ANNE ARKETİPİ

1. ANNE ARKETİPİ 1.ARKETİPSEL OLARAK “ANNE” 2. ANNE KOMPLEKSİ *OĞULUN ANNE KOMPLEKSİ * KIZIN ANNE KOMPLEKSİ * OLUMLU ANNE KOMPLEKSİ *OLUMSUZ ANNE KOMPLEKSİ 3. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ 4. ASTROLOJİ VE ANNE ARKETİPİ 5. SİNEMADA , EDEBİYATTA VE REKLAMLARDA ANNE ARKETİPİ Evrim Eminoğlu-085226009

2. ARKETİPSEL OLARAK “ANNE” • Atalarımızın hepsinin anneleri vardı. İnsanlar, içinde ya bir anne ya da anne yerine geçen bir figürün yer aldığı bir ortamda yetişir. Güçsüz bir bebek onu besleyen kişi ile bağı olmaksızın yasayamaz. Bir anne istemeye,onu aramaya, tanımaya, onunla ilgilenmeye hazır olarak dünyaya geliriz. Bu yüzden anne arketipi belli bir tür ilişkiyi, annelik ilişkisini tanımamızı sağlayan doğuştan gelen bir yeteneğimiz. Bu da insanın bu evrimsel ortamı yansıtacak şekilde tasarlandığı sonucunu doğurur. Evrim Eminoğlu-085226009

3. *Kişinin kendi annesi, büyükanne, üvey anne, *Kayınvalide,annelik ilişkisini üstlenmis herhangi bir kadın, *Daha üst seviyede tanrıça *Gençleşmiş anne,*Anne-sevgili *Kız-sevgili *Yardımsever peri;*Kurtuluş arzusunun hedefi *Geniş anlamda kilise,üniversite, kent, ülke, gök, toprak, orman, deniz ve akarsu; madde, yeraltı dünyası ve ay Evrim Eminoğlu-085226009

4. *Dar anlamda doğum ve dölleme yeri olarak tarla, bahçe, kaya, mağara, ağaç, kaynak,derin kuyu, vaftiz kabı, kap biçiminde çiçek *Büyülü daire olarak (mandala) *Cornucopiatypus (Bereket Boynuzu),*Daha dar anlamda rahim, *Her türden girintili sekil • *Yoni,*İnek, tavsan gibi her türlü yararlı hayvan,*Uğursuz imgeler olarak ejderha, balık ve yılan gibi yutan her hayvan ,cadı, mezar veya tabut, ölüm, derin su, kabus ve umacıdır. Evrim Eminoğlu-085226009

5. Arketipsel imge ve motifler içinde anne arketipi, *Su *Ağaç *Deniz *Arketipsel kadın *Ay (İyi anne/Kötü *Mavi renk anne/Ruh dostu *Yumurta (oval) /Yalnız kadın) * 4 rakamı *Yaratılış kalıbı *Bahçe ile sembolize edilir. Evrim Eminoğlu-085226009

6. ‘Anne’ kavramı, kişisel / kolektif olmak üzere, temel anlamda ikiye ayrılır ve kişisel anne, ikameleriyle birlikte, psikanalitik kuramın - terapinin ana odaklarından birini oluşturur. Kolektif anne ise, kaynağını mitolojik görünümlerden alan ve Jung’un ‘arketip’ modeliyle psikanalize kazandırılan evrensel anne mitinin bir uzantısıdır. Tıpkı sürekli yer değiştiren ‘kişisel anne’ (anneanne, sevgili) gibi, farklı kaydırmalarla küçük annelere parçalanan anne arketipi de (Kore, Demeter, Kali, Kybele-Attis), hem besleyen - koruyucu (Meryem) ve hem de öldüren - yıkıcı (Lilith) özellikleriyle vurgulanır. Zıt uçlarda yer alan anne figürlerinin dışında, ‘kötü’ ve ‘iyi’ ahlakını bütünleştiren ‘kolektif anne’ modelleri olduğu gibi, farklı bir ikon ya da cisim olarak simgeleşmiş anne figürleri de söylenceler halinde günümüze kadar türetilmiştir. Evrim Eminoğlu-085226009

