PRL- rządy zdrajców narodowych

1. PRL- rządy zdrajców narodowych Wyk. Weronika Karolina Krzemień i Aleksandra Anna Sławińska Opiekun pracy: p.Ludwika Nejmanowska

2. Zdrada narodowa - dla nas Zdrada narodu jest pojęciem subiektywnym. Dla każdego człowieka gdzie indziej przebiega granica pomiędzy zdradą a konformizmem. Nasze zdanie dotyczące tego tematu pragniemy przedstawić na przykładzie wydarzeń z okresu PRL, które uważamy za zdradę narodu polskiego(1945-1989).

3. Kontrowersyjny komunizm W obecnej Polsce komunizm nadal budzi wiele kontrowersji. Świadczą o tym emocje związane z publikacjami dokumentów z tamtego okresu, znajdujących się obecnie m.in. w Instytucie Pamięci Narodowej. Zdania polskiego społeczeństwa na temat ówczesnego ustroju są podzielone. Część uważa ten system za opiekuńczy i korzystny dla narodu, inni zwracają uwagę na brak swobód obywatelskich i zgubne dla rozwoju gospodarki postępowanie władz (ograniczenie handlu z państwami zachodnimi, odgrodzenie się od nich tzw. żelazną kurtyną).

4. Geneza komunizmu Komunizm wykształcił się na początku XX wieku w Rosji z ruchu socjalistycznego. Po rewolucji październikowej w 1917 roku do władzy w tym państwie doszła komunistyczna partia bolszewików z Władimirem Iljiczem Uljanowem (Leninem) na czele. Po drugiej wojnie światowej rozszerzył się wpływ komunistycznej Rosji pod przewodnictwem Józefa Stalina (następca Lenina) na państwa Europy Środkowo-Wschodniej. Tak powstał ZSRR, w którego skład wchodziły następujące państwa (nazwy współczesne) : Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Estonia, Gruzja, Kazachstan, Kirgistan, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Rosja, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan. Pod wpływem Rosji pozostawały także inne państwa Europy Wschodniej, nie wcielone do ZSSR, m.in. Polska.

5. Geneza komunizmu w Polsce Po dojściu do władzy w Rosji, młodzi socjaliści pragnęli rozszerzyć swoje wpływy także na państwa sąsiednie, w tym Polskę. W dniach 12-15 sierpnia 1920 r. doszło na terenie Polski do rozstrzygającej bitwy, w której wojska polskie pod dowództwem Józefa Piłsudskiego pokonały wojska rosyjskie, ochraniając Europę od rozprzestrzenienia się komunistów. Wydarzenie to zwane jest Cudem nad Wisłą. Po drugiej wojnie państwa Europy Wschodniej (w tym Polska) zostały oddzielone od Europy Zachodniej tzw. żelazną kurtyną. Wprowadzono w nich wtedy, za przyzwoleniem m.in. USA i Wielkiej Brytanii, komunizm.

6. Symptomy komunizmu w Polsce • Brak możliwości wyboru władzy przez społeczeństwo (ustrój totalitarny) • Cenzura nałożona na wszystkie dziedziny życia, m.in. na muzykę i literaturę… • Znaczne ograniczenie swobód obywatelskich ( np. zakaz organizowania wieców i manifestacji) i religijnych • Nauczanie sfałszowanej historii w szkołach, represje za otwarte mówienie o krzywdach wyrządzonych Polsce przez Rosję - na przykład o bestialskim mordzie polskich oficerów w Katyniu

7. Zdrajcy narodowi w czasach PRL Osoby, które aktywnie działały na rzecz władz komunistycznych w Polsce, a więc członków PZPR, pracowników Milicji Obywatelskiej, Służb Bezpieczeństwa, Urzędu Bezpieczeństwa oraz innych organów administracji PRL, można określić mianem zdrajców narodu. Zaprzedali oni bowiem Polskę ZSRR, spowodowali, że Polacy zostali pozbawieni praw i swobód obywatelskich, byli prześladowani a nawet zabijani. Mianem zdrajców nie można jednak określić osób, które bez sprzeciwu poddawały się nakazom władz, nie angażowały się w działalność opozycyjną, były pasywne, ponieważ swoim zachowaniem nie krzywdziły rodaków, a jedynie nie przyczyniały się do naprawy sytuacji w Polsce. Zdrajcami nie można również nazwać tych agentów Służb Specjalnych, którzy współpracowali pod przymusem, zastraszano ich lub ich rodziny, grożono im.

