210 likes | 355 Views
Vrouw zijn in een multiculturele samenleving. Gender, lichaam en religie Chia Longman, UGent Emeritiforum KU Leuven 30 januari 2014 . Inleiding & achtergrond. s ocioculturele antropologie en cultuurwetenschappen g ender/ vrouwenstudies
E N D
Vrouw zijn in een multiculturele samenleving Gender, lichaam en religie Chia Longman, UGent Emeritiforum KU Leuven 30 januari 2014
Inleiding & achtergrond • sociocultureleantropologie en cultuurwetenschappen • gender/vrouwenstudies • interesses: gender, culturele en religieuzediversiteit (NW. Europa) • Is culturelediversiteitverzoenbaar met gendergelijkheid? • Vandaag: gender, kledij & lichaam
“Le viol” 1935, René Magritte
stellingen • Centraal: controle vrouwelijke seksualiteit: maar diversiteit en complexiteit? • Context en her/interpretatie heilige teksten • Hoe interpreteren en ervaren vrouwen religieuze (en seculiere) normen zelf? Voorbeeld: jodendom: ‘modesty’ (‘tzniut’)
Orthodox jodendom • Tot eind 18e eeuw: ‘normatief’ jodendom • 19e eeuw: Joodse verlichting/emancipatie beweging: ontstaan ‘stromingen’ • ‘progressieve’ versus ‘orthodoxe’ jodendom: statuut van de halacha (joodse wetgeving) • emancipatie van de vrouw? • diversiteit: van ‘strikt’ (bijv. charedi/chassidim) tot ‘modern’ orthodox
Gender en jodendom • de fundamenten: genderongelijkheid, androcentrisme en patriarchaal? • Progressieve strekkingen: veranderingen gedurende eerste helft 20e eeuw: synagoog • Tweede golffeminisme: leiderschap: • 1972: Sally Priesand (reform) 1979: vrouwen toegelaten in conserv. • abolished mehitza, choir, morning prayer, counted in minyan… • formele gelijkheid versus praktijk?
Genderrollen in de joodse orthodoxie • genderrollen (heteronormativiteit) & orthopraxis • halacha: 613 mitzvot (voorschriften): - 365 verboden - 248 geboden • ♂: dragen tefillin & tzitzit, Sjema-gebed, talmoedstudie, … • ♀: vrijstelling als ‘priesteres van de miniatuurtempel’ • andere ongelijkheden: rites-de-passage, minyan, gebed leiden, getuigen, familierecht…
Casestudies: joodsorthodoxe vrouwen • vraagstelling: waaruit bestaat vrouwelijke religiositeit in ‘patriarchale tradities’? • eigen en bestaand onderzoek • bronnen: interviews & primaire & secundaire literatuur • (1) Religieuze agency bij strikt-joodsorthodoxe/charedische vrouwen • (2) Negotiatie identiteit bij studerende/werkende joodsorthodoxe vrouwen
Orthopraxis vanuit een vrouwelijk perspectief • specifieke vormen van vrouwelijke religiositeit? • mitzvot voor vrouwen? ChaNaH • Challah • Niddah -familiereinheidswetten • Hadlikner-sabbatkaarsen
reinheidswetten • Wetten van niddah of familiereinheid (taharathamishpachah) • tijdens menstruatie + 7 dagen: seksuele onthouding gevolgd door rituele reiniging in de mikveh
Vrouwelijke religiositeit als geseksualiseerd • ‘tzniut’: ethiek van ‘ingetogenheid’ • religieuze principe/capaciteit • uiterlijk • attitude/gedrag • privé/innerlijke • Vrouwelijk lichaam als haar eigen ‘sanctum sanctorum’ (Friedman, 1997) • vrouwelijk gedrag: symbool voor het collectieve of herinterpretatie in termen van autonomie?
Vrouw en haar lichaam als symbool van collectieve identiteit? • controle over vrouwelijke reproductie en seksualiteit? • Symbolische identificatie van ‘vrouw’ met collectieve identiteit • Vrouw als ‘draagster’ van cultuur of de ‘last van representatie’ (N. Yuval-Davis, 1997)
“NOT US, BUT YOU HAVE CHANGED” • Chassidischkoppel, Williamsburg, N.Y. • J. Mintz (1968)