7. Anne arketipinin tasıyıcısı, öncelikle kisinin gerçek • annesidir, çünkü dogumdan itibaren çocuk annesiyle bilinçdısı bir etkilesim ve özdeslesme sürecine girer. Çocuk için annesi, hem ruhsal hem de fiziksel olarak,olmazsa olmaz bir gerekliliktir. Özdeslesme ben-bilincinin uyanmasıyla son bulur ve bundan sonra bilinç ve bilinçdısı karsıt kutuplar haline gelir, bu da, bilincin önkosuludur. Anne arketipi, anne kompleksi denen kompleksin temelini olusturarak, çocugun içgüdülerinin bozulmasına ve genellikle korkutucu unsurlar olarak çocukla annesi arasına giren arketipler ortaya çıkmasına neden olur. Evrim Eminoğlu-085226009

8. ANNE KOMPLEKSİ • Annenin yasam boyu sürecek etkilerini • ikiye ayırabiliriz: • 1. Kisinin kendi annesinin gerçekten sahip oldugu karakteristik tutumlardan kaynaklananlar, • 2. Çocugun bilinçdısının aslında kendi annesine yansıttıgı arketipsel özelliklerden kaynaklananlar. • Jung, anne arketipinin anneligin kendini gösterebilecegi özelliklerle iliskili oldugunu söyler. Evrim Eminoğlu-085226009

9. OĞULUN ANNE KOMPLEKSİ *Oğuldaki anne kompleksi saf değildir. *Erkekte anne kompleksi bilinçdışı boyutu anneyle özdeşleşen Eşcinsellik ya da her kadında anneyi arama anlamında Don Juanizm biçiminde görülebilir. *Olumsuz anlamlarının yanısıra daha kapsamlı düşünüldüğünde her iki durumunda olumlu etkileri vardır. Evrim Eminoğlu-085226009

10. KIZIN ANNE KOMPLEKSİ 1. Anneliğe Özgü Unsurların Hipertrofisi *Dişiliğin aşırı geliştiği ve annelik içgüdüsünün kuvvetlendiği kadındır. *Karşısındaki erkek kadar kendi kişiliği de çocuğa oranla ikincil önemdedir. *Bilinçdışı Eros, bu kadındaki iktidar hırsını ifade eder. Evrim Eminoğlu-085226009

11. 2.Erosun Aşırı Gelişmesi • *İnsanların kişiliğini aşırı önemseme, annenin kıskanılması ve ondan üstün olma isteği • *Romantik ve sansasyonel ilişkiler • *Dikkat çekecek ölçüde bilinçsiz olma hali Evrim Eminoğlu-085226009

12. 3. Anneyle Özdeşleşme *Dişilik özellikleri felce uğramıştır. *Mükemmelliğin tanımı olan anneye sığınır. *Onun yaşayacağı herşeyi onun yerine yaşayan anneye yapışır. Evrim Eminoğlu-085226009

13. 4.Anneye Karşı Direnç • * “Nasıl olursam olayım , annem gibi olmayayım” leitmotifidir. • *Özdeşleşme noktasına varmayan bir hayranlıkla beraber anne kıskançlıkla reddedilir. • *Ne “istemediğini” bilir. • *Evlilik anneden kurtulma aracıdır. • *Tüm içgüdüsel süreçlerde zorlukla karşılaşır. • *Ailenin,uterusun,maddenin temsilcisi olan anneye tepki davranışları geliştirir. • *Entelektüel ya da eril özellikler gelişir. Evrim Eminoğlu-085226009

14. OLUMLU ANNE KOMPLEKSİ 1. “Annelik içgüdüsünün aşırı gelişmesi”nin olumlu yönü,yetişkinin en dokunaklı anılarından biri,her tür oluşum ve değişimin gizemli kaynağı,eve dönüşün,her tür başlangıcın ve sonun temeli olan anne sevgisidir. Anne, “anne sevgisidir,benim deneyimim,benim sırrımdır” Evrim Eminoğlu-085226009