8. Przywódcy PRL W okresie PRL w Polsce rządziło sześciu sekretarzy PZPR: • Bolesław Bierut (1948-1956) • Edward Ochab (1956) • Władysław Gomułka (1956-1970) • Edward Gierek (1970-1980) • Stanisław Kania (1980-1981) • Gen. Wojciech Jaruzelski (1981-1989) Zależnie od panującego sekretarza nasilały się lub łagodziły formy nacisku na społeczeństwo. Historia PRL-u dzieli się na cztery główne okresy: Bieruta, Gomułki, Gierka i Jaruzelskiego. Według nas każda z tych osób, a także wszyscy inni członkowie władz PZPR, są zdrajcami narodu, gdyż odpowiadają za brak demokracji w PRL.

9. Okres Bieruta Okres, kiedy Polską rządził Bolesław Bierut, nazywamy stalinizmem. Bierut bym bowiem zwolennikiem całkowitego uzależnienia państwa od ZSRR i ślepego wykonywania poleceń Józefa Stalina, a następnie jego następcy Georgija Malenkowa. Za jago rządów panowała najostrzejsza dyktatura, a patrioci i opozycjoniści byli najbardziej represjonowani. Odbywały się m.in. pokazowe, sfałszowane procesy, w których żołnierze walczący podczas II wojny światowej skazywani byli na śmierć lub długie więzienie pod absurdalnymi zarzutami.

10. Okres Gomułki W początkowym okresie swoich rządów Gomułka złagodził formę rządów komunistycznych, chcąc uniknąć powtórzenia sytuacji z czerwca 1956 (slajd nr 16), czemu towarzyszyła poprawa stosunku z kościołem katolickim, amnestia dla wielu więźniów politycznych, tzw. „otwarcie na świat”. Okres ten zwany jest „odwilżą”. W drugiej połowie lat 60. znowu ograniczono swobody obywatelskie, zwiększając jednocześnie nacisk na "właściwe stosunki" z ZSRR. Kolejne podwyżki cen żywności spowodowały wystąpienia robotnicze w 1970 roku, w wyniku których Gomułka musiał ustąpić ze swojego stanowiska.

11. Rządy Gierka Pod koniec lat sześćdziesiątych wyrósł na naturalnego przywódcę partii komunistycznej i po krwawo stłumionym wystąpieniu robotników w grudniu 1970 zastąpił skompromitowanego Gomułkę na stanowisku I sekretarza KC PZPR. Edward Gierek starał się prowadzić politykę zagraniczną bardziej otwartą na kraje zachodnie niż jego poprzednik. Związane było to z panującym wówczas okresem odprężenia w stosunkach międzynarodowych. Wyrazem tego były m.in. liczne spotkania z kolejnymi amerykańskimi prezydentami Nixonem, Fordem i Carterem, niemieckim prezydentem Walterem Scheelem i kanclerzem Willy Brandtem, oraz przede wszystkim z ówczesnym prezydentem Francji Valérym Giscardem d‘ Estaingem. Jednocześnie za jego rządów nastąpiło jeszcze większe związanie PRL z ZSRR i umocnienie roli PZPR w państwie (wprowadzono wtedy poprawkę do konstytucji- slajd nr 20) Za rządów Edwarda Gierka rozpoczęły się protesty robotnicze w czerwcu 1976 w Radomiu, Ursusie i kilku innych miastach. Brutalne represjonowanie uczestników (ścieżki zdrowia, wyrzucanie z pracy) spowodowało powstanie opozycji demokratycznej.

12. PRL za gen. Jaruzelskiego W latach osiemdziesiątych przywódcą PZPR i PRL został gen. Wojciech Jaruzelski. Zainicjował on reformy gospodarcze i instytucjonalne (np. powołanie Trybunału Stanu, Rzecznika Praw Obywatelskich czy Naczelnego Sądu Administracyjnego). Wraz z narastającym kryzysem gospodarczym i rosnącym zadłużeniem zagranicznym (około 24 miliardów dolarów) sytuacja gospodarcza Polski pogarszała się. 1 lipca 1980 roku władze ogłosiły podwyżkę cen żywności. Było to bezpośrednim impulsem do wybuchu pokojowo przebiegającego buntu społecznego (slajd nr 21). 13 grudnia 1981 roku gen. Jaruzelski wprowadził stan wojenny (slajd nr 22) i stanął na czele Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON).

13. Urząd Bezpieczeństwa Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (UBP), potocznie Urząd Bezpieczeństwa (UB), został powołany formalnie do ochrony bezpieczeństwa państwa, faktycznie służył likwidacji wszelkich form oporu w okresie powstawania i utrwalania władzy komunistycznej w Polsce. Urząd Bezpieczeństwa liczył około 30 tys. funkcjonariuszy, tzw. agentów . Część z nich zmuszono do współpracy groźbą, jednak większość robiła to z własnej woli, otrzymując w zamian przywileje, na jakie nie mógł liczyć zwykły obywatel, np. możliwość wyjazdu za granicę, mieszkania, samochody, pieniądze. Ich praca polegała przede wszystkim na zbieraniu informacji i „donoszeniu” na działaczy opozycji. Działalność taka jest według nas zdradą rodaków, przekreślała bowiem szanse Polski na zmianę władz, a tym samym na podniesienie się z kryzysu powojennego.

