Hazirlayan : tug e deniz akir

1. hazirlayan : tug�e deniz �akir

2. Mars Mars (eski adiyla Merih), G�nes sisteminin'nin d�rd�nc� gezegenidir. Ismi Eski Roma'daki savas tanrisi Mars'tan gelmektedir Gece temiz bir havada basit bir teleskopla kirmiziligi g�r�lebilir. Bu kirmizilik nedeniyle Kizil Gezegen olarak da adlandirilir.

3. Mars Mars'in 1877 yilinda Amerikali astronom Asaph Hall tarafindan kesfedilen Phobos (Korku) ve Deimos (Dehset) adinda iki uydusu vardir. Bu uydularin nasil olustuklari bilinmemekle beraber, Mars'in k�tle �ekim alanina kapilmis astreoitler olduklari d�s�n�lmektedir. Bu iki uydu Mars ile es d�nme-dolanma yaptiklari i�in Mars�tan hep ayni y�zleri g�r�l�r.

4. Yerbenzeri bir gezegen olan Mars�in �ok ince de olsa bir atmosferi vardir. Mars�in kirmizi rengi y�zeyinde bulundurdugu ve hava hareketleri sonucu atmosferinde asili kalan demir par�aciklarindandir. Mars

5. Y�zey sekilleri aydaki volkan ve �arpma kraterleri �zelliklerini g�sterir. Vadileri,��lleri ve kutup buzullari vardir. G�nes Sistemi�nin en y�ksek dagi; Olimpos Dagi ve en genis kanyonu Marineris Vadisi Mars�tadir. Mars

6. Peki neden Mars? Mars �ok uzun zamandir insanoglu �zerinde �ekici etkisini s�rd�rm�st�r. Yapilan ilk teleskoplu g�zlemlerde;y�zeyde g�r�len renk degisiklikleri mevsimlik bitki �rt�s� degisimine ve �izgisel sekillerde �st�n zeka tasarimlari olarak yorumlandi. Bu �nceki asilsiz yorumlar biz d�nyalilarin Mars �zerindeki merakini daha da arttirdi. Diger yapilmis teleskoplu g�zlemlerde; k���k iki uydusu,kurumus su kanallari ve �ukurlar,kutupsal buzul basliklari,G�nes Sistemimizin en y�ksek dagi olan Olimpus Dagi ve gene sistemimizin en genis kanyonu Marineris Vadisi g�zlemlendi. Bu buluslar kizil gezegen �zerine �alisilmasi gerekliligini arttirdi. Mars yerbenzeri bir gezegendir.D�nya�nin �apinin yarisi kadar bir �apa sahip,y�zeyinde kayalar ve soguk ��lleri bulundurur. Bu bulgular isiginda bilimadamlari da su sorulara yanit aradi;

7. Mars�in olusumu ve bilesimi D�nya�dan ne kadar farkli? Bu iki gezegen evrim s�re�lerini hangi asamalardan ge�erek tamamlamislar? Mars�in i� yapisi D�nya�dan ne kadar farklilik g�sterir? Mars jeolojik olarak hala aktifmidir? Insanlarin kullanabilmesi i�in dogal kaynaklari var midir? Varsa nelerdir? Mars�ta daha �nceleri daha yogun bir atmosfer ve okyanuslar var miydi? Mars�in jeolojik tarihi boyunca iklimi nasil degisti ve bu degisimlere neler sebep oldu? Bug�n Mars�ta hala sabit bir iklim hakim midir? Mars �zerindeki kimyasal evrim,organik molek�llerin sekillenmesinde etken oldu mu? Kimyasal evrim molek�llerin h�cre b�l�nmesiyle olusumuna �nc�l�k etti mi? Eger daha �nce bir canli t�r� varolduysa Mars�ta hala bir yerlerde olabilir mi? Phobos ve Deimos simdi ki bulunduklari y�r�ngede olmadan �nce neydiler? Jeolojik ve dogal kaynaklar olarak hangi �zelliklere sahipler? Neden Mars?