15. OLUMLU ANNE KOMPLEKSİ 2. “Aşırı gelişmiş Eros”un tepkisel gelişimi,annelik ve dişiliğin aşırı ağırlığı altında ezilen erkeğin kurtarılmasını hedefler. Dönüştürücü olarak kendisi de dönüşür ve bu çatışmanın tüm kurbanları aslında bu tip kadının yarattığı ışığın altında hem aydınlanır,hem aydınlatırlar. Bu bilince erişirse bir kurtarıcı ve aydınlatıcıya dönüşür. Evrim Eminoğlu-085226009

16. OLUMLU ANNE KOMPLEKSİ • 3. “Anneyle özdeşleşen kız( salt kız-çocuk)” • Yoğun bir anima yansıtmasıyla doldurulduktan sonra kendisini bulabilme ihtimali vardır. • Haberdar olmadıkları yeteneklerini kocalarına yansıtarak onların başarılarına sebep olurlar. • Erkek için uçurumun derinliğindeki “Yin” olduğundan her zaman çekici ve anlamlıdır. Evrim Eminoğlu-085226009

17. OLUMSUZ ANNE KOMPLEKSİ *Patolojik bir fenomendir *Karanlık,belirsiz ve şüpheli olan herşeye düşmandır.Bu kadın bu özellikleriyle erkek için sevimsiz,aşırı titiz ve tatminsiz iken, yine aynı nedenlerle dişilik ve eril akıldan oluşan bir bileşime sahiptir. *Erkek ilişkilerinde dost, kız kardeş ve yetkin bir danışmandır (spiritus rector) *Eğer ana rahmi kaosundan çıkarsa yaşamının ikinci yarısında evliliğini başarıyla gerçekleştirebilir. Evrim Eminoğlu-085226009

18. Tüm bu bilgilerin ışığında büyükanne arketipini incelediğimizde, anne arketipinin tezahürlerinden olan “büyük ana” imgesinin aslında bu arketipe ait olduğunu görürüz. • Onun da aynı anne arketipi gibi hem bilge ve ata yaslı kadın gibi olumlu hem de cadı gibi olumsuz tezahürleri vardır. • Anne arketipinden büyükanne arketipine geçmek, arketipin seviyesinin yükseldiği ve bilinçten daha fazla uzaklaşıldığı anlamına gelir. • Büyükanne arketipinin etkisinde kalan kadın sonsuz bir şefkat, yardımseverlik ve anlayışla kendini çevresindekilerin, özellikle sevdiklerinin hizmet ve himayesine adar. Evrim Eminoğlu-085226009

19. “Bu kadın aynı zamanda kendi etki alanına giren herkesin ‘kendi çocukları’ olduğunda (her zaman açıkça değilse de) ısrar ederek ve böylece onların zavallı ve belirli ölçülerde kendisine bağımlı olduklarını ortaya koyarak çok zararlı olabilir.” Bu zekice zalimlik, aşırı dereceye vardığında diğerlerini iç gücü yitimine uğratır ve kişiliklerine zarar verir. Evrim Eminoğlu-085226009

20. Sonuç olarak, • 1.Kadın için anne cinsiyetin belirlediği bilinçli yaşamın örneğidir.Erkek için ise örtük bilinçdışının imgeleri ile dolu tanımadığı bir yabancıdır. • 2.Erkek için anne başından sonuna kadar simgesel bir karaktere sahiptir.Bu nedenle erkek anneyi idealize eder. • 3.Erkekte anne simgeseldir.Ancak kadında psikolojik gelişimle birlikte simge haline gelir. • 4.Erkekte genellikle Urania tipi öne çıkarken kadında anne arketipi Toprak Ana tipi ile ağır basar. Evrim Eminoğlu-085226009

21. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ • Sonsuz sulardan çıkıp, Ülgen’e yaratma emrini veren ve tekrar sulara dönen tanrıça ak anadır. Altay Türklerinin inancına göre, ışıktan bir kadın hayali şeklindedir. Ülgen ilk yaratılış ilhamını Ak anadan alır ve dünyaya destek olması için üç tane de balık yaratır. Evrim Eminoğlu-085226009

22. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ • Türeyiş destanındaki kurt dişi olarak gösterilmiştir Evrim Eminoğlu-085226009

23. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ • Umay, çocukları ve hayvan • yavrularını koruyan bir • tanrıçadır.Arkeologların Altaylarda buldukları seramik ürünler üzerindeki resimlerde Umay ana üç boynuzlu olarak betimlenir.Orta Asya da bazı arkeolojik buluntulardan anlaşıldığına göre Umay ana motifi, beyaz saçlı ve beyaz giyimli olarak, insanbiçimci bir görünüm sergilemektedir. Kuş kılığında kanatlı bir kadın görüntüsü de vermektedir. Altay Türkleri onu göklerden inen bir kadın olarak düşünmüşlerdir Evrim Eminoğlu-085226009

24. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ • Şaman duasında şöyle tasvir edilir. “Sen karanlık gecelerde,genç kızlar gibi saçlarını dalgalandırarak oynuyorsun! Kırmızı ipekli kumaşlar sallayarak, genç al kısrak üzerindegeziniyorsun”. Ocak ruhu dişildir. Evin tam ortası “evin kalbi”dir ve ocak yeri buradadır. Evrim Eminoğlu-085226009

25. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ • Ulu ana yani ana tanrıça arketipinin olumsuz türevidir. • Lohusalara musallat olan bu kötü ruh, al karısı,albastı, albis, almis, adlarıyla da anılır. Bazı edebi metinlerde çirkin, saçları dağınık, avurtları çökmüş, güçlü kuvvetli ve uzun boylu olarak tasvir edilir. Bazı mitolojik metinlerde ise, dünyadaki en güzel kadından bin kat daha güzel olduğu anlatılır. Evrim Eminoğlu-085226009

26. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ • Ayzıt güzelliğin sembolüdür. Süt gölünden getirdiği damlayı çocuğun ağzına damlatır ve çocuğa ruh verir. İnsan yavrularını, kadınları, hayvanları ve hayvan yavrularını korur. Simgesi, Kuğu kuşlarıdır. Ayzıt şaman dualarında şöyle tarif edilir. “Başında ak gökten ak bir kalpak, çıplak omuzlarında ak gökten bir atkı, baldırına kadar siyah bir çizme. Bu şekilde bir kayaya yaslanarak uyumuştur veya ormanda dolaşmaktadır”. Evrim Eminoğlu-085226009

27. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ • Yakut Türklerinin inanışlarına göre Şamanlar yeryüzüne kartal ana tarafından getirilmişlerdir.Yeniden doğuşu, ebedi hayatı, ölümsüzlüğü ve güneşin doğuşunu simgeler. Çin mitolojisinde de ateşi, • sıcaklığı, hasat mevsimini ve güneşi sembolize eder. Evrim Eminoğlu-085226009

28. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ • Göktürklerle ilgili bir mitolojide, Göktürklerin atalarından birinin, bir mağarada, ak geyik kılığına giren bir deniz tanrıçası ile ilişkisi olduğu anlatılır. Göktürkler nesillerinin kurttan geldiğini söylemekle beraber efsanelerinde dişi geyikte rol oynar. Dişi geyik bir ilahedir ve vücudundaki lekeler yıldız işaretleri olarak görülür. Dişi geyik eski Hun anlatılarında yol gösterici rolü oynar. Evrim Eminoğlu-085226009

29. ASTROLOJİ VE ANNE ARKETİPİ Arketipleri kullanan astrologlar doğum haritasında komplekslerin potansiyelini gezegenlerden, burçlarından ve açılarından çıkarır. Doğum haritasında arketipleri temsil eden gezegenlere bakarak kompleksler ortaya çıkarılabilir. Doğum haritası bize fonksiyonlar arası dengesizliği gösterir, gezegenler arası gerginlikleri gösterir. Dünyayı algılamamızı değiştiren, kendimize limitler ve bariyerler koymamıza neden olan iki temel arketipten biri olan anne arketipi haritada 10. evde gözlemlenirse anne kompleksinin de içeriği bulunabilir. Evrim Eminoğlu-085226009