14. Sytuacja Kościoła w czasach PRL W PRL nastały dla Kościoła w Polsce trudne czasy. Nasiliły się prześladowania duchownych. Ludzie nie mogli otwarcie wyznawać swojej wiary. Władza komunistyczna zabraniała publicznego oddawania czci Bogu. Utrudniała uczęszczanie na lekcje religii, aż w końcu wyeliminowała ją w ogóle ze szkoły. Zdjęto krzyże ze ścian w publicznych miejscach. Ludzie wierzący byli uznawani za wrogów władzy. Kościół był w tych czasach jedyną zorganizowaną siłą, której nie zdołały sobie podporządkować komuniści, pomimo takich działań władz jak uwięzienie kard. Wyszyńskiego czy zamordowanie ks. Jerzego Popiełuszki w 1984 r. Prześladowanie wiernych było zdradą narodową, ponieważ w ten sposób pozbawiano obywateli swobód religijnych.

15. Uwięzienie kard. Wyszyńskiego Ówczesny prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński, cierpiał z powodu prześladowań Kościoła katolickiego. W tej sytuacji, aby uchronić Kościół i naród od napięć i rozlewu krwi próbował rozmawiać z władzą państwową. Z wielką roztropnością, a jednocześnie z odwagą, bronił praw ludzi wierzących w naszym kraju. Został jednak uznany przez władzę za wroga narodu. W 1953 r. był aresztowany i więziony do 1956 r. Przebywał kolejno: w Rywałdzie Królewskim, Stoczku Warmińskim, Prudniku koło Opola oraz w Komańczy w Bieszczadach. W więzieniu dużo czasu spędzał na modlitwie, ufał Bogu do końca i wierzył, że zwycięstwo dla Polski przyjdzie przez Maryję, dlatego nie załamywał się. Modlił się za swoich wrogów i okazywał im szacunek. Więzienie kardynała Wyszyńskiego było wielkim ciosem dla ludzi wierzących, zostali oni bowiem pozbawieni autorytetu moralnego.

16. Poznań- czerwiec ‘56 Rankiem 28 czerwca 1956 roku w Zakładach Hipolita Cegielskiego wybuchł strajk robotników, który przerodził się w spontaniczny protest mieszkańców Poznania przeciw totalitarnej władzy. Robotnicy domagali się, aby władze cofnęły narzucone normy pracy, obniżyły ceny i podwyższyły płace. Początkowo była to pokojowa manifestacja, kontrolowana przez aktyw robotniczy, próbowano rozmawiać z przedstawicielami Wojewódzkiej Rady Narodowej i żądano przyjazdu premiera Józefa Cyrankiewicza, później jednak nastąpił wzrost napięcia wśród demonstrantów. Z opanowanego radiowozu podano informację o aresztowaniu delegacji robotniczej, która przebywała 26 VI w Warszawie, co spowodowało marsz kilku tysięcy demonstrantów pod więzienie, rozbicie go i wypuszczenie na wolność 257 więźniów, a także atak na gmach sądu i zniszczenie akt.

17. Poznań- czerwiec ‘56 c.d. W odpowiedzi władze skierowały do miasta regularne jednostki wojskowe - początkowo 19 Dywizję Pancerną, później jeszcze 10 Dyw. Panc. oraz 4 i 5 Dyw. Piechoty. Łącznie skierowano do pacyfikacji miasta ponad 10 300 żołnierzy, ok. 400 czołgów, ponad 30 transporterów opancerzonych. Siły te prowadziły walki uliczne z grupami cywilów, przeważnie młodymi wiekiem, uzbrojonymi tylko w 188 sztuk broni oraz butelki z benzyną. W toku walk i pacyfikacji miasta zginęło 57 osób, w tym 49 cywili i 8 spośród żołnierzy i aparatu bezpieczeństwa, około 600 osób (po obu stronach barykady) zostało rannych. Aresztowania uczestników rozpoczęły się już 28 czerwca, nasiliły się w dniach następnych, przy czym obchodzono się z nimi wyjątkowo brutalnie. Intensywne śledztwo połączone z biciem i maltretowaniem podejrzanych, prowadzone przez liczną grupę funkcjonariuszy z Warszawy, miało potwierdzić tezę władz, że sprawcami wydarzeń 28 czerwca byli prowokatorzy z opozycyjnych organizacji i obca agentura. Zaatakowanie współobywateli walczących o godne warunki życia było czynem niemoralnym i zdradliwym.