8. MARS PROJELERI Gezegenin y�zeyi,iklimi ve jeolojisini �grenebilmek i�in Sovyetler Birligi,Birlesik Devletler,Avrupa ve Japonya tarafindan d�zinelerce uzay araci,y�r�ngeci,kondu ve gezici ara� Mars�a yollandi. Asagi yukari Mars�a giden uzay ara�larinin ��te ikisi ya yolda,ya g�revini bitirmeden ya da hen�z g�reve baslamadan basarisiz oldu. Bilimadamlari ,bu y�ksek oranli basarisizliklarin sonucunu her ne kadar teknik problemlere baglasada yasanmis ve nedeni bilinmeyen kayiplar i�in k���k bir de efsane olusturdu. Bilim adamlari D�nya�da oldugu gibi Mars y�r�ngesinde de bir Bermuda Seytan ��geni oldugunu d�s�n�rler.Lanetli Mars yada Mars�a giden uzay ara�lari ile beslenen b�y�k galaktik bir cadinin oldugunu d�s�n�rler :P

9. MARS�IN LANETI Bug�ne kadar g�nderilen bir �ok ara� Mars atmosferine girer girmez D�nya ile baglantisi kesilmis. Bilimadamlari Mars y�r�ngesini hep Bermuda Seytan ��genine benzetmistir. En son 2003 yilinda ESA�nin yolladigi Beagle2�ninde kaybolmasi ile ilgin� yorumlar yapildi. Kondularin kaybolmasi ile ilgili bir teori �nerdiler. Mars�in atmosferinde olusan toz firtinalari Beagle2�nin saglam inis yapmasina engel olmustu. 1960�a kadar yapilan b�t�n u�uslardan (35) sadce 3�te 2�si basarili olabilmisti.1993�te NASA�nin Mars programi i�in g�nderdigi ara�lari gezegenin yakinlarinda kayboldu. Bunun gibi �rneklerden sonra Beagle i�inde sunu d�s�n�yorlar. Ya atmosfere girerken yanarak yok oldu,ve ordan da uzaya sa�ildi ya da firtinada paras�t�yle karmakarisik bir hale gelip islevselligini yitirdi. Projede �alisanlar belki birg�n kaybolan ara�larin Mars�in y�zeyinde bulunabilecegini d�s�n�yorlar. Ya da y�zeye indiklerinde elinde ara�larin par�alarini tutan,�Sanirim bunlar sizindi�� diyerek karsilayack yesil bir adam oldugunu.

10. GE�MISTEKI G�REVLER Mars�a ilk basarili u�us 1964 yilinda NASA�nin g�nderdigi Mariner 4 idi. Y�zeye yerlesen ilk basarili kondular 1971 yilinda

11. GE�MISTEKI G�REVLER Sovyetlerin g�nderdigi Mars Sonda Programi i�erisinde giden Mars2 ve Mars3�t� fakat yere indikleri anda iletisimlerini kaybetmislerdi

12. Daha sonra 1975�de gene NASA�nin Viking Programi i�in g�nderdigi ve iki y�r�ngeci ve kondu barindiran araci 1976 yilinda y�zeye basarili bir inis yapti. Operasyon boyunca Viking1, 6 ve Viking2 de 3 yil s�reyle y�zeyde kalmayi basardi. Viking kondulari Mars�in ilk renkli fotograflarini naklen yayinladi ve g�n�m�zde kullandigimiz Mars y�zeyi haritasini �ikardi. GE�MISTEKI G�REVLER

13. Sovyet sondalarindan Phobos 1 ve 2,1988 yilinda Mars ve iki uydusu �zerinde �alismak i�in yollandi fakat ne yazik ki Phobos 1 Mars yolu �zerinde iletisimini kaybetti. Buna ragmen Phobos 2, Mars ve uydusu Phobos�un fotograflarini �ekti ama o da iki kondusunu y�zeye yerlestiremeden hemen �nce basarisiz oldu GE�MISTEKI G�REVLER

14. 1992�deki Mars Observer y�r�ngecisinin basarisizligini izleyen NASA, 1996�da Mars Global Surveyor�i yolladi. Bu g�rev basariyla sonu�landi ve birincil g�revi olan haritalandirmayi basarili bir sekilde 2001 yilinda tamamladi. Surveyor�in firlatilmasindan sadece bir ay sonra NASA,i�inde kesif robotunu da bulunduran Mars Pathfinder�i Ares Vadisi�ne indirdi. Bu basarili g�rev D�nya�ya yollanan olagan�st� fotograflarla kismen de olsa herkes tarafindan ilgi g�rd�. GE�MISTEKI G�REVLER

15. G�NCEL G�REVLER

16. G�NCEL G�REVLER NASA�nin 2001�de basariyla yolladigi Mars Odyssey y�r�ngecisi hala y�r�ngede dolanmakta ve g�revini Agustos 2006�da tamamladi. Odyssey�in Gama Isini Tayf�ekeri,Mars �st y�zeyi ya da Mars regolitinde belirgin miktarlarda hidrojen varligini kesfetti. Bu hidrojen varligi b�y�k miktarlarda su buzunun depolandiginin isaretidir.