30. ASTROLOJİ VE ANNE ARKETİPİ Balık burcundaki Ay, dünyanın tehlikelerine karşı annenin sevgisi ile sarıp sarmalanmalıdır bu tip bir Ay’a olan sert açılar çok acıtır. Ay, Neptün ile sert açıdaysa kişinin sevgiye çok ihtiyacı vardır ve terk edilme korkusu yaşar. Bu kişi bir erkekse, ileride kendine annelik yapacak bir eş seçer, o ideal anneyi sevgilisinde bulmaya çalışır. Ay, Venüs’e uyumlu açı yapıyorsa, kişi kadınlar ile iyi anlaşır, iyi ilişkiler içinde olur, eğer sert açı yapıp, anne kompleksine dönüşürse kadınlar ile ilişkiler güçleşir. Evrim Eminoğlu-085226009

31. ASTROLOJİ VE ANNE ARKETİPİ • Ay ile Mars sert açıda ise bu sabırsız, toleranssız, agresif anne sembolüdür. Bu kompleks sadomazosişt eğilimlere dönüşebilir. bu kişi bir kadınsa ceza vererek kontrol etmeye çalışan kişiyi görebiliriz. • Ay, Satürn ile uyumsuz ilişkideyse soğuk, kontrolcü anne arketipidir. Kişiyi depresif, baskın, zor bir kadın bulmaya iter. Bu kişi kadınsa reddedileceğini bildiği kişilerin arkasından koşup durur veya eşine sevgisini dengesizce sunarak kontrol etmeye çalışır. • Ay-Güneş zor açılarında klasik anne kompleksi görülür, kişiler anne alternatifi, annenin yerini tutacak eşler arar. Örneğin erkekleri kendilerinden yaşlı yada anaç tiplere yönlendirir. Erkek bu kompleksi dış dünyaya yansıtarak eninde sonunda kendini manipüle eden veya besleyip, bakan anne alternatifini bulur. Evrim Eminoğlu-085226009

32. SİNEMADA ANNE ARKETİPİ Kişisel annenin korku filmlerindeki en büyük ikamesi, üvey anne, anneanne ya da sevgilidir. ‘Mutlak iyi’ olan idealleştirilmiş öz annenin kaybı ya da bastırılması sonucu, onun kötü içerikleri olarak görselleşen ikame anne figürleri, yer değiştirmiş olmaları anlamında, kolektif kötü anne mitine yakın özellikler taşır (Flowers in the Attic). Evrim Eminoğlu-085226009

33. SİNEMADA ANNE ARKETİPİ • Korku sinemasında, kişisel anne ikamesinin ya da kendisinin, kolektif anneye dönüştüğü örnekler de vardır. ‘The Guardian’ isimli film, dadılık göreviyle çağrılan bir kadının etrafa saçtığı dehşet üzerine kurar öyküsünü. • Buna göre dolaylı bir anne simgesi olarak ele alabileceğimiz ‘dadı’, filmde, bakmakla yükümlü olduğu bebekleri ormandaki canlı bir ağaca kurban eden parçalanmış bir arketipik figürdür aslında. Onun üzerinde ise daha güçlü bir arketipik imge olan ve yine annenin yerini tutan ‘ağacın’ kendisi vardır. Evrim Eminoğlu-085226009

34. SİNEMADA ANNE ARKETİPİ • Arketipin en tanıdık örneklerinden biri olan 98 yapımı ‘The Faculty’, kolektif bilinçdışı öğeleri mağara mekanından sıyırıp uzay mekanına taşıyan bir film. Neredeyse tamamı Ohio’da ve bir üniversite mekanında geçen film, uzay ve deniz imgesini kendi kimliğinde bütün kılmış ‘canavar anne’ arketipinin, logosun simgesi olan üniversite mekanını ele geçirme planları üzerine kuruludur. Evrim Eminoğlu-085226009