18. Grudzień `70 W dniach 14-22 grudnia 1970 roku odbyły się robotnicze manifestacje (strajki, wiece, demonstracje) głównie w Gdyni, Gdańsku i Szczecinie. Bezpośrednią przyczyną strajków i demonstracji była wprowadzona 12 grudnia drastyczna podwyżka cen żywności. Doszło do zamieszek ulicznych, starć z MO i podpalenia KW PZPR w Gdańsku. Władze PZPR wydały wtedy rozkaz użycia broni palnej przeciwko demonstrującym. Nastąpiła interwencja 550 czołgów i 700 transporterów opancerzonych 8 dywizji zmechanizowanej. Do walki z demonstrantami ruszyło 5 tysięcy milicjantów i 27 tysięcy żołnierzy. Wybrzeże zostało krwawo spacyfikowane.

19. Grudzień `70 c.d. Bilans grudniowych represji był tragiczny: ponad tysiąc osób rannych, co najmniej 42 osoby zabite, przeszło 3 tysiąca zatrzymanych. Były przypadki rozjeżdżania ludzi gąsienicami czołgów. W wyniku starć oraz wypadków zginęło też kilku funkcjonariuszy MO oraz żołnierzy LWP, a kilkudziesięciu zostało rannych. Zniszczeniu uległo również kilkanaście pojazdów wojskowych, w tym transportery BTR i czołgi. Podpalono także 17 gmachów, rozbito 220 sklepów, podpalono kilkadziesiąt samochodów.

20. Poprawka do konstytucji- luty `76 10 lutego 1976 wprowadzono do konstytucji PRL, poprawkę, mówiącą o przewodniej roli PZPR w państwie, o socjalistycznym charakterze państwa, o trwałym i nienaruszalnym sojuszu Polski z ZSRR oraz o zależności respektowania przez władze PRL praw obywateli od wykonywania przez nich obowiązków wobec państwa.Poprawkę tę przegłosowano przy całkowitym poparciu sejmu (jeden poseł wstrzymał się od głosu).

21. Sierpień `80 14 sierpnia 1980 Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża rozpoczęły strajk w Stoczni Gdańskiej (żądano m.in. przywrócenia do pracy zwolnionej wcześniej Anny Walentynowicz, podwyżek płac, wybudowania pomnika ofiar Grudnia 1970), do którego zaczęły dołączać delegacje strajkujących zakładów pracy z pozostałych miast. Na czele strajkujących stanął jeden ze stoczniowców, Lech Wałęsa. 31 sierpnia podpisane zostały tzw. porozumienia sierpniowe- porozumienia zawarte przez rząd PRL z komitetami strajkowymi. Pozwalały one m.in. na stworzenie wolnych związków zawodowych w tym NSZZ „Solidarność”.

22. Stan wojenny Po strajkach w 1980 r. zalegalizowany w Polsce został pierwszy wolny związek zawodowy NSZZ „Solidarność”. Ówczesny przywódca ZSSR, Leonid Breżniew, uznał to za zagrożenie dla pozycji ZSRR w Polsce i w efekcie zagroził wejściem na teren Polski wojsk Układu Warszawskiego. W związku z tym I sekretarz PZPR, gen. Wojciech Jaruzelski wprowadził 13 grudnia 1981 roku stan wojenny. Uchroniło to Polskę od interwencji obcych wojsk, spowodowało jednak jeszcze większe niedogodności i ograniczenia dla społeczeństwa. Fakt ten budzi wciąż wiele kontrowersji, a obecnie rozważane jest postawienie gen. Jaruzelskiego przed sądem za podjęcie tej decyzji.

23. Stan wojenny c.d. Stan wojenny wiązał się ze znacznym naruszeniem praw obywatelskich. • wprowadzono godzinę milicyjną, czyli godzinę, po której nie można było opuszczać domu (22.00) • rozwiązano wszystkie związki zawodowe (w tym „Solidarność”) • internowano wielu działaczy opozycyjnych • utrudniono wyjazdy międzymiastowe • podróże międzynarodowe stały się prawie niemożliwe.

24. Bibliografia • „Grudzień 1970” Wyd. Edittions Spotkania (1986) • „Historia-czasy najnowsze” Jacek Chachaj Wyd. Demart • www.wikipedia.org • „Polska XX wieku”Jerzy Topolski,Wydawnictwo Poznańskie • „Rok 1956” Paulina Codogni, wyd. Prószyński i S-ka