SŁOWNIK POJĘĆ O GLEBIE

1. SŁOWNIK POJĘĆ O GLEBIE

2. SPIS TREŚCI • Bielica • Czarne Ziemie • Czarnoziemy • Czerwonoziemy • Degradacja Gleby • Erozja Gleby • Geografia Gleby • Geologia • Gleba • Gleboznawstwo • Gleby Antropogeniczne • Gleby Astrefowe • Gleby Bagienne • Gleby Brunatne • Gleby Glejowe • Gleby Górskie • Gleby Inicjalne • Gleby Kasztanowe • Gleby Leśne • Gleby Torfowe • Gleby Tropikalne • Gleby Tundrowe • Gliniasta Budowa Gleb • Litosfera • Mady • Morfologia Gleb • Poziom Próchniczy • Poziom Wmywania • Poziom Wymywania • Proces Glebotwórczy • Profil Glebowy • Próchnica • Rędziny • Roślinność • Skała Macierzysta • Szaroziemy Pustynne • Wietrzenie • Wilgotność Gleby • Zwierzęta

3. BIELICA • Bielica – typ gleby występującej w warunkach klimatu umiarkowanego chłodnego (średnia temperatura 2-4 °C) i wilgotnego (roczny opad w granicach 400-1000 mm), na obszarach porośniętych lasami iglastymi. Występuje głównie w północnej części Polski. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Bielica • http://www.fotodino.webd.pl/park1.html

4. CZARNE ZIEMIE • Czarne ziemie- rząd gleb w obrębie którego wydziela się jeden typ czarne ziemie. Czarne ziemie powstają na utworach mineralnych zasobnych w materię organiczną, oraz węglan wapnia, lub będących pod wpływem wód gruntowych zasobnych w kationy wapnia. Występują na obszarach płaskich obniżeń, obszarach pojeziernych, starych aluwiach, obrzeżeniach torfowisk i deluwiach. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Czarne_ziemie http://img228.imageshack.us/img228/5034/ziemia2jr.jpg

5. CZARNOZIEMY • Czarnoziemy – bardzo żyzne gleby powstałe na podłożach lessowych i lessopodobnych, czasem na glinach marglistych, bogatych w związki wapnia (w warstwie ornej często obecny jest węglan wapnia) i magnezu. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Czarnoziemy • http://lh6.ggpht.com/_F0CQGDh4Exo/R1WF1PTY1zI/AAAAAAAABzE/BOeNO8-Jp7I/IMG_0415.JPG

6. CZERWONOZIEMY • Czerwonoziemy (żółtoziemy, lateryty) - powstały na laterycie występują przede wszystkim w okołorównikowych strefach klimatycznych, w klimacie gorącym i wilgotnym. Czerwony kolor zawdzięcza dużej domieszce związków żelaza. Są to gleby o minimalnej zawartości próchnicy (ok. 1%), gdyż mimo że rozkład organizmów żywych jest szybki z powodu wysokiej temperatury, to spora ilość opadów wymywa tworzącą się warstwę próchniczą. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Czerwonoziemy • http://fotogalerie.pl/fotki/upload/28/37/65/2837651215208992s2.jpg

7. DEGRADACJA GLEBY • Degradacja gleby, to ogół procesów i zjawisk, które poprzez pogorszenie właściwości fizycznych (zniszczenie struktury), biologicznych (zmniejszenie ilości i jakości próchnicy) i/lub chemicznych (np. zakwaszenie przez wymywania kationów zasadowych wapnia, magnezu, potasu) gleby istotnych dla roślin, wpływają ujemnie na jej żyzność, a więc i zasobność. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Degradacja_gleby • http://zielona.org/assets/images/2008/gleba.jpg

8. EROZJA GLEBY • Erozja gleby, proces rozdrabniania i przemieszczania (zdzierania) wierzchniej warstwy gleby wskutek oddziaływania wiatru (wywiewanie gleby, deflacja) i wody (zmywanie gleby, erozja wgłębna). Występuje zwłaszcza w terenach górskich i pagórkowatych, pozbawionych lasu i na glebach ciężkich, tzn. z przewagą drobnych frakcji. • http://portalwiedzy.onet.pl/49014,,,,erozja_gleby,haslo.html • http://h83667.serverkompetenz.net/UBI-LAWI/typo3temp/pics/76913d686f.jpg

9. GEOGRAFIA GLEBY • Geografia gleb, pedogeografia – dyscyplina naukowa zajmująca się przestrzennym aspektami rozwoju, rozmieszczenia i zmienności pokryw glebowych, wchodząca w skład zarówno geografii jak i gleboznawstwa. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Geografia_gleb • http://www.info-ogrody.pl/p/o/gleba.jpg