35. EDEBİYATTA ANNE ARKETİPİ • “Sesler gülüşür sayede, sevda ile bi-huş • Bad onları eylerdi nevazişle der-aguş • Bir cism-i perestideyi kalb üstüne sarmak • Hırsıyla başım sıtmalı, gözler kuru, parlak • Eller asabi, hıçkırarak sahile indim, • Karşımda deniz… Göklerin altında gezindim” • Deniz, dişil bir imgedir ve arketipsel olarak “anne” kavramını çağrıştırır. Denize sığınma isteğinin temelinde, anneye sığınma ve ona koşma arzusu vardır. Karşısındaki deniz imgesiyle göklerin altında gezinen şairin burada “gök” imgesini kullanması tesadüfî değildir. Gök, yükselmeyi, huzuru ve dikeyliği sembolize eder. Yedi yaşında iken annesini kaybeden Ahmet Haşim, göklerin ve denizin maviliği arasında kaybettiği annesini ve annesi ile geçirdiği güzel günleri aramaktadır. Annesinin gelmeyeceğini ruhunda acı bir tecrübe ile hisseden şair, anne hayali yerine artık gelmesi belki de daha fazla ihtimal dâhilinde olan “sevgili” nin hayali ile teselli bulmaya çalışır. • Baydar, Oya. Doğu’nun Kayıp Sözü , Can Yayınları, 2007 Evrim Eminoğlu-085226009

36. EDEBİYATTA ANNE ARKETİPİ • Annesi gül koklasa, ağzı gül kokan çocuk; • Ağaç içinde ağaç geliştiren tomurcuk… • Çocukta, uçurtmayla göğe çıkmaya gayret; • Karıncaya göz atsa “niçin, nasıl?” ve hayret… • Bu şiirde, İslâm sanatında gördüğümüz geometrik sembolizminin prensipleri kullanılmıştır. Anne, çocuk ve Allah üçlemesi bir-çok-birliliğin gereğidir. Anne, arketipsel sembolizmin yüce anası ve yeryüzünün büyük rahmidir. Onun sonsuzdaki açılımı, büyük rahim olan Allah’tır. Çocuk ise, ağacın tohumu ve çokluğun simgesidir. Her üç varlık alanı arasındaki ilişki, teşbih ve tenzih düzeyindedir. • (Özcan, Tarık. “Sessizliğin Dili ve Simgenin Ruhaniliği-Yahya Kemal ve Necip Fazıl Kısakürek’in Şiirleri Üzerine Bir Çözümleme”, Gizli Diller Konulu Uluslararası Sempozyum, T.C. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma ve Uygulama Merkezi, Arayışlar, 14, 109-114 Isparta 2005.) Evrim Eminoğlu-085226009

37. EDEBİYATTA ANNE ARKETİPİ • Sinekli Bakkal (1935) – Halide Edip Adıvar • Yürümek (1970) – Sevgi Soysal • Kırk Yedi’liler (1974) – Füruzan • Üç Yirmi Dört Saat (1977) – Peride Celal • Aynada Aşk Vardı (1997) – Duygu Asena • Hiçbir Aşk Hiçbir Ölüm (1998) - İnci Aral • Gece Sesleri (2004) - Ayşe Kulin • Baba Ve Piç (2006) - Elif Şafak • Biz Kimden Kaçıyorduk Anne? (2007) – Perihan Mağden • Ataerkil toplum tarafından çoğunlukla unutulsa ve unutturulsa bile anne kadındır ve kendi içinden çıkan kadının kadınlığının merkezindeki yeri, kendisi ölü veya diri olsa da fark etmez, sabittir. Bulunduğu bu yerden ister etken ister edilgen bir şekilde olsun kızının hayatını etkileyebilir. Çünkü onun kendiyle ilgili, başkalarına veya kızına yönelik her davranışı kızının iç gerçekliğinde bir yer edinir. İç gerçeklikte yer edinen anneye dair bu gözlemler ve yaşantılar, kadının hayatındaki seçimlerinde ve başta erkekler ve kendi çocukları olmak üzere başkalarıyla ilişkileri üzerinde belirleyici rol oynar. • Ersun, Ceylan. Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Türk Romanlarındaki Anne-Kız İlişkisinin Psikoanalitik İncelemesi,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,İstanbul Üniversitesi,SBE,İstanbul,2007 • Ersun, Ceylan. Cumhuriyet’in İlk Yıllarından Günümüze Türk Romanlarındaki Anne-kız İlişkilerinin Psikanalitik İncelemesi , İstanbul • Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,İstanbul,2007 Evrim Eminoğlu-085226009

