JUMP-in

1. JUMP-in Gezonde leefstijl van kinderen Inactieven actief Voorkomen van overgewicht Samenwerkingverband tussen de GGD Amsterdam en DMO

2. Idee tot JUMP-in ontstaan in 1998n.a.v. een aantalveronderstellingen • Kinderen sporten te weinig • Kinderen worden te dik • Bewegingsarmoede neemt toe Twee onderzoeken • Kinderen in arme stadsdelen worden snel te zwaar (GGD) • Kinderen in arme stadsdelen participeren slecht bij georganiseerde sport (DMO sport) uitkomsten reden tot vervolg

3. Pilotproject JUMP-in (2002-2004)Doel: kinderen voldoen aan de NNGB • Veel sportaanbod! • Ook een monitoring Resultaten • meer kinderen gingen aan sport doen • meer kinderen voldeden aan de NNGB Groot succes: scholen realiseerden vijf dagen in de week sportaanbod na schooltijd: alle activiteiten zaten dagelijks vol Na succes van de pilot besloten tot huidige JUMP-in

4. Wat was het geval? • Sportaanbod bleek gevuld door kinderen die al aan sport deden en/of sportief en gezond waren • Kinderen met zwaarlijvigheid deden niet mee • kinderen met motorische achterstanden bleven weg Sportaanbod na schooltijd bereikt(e) sportieve kinderen

5. Meer bewegen aanbieden op school effectief tegen overgewicht? • Nota tijd voor sport • BOS • Combinatiefunctie • Meedoen allochtone jongeren aan sport Wat dan wel?

6. Afwijkend van projectdoelen: • Maak inactieven actief. Organiseer interventies voor kinderen • …..met overgewicht, • …..met motorische achterstanden, • …..met obesitas Wat dan wel? Bereik specifieke groepen! Signaleer kinderen • ….met overgewicht • ….met motorische achterstanden • ….met obesitas Deze “zorggroepen” eerst opsporen

7. Het JUMP-in leerlingvolgsysteem Bedoeld om in een groep te kunnen segmenteren Gericht aanbod realiseren voor groepen en individuen Niet bedoeld als onderzoeksinstrument

8. Hoe halen we gegevens binnen • Een team van JUMP-in komt naar de school en • “verwerft” de gegevens op school • “verwerkt” de gegevens in het online databestand Andere gemeenten laten metingen verrichten door de vakdocent l.o. Welke gegevens worden opgenomen?

9. Sportparticipatie Wat wordt gemeten? • Deelname bij verenigingssport en ander beweegaanbod (sportbuurtwerk, brede school, enz) Hoe? • Via interview wordt gevraagd naar deelname verenigingsport en andere beweegactiviteiten en of ze een zwemdiploma hebben. Doel? • Kinderen die niet participeren bij sport aanbod doen • Voorkomen dat aanbod gericht op in-actieven wordt gebruikt door sportieve kinderen

10. BMI – overgewicht/obesitas Wat wordt er gemeten? • Lengte gewicht (optie heup-/middelomvang) Hoe? • Via protocol overgewicht JGZ • Alle kinderen i.v.m. privacy apart en door speciaal getraind personeel. • Gegevens worden ingevoerd in databestand, met inachtneming van wet bescherming persoonsgegevens. • Ouders worden vooraf op de hoogte gesteld. Ook van de wijze waarop ze medewerking kunnen weigeren

11. BMI – overgewicht obesitas Doel? • Kinderen met overgewicht doorverwijzen naar JGZ met oog op de MIS van de GGD • Kinderen met obesitas rechtstreeks doorverwijzen naar obesitaspoli (eventueel zonder tussenkomst JGZ) in verband met onderzoek complicaties • Ouders van kinderen met overgewicht aanbod doen van cursussen op gebied van (op)voeding en bewegen • Kinderen met overgewicht gericht een begeleid bewegingsaanbod doen

12. Behoefte aan MRT Wat wordt gemeten? (Leeftijdsgebonden) • springen/kracht • statisch evenwicht • oog/lichaam coördinatie (stuiteren) • coördinatie (overgang symmetrie/dissociatie) • sociaal (beweeg)gedrag Hoe? • vragen aan vakdocent (indien in bezit van MRT-opleiding) • vragen aan groepsdocent • persoon uit naam van JUMP-in komt scan afnemen

13. Behoefte aan MRT Doel? • kinderen met een motorische achterstand krijgen MRT aangeboden • kinderen die uitvallen bij spel en bewegingsactiviteiten ondersteunen zodat ze weer mee gaan doen/plezier krijgen in bewegen • kinderen (in onderbouwgroepen) die dreigen uit te vallen bij spel aansluiting laten houden bij leeftijdsgenoten (risicoanalyse) Belangrijk: uit het volgsysteem blijkt dat kinderen die minder (samen)spelen een grotere kans maken op ontwikkelen overgewicht

15. Lichamelijke Opvoeding Wat wordt gemeten? • Rapportcijfer gym • plezier in spel/ bewegen en (samen)spelen Hoe? • Via vragen aan de vakdocent Doel? • indicatie krijgen in het niveau van bewegen van kinderen • kinderen op maat beweging kunnen aanbieden

16. Fitheid (optie) Wat wordt gemeten? • Toename van fitheid gedurende de looptijd van het project Hoe? • Shuttle-run-test, afgenomen door het team van JUMP-in Doel? • Kinderen gericht te laten werken aan fitheid

18. Stand van zaken juli 2007ca 9000 kinderen Op JUMP-in scholen 29,8% kinderen zwaarlijvig 9% obesitas 10% motorische achterstand 31,7 % lid van sportvereniging Landelijk 15% kinderen zwaarlijvig 3,1% obesitas