17. 2003�te ESA,i�inde Mars Express y�r�ngecesi ve kondusu Beagle2�yi barindidan Mars Express uzay aracini yolladi. Y�zeye inisinde basarisiz oldugu anlasilan Beagle 2�nin kaybi subat 2004�te a�iklandi. 2004��n baslarinda Planetary Fourier Spectrometer takimi Mars atmosferinde metan ,Haziran 2006�da da ESA Mars�daki kutup isinimlarini kesfettigini a�ikladi. G�NCEL G�REVLER

18. G�NCEL G�REVLER Ayrica 2003 yilinda NASA, Sriprit ve Opportunity olarak adlandirdigi ikiz Mars kesif ara�larini firlatti. Iki ara�ta basarili bir sekilde Ocak 2004�te y�zeye kondu ve b�t�n hedeflerine ulasarak �st�n basari sagladi. Bu hedeflerden en �nemlisi y�zeyde yer yer a�iga �ikan sivi suyun varligi i�in g��l� kanitlarin bulunmus olmasidir.Mars�taki toz ve r�zgar firtinalari bu iki aracin g�nes panellerini zaman zaman temizleyerek onlarin �m�rlerini uzatmistir.

19. G�NCEL G�REVLER 12 Agustos 2005 �te NASA�nin Mars Renaissance Orbiter sondasi iki yil s�recek bilimsel g�zlemleri y�netmek i�in gezegene dogru firlatildi ve 10 Mart 2006 �da Mars�a ulasti. Y�r�ngede dolasacak olan ara� daha sonraki g�revler i�in gezegenin y�zey ve hava hareketleri haritasini �ikardi. Ayrica D�nya ile �nceki g�revlere g�re daha gelismis bir batgenisligi kapsayan bir telekominikasyon bagi sagladi .

20. GELECEK G�REVLER

21. GELECEK G�REVLER Planlanan sonraki Mars g�revi ; NASA�nin Phoenix Mars kondusunun 2007�de firlatilip 2009 yilinda Mars�in kutup y�resine ulasmasi. Bu kondu da Mars y�zeyini 1m. derinlige kadar kazabilen 2,5 m. uzunlugunda robotik bir kol olacak. Kondu ; y�zeyin 30 m altinda,%80 oraninda buz bulunma olasiligi olan b�lgede bulunacak ve insan sa�i enindeki binlerce par�acigi par�alara ayirip inceleyebilecek bir mikroskobik kamerasida olacak.

22. GELECEK G�REVLER 2009�da Phoenix�i , diger Mars kesif ara�larindan daha b�y�k,hizli (90m/h) ve zeki olan Mars Bilim Laboratuari projesi izleyecek. Kimyasal lazer �rnekleri barindiracak deneyler,13m. uzaklikta bulunan kayalarin yapisini ortaya �ikarmak i�in toplanip incelenecek.

23. 2009�da firlatilmasi planlanan Rus-�in ortak yapimi Phobos-Grunt projesi Mars�in uydusu Phobos�tan alinan �rnekleri toplayacak. 2012�de ESA�nin firlatmayi planladigi ilk gezici ara� ExoMars,organik molek�lleri aramak i�in Mars y�zeyini 2m derinlikle kazacak �zellige sahip olacak. GELECEK G�REVLER

24. GELECEK G�REVLER Amerika Birlesmis Milletleri tarafindan yapilmasi planlanan insanli Mars kesifleri (Vision for Space Exploration) 2004�te Baskanlari Bush tarafindan a�iklanmisti. 2025�te hayata ge�irilmesi planlanan Orion Crew Exploration Vehicle (CEV) projesinde NASA ve Lockheed Martin birikte yeraliyorlar

25. Avrupa Uzay Ajansi (ESA),2030 ve 2035 yillari arasinda Mars�a insanli u�us yapacaklarinin umudunu veriyor. ExoMars ve Mars �rnek Geri D�n�s�m Projeleri�nin basarili olmasi bu umuda �ncelik edecek. GELECEK G�REVLER