenjivati u celoj zemlji, može se pilotirati, ali to zahteva pažljivu procenu, - PCF finansiranje je održivo ? Korišteni izvori : Marko and Tony – World Bank Rosalind Levacic - “ Projekat DILS

15. PCF Hvala na pažnji ! Autor : Rade Erceg