Historia polskich symboli narodowych.

1. Historia polskich symboli narodowych. Opracował: Zbigniew Syska

2. Symbole narodowe • Godło • Barwy • Hymn

3. Symbole narodowe - Godło Godło państwowe to wizerunek będący symbolem określonego państwa, umieszczany na fladze państwowej, pieczęciach państwowych i monetach.

4. Godło – legendarny początek Legenda o Lechu, który założył gród w miejscu, gdzie „ na wysokich i wyniosłych drzewach znalazł orle gniazdo ”, do dziś pozostaje tylko legendą i do dzisiaj nie jest wiadome dlaczego godłem państwa polskiego stał się biały orzeł. Historycy Polscy nie są do końca pewni, czy orzeł był znakiem dynastii Piastów. Na pierwszych bitych monetach króla Polski Bolesława Chrobrego widnieje wprawdzie ptak, ale nie da się jednoznacznie ustalić, czy jest to orzeł, czy może paw.

5. Godło pierwszych Piastów . Po raz pierwszy w naszej historii rysunek ptaka pojawił się na denarach Bolesława Chrobrego. z około 1000 roku. (Trzeba jednak zaznaczyć, ze niektórzy widzą na tym denarze wizerunek innego ptaka: gołębia, koguta albo pawia.)

6. Godło Polski w okresie rozbicia dzielnicowego Posługiwali się nim zarówno książęta piastowscy na Mazowszu jak i na Śląsku. Najstarsze przedstawienie orła wpostaci zbliżonej do heraldycznej znajduje się na brakteacie Kazimierza Sprawiedliwego (1198-1202).

7. Przemysł II 1257-1296 Orzeł w koronie polskiej po raz pierwszy pojawił się podczas koronacji Przemysława II w 1295 r., kiedy to stał się godłem zjednoczonego Królestwa Polskiego. Od połowy XIV w. znak ten zaczął figurować na pieczęciach koronnych, fladze koronnej i monetach.

8. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XIV WIEKU. Orzeł na pieczęci Wacława II (1300-1305)

9. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XIV WIEKU. Władysław Łokietek ozdobił tarczą z białym orłem miecz koronacyjny (1320 r.) tzw. Szczerbiec

10. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XIV WIEKU. Orzeł z pieczęci majestatycznej Kazimierza Wielkiego (1336)

11. Godło - Jagiellonów 1386-1572 Z nastaniem dynastii jagiellońskiej pojawiła się nowa sytuacja. Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie utworzyło nowe państwo - Rzeczpospolita Obojga Narodów. Orzeł Biały oczywiście pozostał herbem Królestwa Polskiego (Korony). choć nie był już herbem dynastycznym, gdyż Jagiellonowie używali własnego. Jednak od czasów Zygmunta Starego orzeł ponownie nabrał znaczenia herbu dynastii, co podkreślano przez umieszczanie monogramów na jego piersi: S - Zygmunt (Sigismundus) Stary, SA - Zygmunt August, A - Anna Jagiellonka.

12. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XV I XVI WIEKU. Orzeł Władysława Jagiełły (wg wawelskiego grobowca króla)

13. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XV I XVI WIEKU. Orzeł Kazimierza Jagiellończyka (wg nagrobka dłuta Wita Stwosza)

14. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XV I XVI WIEKU. Orzeł Zygmunta Starego - wg drzeworytu Hieronima Wietora (1521)

15. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XV I XVI WIEKU. Orzeł Zygmunta Augusta na arrasie wawelskim (1553)

16. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XV I XVI WIEKU. Orzeł z modlitewnika Anny Jagiellonki

17. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XV i XVI WIEKU. Orzeł w niszy nad grobowcem Anny Jagiellonki

18. KRÓLOWIE ELEKCYJNI 1573-1795 W czasach panowania królów elekcyjnych Orzeł Biały pozostaje herbem Królestwa Polskiego (Korony). Z biegiem czasu zmienia się rysunek orła, kształt noszonej przez niego korony (korona zamknięta, zwieńczona krzyżem w miejsce stosowanej do tej pory korony otwartej). Na piersi umieszczany jest herb panującego.