10. GEOLOGIA • Geologia – jedna z nauk o Ziemi, zajmuje się budową, własnościami i historią Ziemi oraz procesami zachodzącymi w jej wnętrzu i na jej powierzchni, dzięki którym ulega ona przeobrażeniom. W szerszym znaczeniu geologia dotyczy również innych planet skalistych. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Geologia • http://nayogeomin.files.wordpress.com/2010/01/geologia-de-la-luna1.jpg

11. GLEBA • Gleba, Pedrosfera, zwietrzała warstwa skorupy ziemskiej (do 2 m miąższości) wraz z żyjącymi w niej organizmami przemieszanymi z produktami ich rozkładu. Integralny składnik ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych. Gleba powstaje w procesie glebotwórczym w wyniku działania klimatu i organizmów, a zwłaszcza roślinności, na skałę macierzystą. • http://portalwiedzy.onet.pl/39057,,,,gleba,haslo.html • http://www.info-ogrody.pl/p/o/gleba_rece.jpg

12. GLEBOZNAWSTWO • Gleboznawstwo- nauka zajmująca się badaniem gleb, ich powstawaniem, budową, właściwościami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi, systematyką oraz możliwościami ich użytkowania. Gleboznawstwo jest nauką przyrodniczą powiązaną wielostronnie z innymi naukami zajmującymi się przyrodą martwą i ożywioną. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleboznawstwo • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleboznawstwo

13. GLEBY ANTROPOGENICZNE • Gleby antropogeniczne-czyli antrosole, powstają w wyniku działalności człowieka bezpośredniej (np. nawapnianie gleby, regulacja stosunków wodnych) lub pośredniej (modyfikacja roślinności, wycinanie lasów). Dzielą się na dwie zasadnicze grupy - gleby kulturoziemne, ukształtowane przez działalność rolniczą oraz industrioziemne i urbanoziemne gleby, powstałe w wyniku przeobrażenia gleb pierwotnych przez przemysł lub gospodarkę komunalną. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleby_antropogeniczne • http://www.alinadragan.pl/_img/_usrimg/ed482be57fa1dfcf18d432809f96d61e.jpg

14. GLEBY ASTREFOWE • Gleby Astrefowe: gleby, których występowanie nie jest uzależnione bezpośrednio od strefy klimatycznej. W ich przypadku głównym czynnikiem glebotwórczym jest rodzaj skały macierzystej, stosunki wodne lub ukształtowanie powierzchni. • http://www.bryk.pl/s%C5%82owniki/s%C5%82ownik_geograficzny/89275-gleba.html • http://www.planetaziemia.pan.pl/GRAF_pytanie_09/05_Sud5_w275.jpg

15. GLEBY BAGIENNE • Gleby bagienne - typ gleb, powstający w warunkach stałej wilgotności gruntu, spowodowanej płytkim położeniem zwierciadła wód podziemnych i przy obecności roślin wilgotnolubnych. Na ich kierunek rozwoju wpływa niedostatek tlenu, co hamuje rozkład resztek organicznych i powoduje powstanie torfu. W Polsce spotykane głównie na pojezierzach i na Polesiu. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleby_bagienne • http://www.pkwl.pl/zdjecie/33/81/1/

16. GLEBY BRUNATNE • Gleby Brunatne - powstają w klimacie umiarkowanym, przede wszystkim pod roślinnością lasów liściastych i mieszanych. Powstają z utworów różnego pochodzenia geologicznego i uziarnienia, zasobnych w zasady lub skał kwaśnych (np. zwietrzeliny granitów, gnejsów), a także utworów pyłowych (lessów i utworów lessopodobnych). Odczyn tych gleb jest silnie kwaśny lub kwaśny. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleby_brunatne • http://www.blogi.szkolazklasa.pl/privefiles/blog-745/gleba_brunatna_mala.jpg

17. GLEBY GLEJOWE • Gleba Glejowa -to gleba astrefowa. Powstaje w wyniku płytko zalegających wód opadowych (oglejenie odgórne). Pozbawiona jest tlenu i można ją rozpoznać po sinawo-zielonej barwie. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleby_opadowo-glejowe • http://www.wiking.edu.pl/upload/geografia/images/gleba_glejowa_mala.jpg