38. REKLAMLARDA ANNE ARKETİPİ Çalışmada günümüz reklamcılığının, kaynağı çok eskilere dayanan efsane bilimini yani mitolojiyi kullandığı anlatılmıştır. Bu şekilde bir kullanıma gidilmesinin nedeni; hem seyirciyi (tüketiciyi/potansiyel alıcıyı) büyülemek, onda hayranlık hissi uyandırmak ve reklamlardaki kahramanlarla özdeşleşerek kendisini bir Tanrı gibi hissetmesine neden olup, asıl gücün ondaymış gibi algılanmasını sağlamak hem de reklamın bir çeşit bütünleşik pazarlama iletişimi elemanı olduğunu ve hala amacının ürün satmak olduğunu fark ettirmeden gerekli mesajın iletilmesini başarmaktır. Kutman, Hatice Nilay. Televizyon Reklamlarında Kullanılan Arketipler ve Otomobil Reklamlarındaki Uygulamaları,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Marmara Üniversitesi,SBE,İstanbul,2006 Evrim Eminoğlu-085226009

39. REKLAMLARDA ANNE ARKETİPİ • Reklamlarda mitolojiden yararlanılması demek arketiplerden de yararlanmak demektir. Bu çalışmada, reklamları okurken bu gerçeğin göz önüne alınması gerektiği anlatılmıştır. Bunun yapılabilmesi için de arketiplerin geniş bir çözümlemesine yer verilmiştir. Bu çözümlemeler ışığında, Ford markasınının 2004-2006 yılları arasında televizyonda yayınlanmış olan otomobil reklamları incelenmiştir. İncelemenin sonuncunda reklamlarda kullanılan arketiplerden kadınları temsilen bakıcı, bastan çıkaran peri ve bakire; erkekleri temsilen de koruyucu, iş adamı ve kral arketiplerinin tercih edildiği sonucu çıkmıştır. • Kutman, Hatice Nilay. Televizyon Reklamlarında Kullanılan Arketipler ve Otomobil Reklamlarındaki Uygulamaları,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Marmara Üniversitesi,SBE,İstanbul,2006 Evrim Eminoğlu-085226009

40. KAYNAKÇA 1. Jung, Carl Gustav. Dört Arketip, Metis Yayınları,2005 2. Baydar, Oya. Doğu’nun Kayıp Sözü , Can Yayınları, 2007 3. Özcan, Tarık. “Sessizliğin Dili ve Simgenin Ruhaniliği-Yahya Kemal ve Necip Fazıl Kısakürek’in Şiirleri Üzerine Bir Çözümleme”, Gizli Diller Konulu Uluslararası Sempozyum, T.C. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma ve Uygulama Merkezi, Arayışlar, 14, 109-114 Isparta ,2005. 4. Ersun, Ceylan.Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Türk Romanlarındaki Anne-Kız İlişkisinin Psikanalitik İncelemesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,İstanbul Üniversitesi,SBE,İstanbul,2007 5. KORUCU,Ayse Arzu Rıder Haggard’ın Romanlarına Arketipsel Bir Yaklasım: She, Ayesha: The Return Of She, Wısdom’sDAUGHTER Ve SHE AND ALLAN, Yayımlanmamış Doktora Tezi,Atatürk Üniverstesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum , 2006 6. GÜRSES , İbrahim. Jung’cu Arketip Teorisi Bağlamında Tasavvufî Öykülerin Değerlendirilmesi: Sîmurg Örneği, Uludağ Üniversitesi, İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1, 2007, s. 77-96 7. http://surrealismus.blogspot.com/2008/12/korku-sinemasnda-bir-arketip-figr.html 8. http://turkmythology.blogspot.com/2009/02/ak-ana-sonsuz-sulardan-ckp-ulgene.html Evrim Eminoğlu-085226009

41. TEŞEKKÜRLER Evrim Eminoğlu-085226009