Znaki interpunkcyjne

1. Znaki interpunkcyjne Na podstawie: E. Polański, E. Dereń, A. Rychlik, Ortografia i interpunkcja w nauczaniu szkolnym i samokształceniu, Wydawnictwo PETRUS, Kraków 2011.

2. Funkcja znaków interpunkcyjnych Znaki interpunkcyjne pełnią dwojakiego rodzaju funkcję: • oddzielają poszczególne części tekstu (kropka, przecinek, myślnik, znak zapytania, wykrzyknik, dwukropek, wielokropek, średnik); • wydzielają z tekstu przytoczone przez narratora słowa lub treści niezwiązane bezpośrednio z komunikatem (nawias, cudzysłów, przecinek, myślnik).

3. Kropka Kropkę stawiamy: • na końcu wypowiedzenia (zdania i równoważnika ), np.: Proszę „Przekrój”. „Przekrój”. Mówić wyraźnie to, wbrew pozorom, duża sztuka. Do południa będą pracował w bibliotece, a po południu pojadę do teatru. • po skrócie, np. p. = pan, pani, pokój, patrz; prof. = profesor; • po skrócie, który kończy się na tę samą literę co wyraz skrócony, gdy skrót ten użyty jest w innym niż mianownik przypadku i odnosi się do mężczyzny, np. W konferencji z udziałem dyr. dr. Doświadczyńskiego uczestniczyli zarówno pracownicy naukowi, jak i inżynierowie i technicy,

4. Kropka • po zapisanych cyframi arabskimi liczebnikach porządkowych, np. Jutro na 3. lekcji będziemy omawiać wydarzenia opisane w 2. tomiePotopu; • w zapisie daty cyframi arabskimi, np. Pierwsze wybory parlamentarne w trzecim tysiącleciu odbyły się 23.09.2001 roku; • zawsze w inicjałach, np.: B.B., C.C., S.A.P.; • po literach i liczbach oznaczających wyliczenia, np. Program jutrzejszego etapu wyścigu przedstawia się następująco: 1. Start honorowy; 2. Start ostry; 3. Lotne premie na 50. i 100. kilometrze; 4. Meta na Starym Mieście.

5. Średnik Średnik stawiamy: • między równorzędnymi pod względem logiczno-składniowym segmentami zdania, stanowiącymi całość myślową, np. W większości konkursów rozgrywanych metodą audiotele komputer losuje 200 nazwisk; biorą one udział w losowaniu nagrody głównej; • w rozbudowanych wyliczeniach, np. W Pucharze Federacji uczestniczyły reprezentacje pięciu kontynentów: Afryki - Egipt, Libia, Sudan; Ameryki - Argentyna, Boliwia, Kanada; Azji - Chiny, Japonia, Korea Pin.; Australii; Europy - Anglia, Francja, Włochy.

6. Przecinek

7. Przecinek

8. Przecinek

9. Przecinek

10. Przecinek

11. Dwukropek Dwukropek stawiamy: • przed zacytowaniem jakiejś wypowiedzi, np. Tatuś powiedział: „Od jutra zaczynamy prace w ogródku”. • przed wyliczaniem pojęć wyrażonych wcześniej uogólnieniem, np. Układ Słoneczny tworzą: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun. • gdy uzupełniamy lub wyjaśniamy to, co zawarte jest w członie poprzednim, np. Musimy skrócić pobyt: prawdopodobnie zabraknie nam pieniędzy.

12. Myślnik (pauza) Myślnik stawiamy: • aby uniknąć powtórzenia wyrazu lub grupy wyrazów, np. Do południa idę do muzeum, po południu - do teatru.(myślnik zastępuje słowo idę) • jako znak podsumowujący to, co wcześniej zostało wymienione, np. Gramatyka opisowa, literatura staropolska i pedagogika — to przedmioty, z których mam egzamin. • oznaczając wypowiedzi uczestników dialogu, np.: A - Jutro idę na koncert. B - Chętnie też bym poszedł, ale nie mam biletu. A - Może uda mi się zdobyć jeden bilet. B - Byłoby wspaniale. A - Dam ci znać telefonicznie. B - Dziękuję. Mam nadzieję, że pójdziemy razem.