19. GODŁO KRÓLÓW ELEKCYJNYCH Orzeł Stefana Batorego (wg ryciny z herbarza Paprockiego - 1582) Talar koronny Stefana Batorego

20. GODŁO KRÓLÓW ELEKCYJNYCH Orzeł Zygmunta III Wazy

21. GODŁO KRÓLÓW ELEKCYJNYCH Orzeł Jana III Sobieskiego (wg wizerunku w Kościele Mariackim w Krakowie)

22. GODŁO KRÓLÓW ELEKCYJNYCH Orzeł z czasów Augusta II Mocnego (wg ryciny z herbarza Niesieckiego - 1728) Insygnia koronacyjne Augusta II

23. GODŁO KRÓLÓW ELEKCYJNYCH Orzeł Stanisława Augusta Poniatowskiego Najwyższe odznaczenie polskie Order Orła Białego Ustanowiony przez króla Stanisława Poniatowskiego

24. Okres rozbiorów Po III rozbiorze Polski (1795) Orzeł Biały pozostawał w ukryciu lub na emigracji. Orzeł wrócił wraz z wojskami napoleońskimi - na sztandarach, znakach wojskowych i w herbie Księstwa Warszawskiego Po upadku Napoleona (w 1815) podzielono Księstwo Warszawskie, ale powstało Królestwo Polskie zjednoczone z Cesarstwem Rosji (tzw. Królestwo Kongresowe). Wojska Królestwa zachowały odrębne znaki wojskowe z Orłem Białym. W czasie powstania listopadowego (1830-1831) często używano tych samych znaków.Po upadku powstania listopadowego Orzeł Biały powracał na sztandary w czasie powstania w 1848 i powstania styczniowego 1863.

25. ORZEŁ PAŃSTWOWY -KSIĘSTWO WARSZAWSKIE Biały Orzeł w herbie Księstwa Warszawskiego (w drugim polu za herbem Saksonii).

26. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XIX WIEKU Orzeł w herbie Królestwa Polskiego (1815-1830)

27. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XIX WIEKU Godło Polski i Litwy z okresu powstania listopadowego 1830 Odznaka z powstania listopadowego

28. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XIX WIEKU Orzeł ze sztandaru z czasu powstania w 1848 r.

29. ORZEŁ PAŃSTWOWY W XIX WIEKU Orzeł ze sztandaru z czasu powstania styczniowego (1863)

30. XX WIEK Po wybuchu w 1914 roku I wojny światowej Orzeł Biały pojawił się we Francji na sztandarach polskich żołnierzy w armii Hallera.Niemcy i Austriacy pozwolili na używanie znaku Orla na terenach okupowanych przez siebie terenach byłego Królestwa Kongresowego. W 1916 roku cesarze Austrii i Niemiec ogłosili utworzenie Królestwa Polskiego. W 1917 roku na wyemitowanych banknotach umieszczono wizerunek Orła, który można uznać za pierwsze od kilkudziesięciu lat oficjalne użycie Orła jako godła państwowego.Po odzyskaniu niepodległości (w 1918) próbowano wprowadzić wizerunek Orła bez korony. Ostatecznie w 1919 roku przyjęto wzór Orła nawiązujący do Orła sprzed rozbiorów.

31. XX WIEK- I WOJNA ŚWIATOWA(1914-1918) Orzeł legionowy z okresu I wojny światowej

32. ORZEŁ PAŃSTWOWY W LATACH 1917-1939 Orzeł na banknocie Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej - 1917

33. ORZEŁ PAŃSTWOWY W LATACH 1917-1939 Orzeł z plakatu - jesień 1918

34. ORZEŁ PAŃSTWOWY W LATACH 1917-1939 Herb Polski 1919-1927

35. ORZEŁ PAŃSTWOWY W LATACH 1918-1939 W 1927 roku przyjęto nowy wzór herbu państwowego wg projektu Zygmunta Kamińskiego. Herb Polski od 1927 roku

36. Okres Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 1944-1989 Wraz z władzą komunistyczną w Polsce pojawił się orzeł bez korony.Pierwszym takim wizerunkiem był orzeł zaprojektowany przez Janinę Broniewską dla I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Ostatecznie w PRL używano poprawianych rysunków orła Zygmunta Kamińskiego - zawsze bez korony.