19. “Koplopers” in Amsterdam op het gebied van zwaarlijvigheid • Slotervaart > 32,3% (in pilot in 2002-2004 gemeten 36%) • Westerpark > 32,0% • Osdorp > 31,9% • Geuzenveld-Slotermeer > 31,0%

20. Willekeurige schoolklas in Amsterdam

21. Waarvan 30% overgewicht

22. Waarvan 10% obesitas

23. Waarvan ca 45 % complicaties

24. 30% wel, 70% niet lid sportvereniging

25. 12% behoefte aan MRT

26. Conclusie!

27. Welke resultaten? • Ouders kennen het belang van een gezonde leefstijl (bewegen en voeding) en kunnen dit te regelen • Alle kinderen nemen deel aan sportactiviteiten onder schooltijd • Voldoende beweegaanbodom de in-actieven te bereiken en te plaatsen (meer bewegingsaanbod, minder sportgerelateerd aanbod) • Passende sportinfrastructuur rond de scholen • Participatie bij sport en bewegen verbetert • Kinderen doen (zo vroeg mogelijk) positieve ervaringen op met sport en bewegen

28. Welke resultaten? (vervolg) • Signaleren van overgewicht, uitval bij spel en bewegingsactiviteiten en motorische achterstanden • Doorverwijzen van zorgkinderen (BMI en bewegingsachterstanden) • Cursusaanbod aan ouders met “zorg” kinderen op gebied van (het belang van) beweging en (op)voeding • Omgeving daagt uit tot beweging

29. Oorzaken? • Geen gebrek aan sportaanbod • Over het algemeen goed bewegingsonderwijs • In Amsterdam bijna alle scholen vakdocent L.O. • Geen slechte trainers of gebrekkig sportbeleid Er is een algemeen leefpatroon ontstaan waar bewegen niet inpast

36. Ouders speerpunt Alle beelden buiten situaties buiten school In projecttermen: • wie is de probleem eigenaar? • Niet de school! • Wel: ouders, eventueel ziektekostenverzekeraars Mogelijkheid tot structureel ander gedrag

37. Ouders speerpunt Oudervoorlichting • Ouders kennen het belang van sport, bewegen en gezonde voeding, Voorlichting community based aanbieden. Mediator nodig voor continu proces. Dat kan de schoolverpleegkundige of oudercontactpersoon zijn. Voornemen omzetten in gedrag • belemmeringen wegnemen, • Ouders kunnen sport, beweging en gezonde voeding regelen Gewoontevorming • Mogelijkheid tot structureel ander gedrag

38. Aansluiten bij ervaringBeeldmateriaal Voorlichting kinderen en ouders Onder schooltijd kan er een fitnessprogramma in combinatie met voorlichting over energiebalans worden aangeboden aan kinderen maar ook aan de ouders. voorbeeld

39. Hoe wordt JUMP-in geregeld? • Financiering projectgroep JUMP-in van alle onderdelen • Extra taken in de school: • Motiveren van ouders bijvoorbeeld voor doorverwijzing • Coördineren van de schoolsport • MRT faciliteren • Financiering voor twee uur in de week vanuit JUMP-in. • Vanaf 2009 opgenomen in het Sport- en Zorgplan van de • gemeente Amsterdam

40. Welke inzet wordt gevraagd van de groepsleerkracht? • Ondersteunen algemene programmadoelen • De Klas beweegt uitvoeren • Bewegen doe je zo! uitvoeren • Eventueel strookjes innemen bij aanmeldingen van kinderen Belangstelling tonen!

41. Wat betekent dat voor de school? • Goed bewegingsonderwijs • Aanbod van MRT • Oudervoorlichting over voeding en bewegen • Veel schoolsport, uitgebreid beweegaanbod • Medegebruikers in de gymzaal • Doorverwijzing naar arts, fysiotherapeut, obesitaspoli Benoemen van gezondheid en bewegen in het schoolwerkplan

42. Wat betekent dat voor de school? (Stellingen!) • De school is medeverantwoordelijk voor de gezondheid van de kinderen en de school zal de organisatie daar op moeten richten.

43. Wat betekent dat voor de school? (Stellingen!) • Iedere school zal een actief beleid moeten hebben op het uitdelen van snoep en traktaties. Dit dient in het schoolwerkplan te staan.

44. Wat betekent dat voor de school? (Stellingen!) • In het kader van een actieve leefstijl wordt het takenpakket binnen de normjaartaak van de vakleerkracht bewegingsonderwijs aangepast D.w.z. dat er binnen de opleiding tot vakleerkracht meer aandacht moet komen voor andere competenties dan alleen lesgeven, de vakleerkracht ook buiten de schooltijd inzetbaar zal moeten zijn en derhalve een grotere aanstelling zal moeten krijgen. • (Mogelijkheid combinatiefunctie)

45. Wat betekent dat voor de school? (Stellingen!) • De verzekering voor de leerlingen zal uitgebreid moeten worden tot alle activiteiten die in samenwerking tussen de school en derden georganiseerd worden. • Van iedere instructeur in de naschoolse periode moet geëist moeten worden dat hij/zij bevoegd is, een beroeps- en aansprakelijkheidsverzekering heeft afgesloten en over een verklaring van goed gedrag beschikt. • De gymzaal van de school moet na de naschoolse-projecten beschikbaar zijn voor structurele verhuur

46. voorlichtingsfilm JUMP-in

47. Hartelijk dank voor uw aandacht!www.jumpin.nl Vragen?