13. Myślnik (pauza) • przed wyrazami, których mówiący się nie spodziewa, np. Marku - wygrałeś samochód. • między wyrazami oznaczającymi wartości przybliżone, np. Trzeba mu dwa - trzy razy powtarzać, żeby raz coś zrobił. • oznaczając zdanie wtrącone, np. Jutro - moim zdaniem - będzie padać. • gdy brakuje słowa posiłkowego przed orzecznikiem, np. Czysta woda - skarbem ludzkości. • przy wyliczaniu, jeśli składniki wyliczenia zaczynają się od nowego wiersza i nie są numerowane, np. Gramatykę dzielimy na: - historyczną - opisową.

14. Wielokropek Wielokropek stawiamy: • dla oznaczenia przerwanego toku wypowiedzi, np. Miałem zamiar zrobić ci niespodziankę, ale... • przed wyrazami powodującymi zaskoczenie, np. Schyliłem się, żeby podnieść papier, okazało się, że jest to... banknot. • w nawiasie zwykłym lub kwadratowym jako oznaczenie opuszczonego fragmentu cytowanego tekstu, np. Symbolizm to nazwa, która pojawiła się w manifestach nowej literatury. [...] Szczególnie stany psychiczne i podświadome nastroje [...] wymagają użycia symbolu [...].

15. Znak zapytania (pytajnik) Znak zapytania stawiamy: • na oznaczenie funkcji pytającej wyrazu, zdania lub równoważnika, np.: Słyszałeś? Kiedy mi oddasz książkę? Przynieść ci coś ze sklepu? • na końcu zdania podrzędnie złożonego, gdy zdanie nadrzędne jest pytające, np. Czy możesz powiedzieć, kiedy dasz mi wreszcie spokój? • w nawiasie okrągłym dla zaznaczenia niepewności co do prawdziwości poprzedzającego go fragmentu tekstu, np. To jest złoto (?).

16. Wykrzyknik (znak wykrzyknienia) Wykrzyknik stawiamy: • po wypowiedziach nacechowanych emocjonalnie (polecenie, rozkaz, życzenie, okrzyk), np.: Ratunku! Bierz się do nauki! Biegiem, marsz! • po wyrażeniach oznaczających wykrzyknienia, np.: • Ej!, Halo, Hop, hop!‘ • na końcu wypowiedzenia wyrażającego gniew, polecenie, zakaz, np. Puść mnie!, Dość tego!‘ • w nawiasie, jeśli chcemy zwrócić uwagę odbiorcy na jakiś niezwykły fakt, np. W wieku sześciu (!) lat dał pierwszy publiczny koncert.

17. Nawias W nawiasie zapisujemy: • treści drugorzędne, mające mniejsze znaczenie niż tekst zasadniczy, np. Justyna Bogutówna, Elżbieta Biecka i Zenon Ziembiewicz (bohaterowie „ Granicy ” Zofii Nałkowskiej) są bohaterami tragicznymi. • wtrącone przykłady, np. Bardzo lubił luksusowe drobiazgi (zegarek miał szwajcarski, krawat włoski, breloczek - angielski).

18. Cudzysłów Cudzysłów stosujemy: • do oznaczania fragmentów tekstów cytowanych, np. Ten utwór zaczyna się słowami: „Litwo! Ojczyzno moja!”. • do oznaczenia słów użytych w znaczeniu przenośnym lub ironicznym, np. Ten „ orzeł ” nie może się wybić ponad przeciętność. • do wyodrębniania przezwisk, pseudonimów, kryptonimów, nazw firmowych, jeśli występują na końcu konstrukcji opisowych, np. Feliks Stamm „Papa” stworzył polską szkołę boksu. Akcja ,,Bezpieczne wakacje” będzie trwać całe dwa miesiące.Potęgę japońskiej elektroniki tworzy kilka dużych koncernów, spośród których jednym z najbardziej znanych jest „ Sony”.