37. ORZEŁ PAŃSTWOWY W LATACH 1944-1989 Orzeł Janiny Broniewskiej dla I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki

38. ORZEŁ PAŃSTWOWY W LATACH 1944-1989 Herb Polski po II wojnie światowej

39. ORZEŁ PAŃSTWOWY W LATACH 1944-1989 Herb PRL - wzór z 1955

40. ORZEŁ PAŃSTWOWY III RP Rząd Rzeczypospolitej na Uchodźstwie oraz wszelkie ruchy niepodległościowe używały zawsze herbu z orłem w koronie. Dlatego też w 1989 roku przywrócono herb Polski przedstawiający ukoronowanego Orła Białego wg wzoru przedwojennego (z niewielkimi zmianami).

41. ORZEŁ PAŃSTWOWY NA UCHODŹSTWIE Herb Polski ustanowiony przez Rząd na Uchodźstwie w 1956

42. ORZEŁ PAŃSTWOWY III RP Herb Polski wg wzoru z 1990 roku

43. Symbole narodowe - Flaga

44. Symbole narodowe - Flaga Pierwotnie polską barwą narodową był karmazyn uważany za najszlachetniejszy z kolorów. Wykorzystywany był on jako symbol dostojeństwa i bogactwa. Z uwagi na cenę barwnika potrzebnego do uzyskania tego koloru mało kto mógł sobie na niego pozwolić dlatego też był on wykorzystywany jedynie przez najbogatszą szlachtę i dostojników państwowych.

45. Symbole narodowe - Flaga Barwy biała i czerwona zostały uznane za narodowe po raz pierwszy 3 maja 1792. Podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Ustawy Rządowej damy wystąpiły wówczas w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęgą, a panowie nałożyli na siebie szarfy biało-czerwone. Nawiązano tą manifestacją do heraldyki Królestwa Polskiego – Białego Orła na czerwonej tarczy herbowej.

46. Symbole narodowe - Flaga Po raz pierwszy polskie barwy zostały skodyfikowane uchwałą Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831 Artykuł 1. Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym. Artykuł 2. Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były.

47. Symbole narodowe – Flaga 1918-1939 Po odzyskaniu niepodległości barwy narodowe uchwalił sejm odrodzonej Polski 1 sierpnia 1919. W ustawie podano: Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się kolor biały i czerwony w podłużnych pasach równoległych, z których górny – biały, dolny zaś – czerwony.

48. Symbole narodowe – Flaga 1918-1939 Z ustawy z 1919 nie wynikało, jaki ma być odcień czerwieni. Dopiero dwa lata później ukazała się wydana przez Ministerstwo Spraw Wojskowych, opracowana przez Stanisława Łozę broszura "Godło i barwy Rzeczypospolitej Polskiej" z barwnymi wizerunkami znaków państwowych. Czerwień miała tam odcień karmazynu. Jednakże w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z13 grudnia1927 odcień czerwieni zmieniono na cynober.

49. Symbole narodowe - Flaga Polska Rzeczpospolita Ludowa W latach PRL barwy Polski nie były dokładnie sprecyzowane, ograniczono się wyłącznie do ich słownego opisu. W Dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych w art. 2 zapisano, że "Barwami Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej są kolory biały i czerwony w dwóch poziomych pasach równoległych równej szerokości i długości, z których górny jest biały a dolny czerwony, odpowiadający barwie cynobru."

50. Symbole narodowe – FlagaOkres III RP Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r. w art. 28 określiła, że barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony.