100 dni

1. 100 dni Funkcjonowania gabinetu Premiera Donalda Tuska - najważniejsze działania Ministerstwa Sprawiedliwości

2. 1. Zmiany w prokuraturze • Rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego: • Funkcja Prokuratora Generalnego, jako naczelnego organu prokuratury, stanie się funkcją samodzielną, przy zachowaniu kompetencji rządu do kontroli sposobu w jaki Prokurator Generalny ściga przestępczość oraz efektów jego działalności.

3. Zmiany organizacyjne i budżetowe

4. Kadencyjność stanowisk kierowniczych w prokuraturze • Projekt zakłada – poza kadencyjnością Prokuratora Generalnego - również kadencyjność sprawowania funkcji prokuratorów okręgowych i ich zastępców, powoływanych na okres 6 lat, bez możliwości powołania ich ponownie do pełnienia tych funkcji oraz kadencyjność sprawowania funkcji prokuratorów rejonowych i ich zastępców, powoływanych na okres 4 lat, przy czym kadencja ich może zostać odnowiona jeden raz.

5. Umocnienie prokuratora jako organu procesowego • Przyjęte w projekcie rozwiązania legislacyjne koncentrują się ponadto na umocnieniu pozycji prokuratora jako organu procesowego. Prokurator przełożony będzie mógł wydawać wiążące prokuratorów podległych wytyczne dotyczące sposobu postępowania w poszczególnych rodzajach spraw lub w konkretnej sprawie, jednakże jego wytyczne w takiej sprawie nie będą mogły przybrać formy polecenia dotyczącego treści czynności procesowej. Do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora podległego będzie uprawniony tylko prokurator bezpośrednio przełożony.

6. Zmiany organizacyjne i budżetowe • Konsekwencją ustrojowo-organizacyjną rozdziału funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego jest przyjęte w projekcie ustawy zniesienie Prokuratury Krajowej i utworzenie Prokuratury Generalnej. • Powszechnymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury będą: Prokuratura Generalna oraz prokuratury okręgowe i rejonowe.

8. 2. Jednolity i nowoczesny model aplikacji prawniczych • W dniu 20 grudnia 2007 r. Minister Sprawiedliwości powołał zespół do opracowania nowego modelu dostępu do wykonywania zawodów prawniczych. • Zespół przygotował projekt założeń nowej ustawy, której celem jest standaryzacja kryteriów naboru na aplikacje oraz wprowadzenie przejrzystości równego dostępu do zawodów prawniczych, a także umożliwienie udzielenia pomocy prawnej przez inne osoby - co ma zagwarantować znacznie szerszy dostęp obywateli do usług prawniczych w prostych sprawach, • Przygotowany projekt założeń został zaakceptowany przez Komitet Stały Rady Ministrów w dniu 31 stycznia 2008 r. Obecnie prowadzone są prace nad projektem ustawy.

9. Jednocześnie przygotowano projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy – Prawo o notariacie. Powyższa nowelizacja ma na celu przede wszystkim dostosowanie obowiązujących przepisów do treści wyroków Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 kwietnia 2006 r. (K 6/06) i 8 listopada 2006 r. (K 30/06) w zakresie katalogu osób uprawnionych do wpisu na listę adwokatów (radców prawnych) oraz do przystąpienia do egzaminu adwokackiego (radcowskiego, notarialnego) bez odbycia aplikacji, jak również w zakresie zasad zdawania egzaminu adwokackiego i radcowskiego.

10. Rozwiązanie problemu asesorów sądowych – nowy model kariery sędziowskiej • Zakres proponowanych rozwiązań związanych z wyborem najlepszego modelu kariery sędziowskiej wymaga zmian ustrojowych. Przygotowywana jest szeroka nowelizacja ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw. • Zespół ekspertów powołany przez Ministra Sprawiedliwości przygotował szczegółowe założenia regulacji prawnych dotyczących zmian systemu kształcenia kadr wymiaru sprawiedliwości i prokuratury, przesłanek powoływania i statusu sędziego oraz likwidacji funkcji asesora sądowego.

11. 3. Projekt szybkiej nowelizacji kodyfikacji karnych • I. Zmiana zasad wykonania kary ograniczenia wolności, tj. stworzenie takiego modelu, aby kara ograniczenia wolności mogła stać się realną alternatywą dla kary pozbawienia wolności Zmiany mają dotyczyć, w szczególności: • określenia możliwie najszerzej podmiotów, w których mogłaby być wykonywana przez skazanych nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne lub praca społecznie użyteczna, • zredukowania do minimum administracyjnych czynności podmiotu zatrudniającego, związanych z organizacją i dokumentowaniem przebiegu wykonywania pracy, • zniesienia z podmiotu zatrudniającego większości dotychczasowych kosztów zatrudnienia skazanych, takich jak np. ubezpieczenie skazanych, badania lekarskie, szkolenia, wynagrodzenie osób sprawujących nadzór nad skazanymi u pracodawcy, • wprowadzenia ulg podatkowych dla pracodawców z tytułu zatrudnienia skazanych, • zapewnienia, jak i pozyskiwania nowych miejsc pracy dla skazanych.

12. 3. Projekt szybkiej nowelizacji kodyfikacji karnych (cz. 2) • II. Zmiana zasad orzekania o warunkowym przedterminowym zwolnieniu • III. Wyeliminowanie oczywistych błędów poprzednich nowelizacji • IV. Zmiana zasad wymierzania kary grzywny oraz łącznej kary grzywny • V. Rezygnacja z systemu parametrycznego i wprowadzenie systemu kwotowego

13. 3. Projekt szybkiej nowelizacji kodyfikacji karnych (cz. 3) VI. Zmiany podyktowane treścią wyroków Trybunału Konstytucyjnego (np. zmiana brzmienia art. 203 k.p.k. wobec niekonstytucyjności tego przepisu w zakresie, w jakim m. in. nie wskazuje maksymalnego czasu trwania obserwacji psychiatrycznej w zakładzie leczniczym). VII. Rezygnacja z występku o charakterze chuligańskim VIII. Przebudowa postępowania przyspieszonego • rezygnacja z samoistnej podstawy zatrzymania w postaci ujęcia na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa lub bezpośrednio potem, • rezygnacja z obligatoryjnej obrony • określenie trybu przyspieszonego nie jako trybu szczególnego postępowania zwyczajnego, lecz jako trybu szczególnego postępowania uproszczonego,

14. 4. „Elektroniczne postępowanie upominawcze” Jest to rozwiązanie nowoczesne i praktykowane w niektórych wysoko rozwiniętych krajach. Proponowane rozwiązanie pociągnie za sobą istotne ograniczenie kosztów postępowania, zarówno dla wymiaru sprawiedliwości, jak i stron. Kluczowe założenia to: • Zwiększenie kompetencji referendarzy sądowych, którzy orzekaliby w elektronicznym postępowaniu upominawczym. • Obowiązek podjęcia przez e-sąd czynności w sprawie w określonym terminie, np. 1 dnia roboczego od daty wniesienia pozwu.

15. 4. „Elektroniczne postępowanie upominawcze” (cz.2) • Pozew w postaci formularza wypełnianego on-line lub off-line wnoszony poprzez elektroniczny system dostępowy sądu włącznie z mechanizmem umożliwiającym elektroniczne opłacenie pozwu na wzór rozwiązań przyjętych w handlu elektronicznym. • Opłaty od pism procesowych wnoszonych w elektronicznym postępowaniu upominawczym niższe niż w postępowaniu nakazowym. • Powód obowiązany byłby komunikować się z e-sądem (wnosić pisma procesowe) jedynie elektronicznie. Jeśli powód wniósłby do e-sądu pismo w postaci tradycyjnej (na papierze), zostałoby ono zwrócone bez wezwania do uzupełnienia braków formalnych.