18. GLEBY GÓRSKIE • Gleby górskie zajmują około 16% powierzchni lądowej Ziemi. Ze względu na urzeźbienie terenu, na którym występują, większość z nich znajduje się w stanie inicjalnym. Silna erozja glebowa, związana ze zmywaniem wierzchniej warstwy, nie pozwala na dojrzałe wykształcenie gleby. Gleby górskie wykazują ogromne zróżnicowanie, będąc zależne od typu podłoża, nachylenia stoków, warunków klimatycznych, charakteru roślinności. Gleby te cechuje piętrowość (strefowość pionowa), będąca konsekwencją wysokości nad poziomem morza. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleby_g%C3%B3rskie • http://bip.kamiennagora.tensoft.pl/usr_files/132_4/dolomity.jpg

19. GLEBY INICJALNE • Gleby inicjalne - występują głównie w górach i na pustyniach. Są one bardzo mało urodzajne, jedynie w oazach, gdzie można nawadniać ziemię, uprawia się palmy daktylowe, oliwki, pomarańcze oraz trzcinę cukrową. W Polsce występują w Karpatach i Sudetach. Są one słabo wykształcone i z tego powodu mają niewielką ilość próchnicy. Niszczone przez wietrzenia i wymywania. Możliwa jest tylko hodowla, a w dolinach uprawa owsa i ziemniaków. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleby_inicjalne • http://www.swietokrzyskipn.org.pl/wp/wp-content/uploads/2010/03/5goloborze_swKrzyz2004_ps.jpg

20. GLEBY KASZTANOWE • Gleby kasztanowe (cynamonowe, kasztanoziemy), typ gleb występujących na obszarach ciepłych i suchych o czerwonym zabarwieniu. Są typowe dla stepów. Poziom próchnicy waha się od 3 do 4%. Odpowiednio nawadniane dają duże plony. Występują na części obszarów prerii w USA, w południowej Argentynie, w Sudanie, w Eurazji na północ od Morza Kaspijskiego i Jeziora Aralskiego, w Mongolii i na obszarach południowo-zachodniej Australii. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleby_kasztanowe • http://cyklamen.blox.pl/resource/800pxListera_ovata_050505_Custom.jpg

21. GLEBY LEŚNE • Szare gleby leśne, gleby powstające w warunkach klimatu umiarkowanego kontynentalnego, przy rocznych sumach opadów w granicach 400-600 mm, na obszarach lasostepów lub lasów liściastych z udziałem roślinności zielnej. • http://portalwiedzy.onet.pl/29497,,,,szare_gleby_lesne,haslo.html • http://www.silvaportal.info/showImage?id=834

22. GLEBY TORFOWE • Gleby torfowe wraz z glebami mułowo-torfowymi wchodzą w skład gleb bagiennych. Powstają w wyniku gromadzenia się szczątków roślinności bagiennej w warunkach beztlenowych, spowodowanych silnym nawilgoceniem gruntu. Wymagają melioracji i intensywnego nawożenia. Są mało urodzajne. Głównie przeznaczane jako łąki i pastwiska. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleby_torfowe • http://www.zgapa.pl/zgapedia/data_pictures/_uploads_wiki/p/Peat_Lewis.jpg

23. GLEBY TROPIKALNE • Tropikalne Gleby-strefowe gleby obszarów międzyzwrotnikowych powstające w warunkach klimatu gorącego (średnia roczna temperatura wynosi 25°C.) Ze względu na zróżnicowane uwilgotnienie wydziela się trzy strefy gleb tropikalnych: wilgotną, przejściową i suchą. • http://portalwiedzy.onet.pl/8611,,,,tropikalne_gleby,haslo.html • http://admin.italiaabc.it/images/pics/isola-maldive-gan.jpg

24. GLEBY TUNDROWE • Tundrowe Gleby -  gleby obszarów tundry powstające w warunkach klimatu zimnego - niskie temperatury (średnia roczna od -12°C do -2°C), małe opady (do 400 mm rocznie), duża wilgotność względna powietrza, przy jednoczesnym występowaniu w podłożu wiecznej zmarzliny. • http://portalwiedzy.onet.pl/28594,,,,tundrowe_gleby,haslo.html • http://kajadanisz.webpark.pl/tundra2.jpg

25. GLINIASTA BUDOWA GLEB • Gleba gliniasta - gleba powstała w procesie glebotwórczym z produktów wietrzenia skał pierwotnych. Składa się z małych cząsteczek glebowych, gęsto zbitych, co zwiększa spoistość i lepkość gleby, a zmniejsza przepuszczalność dla powietrza i wody. • Należy do gleby ciężkiej o drobnoziarnistej budowie. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Gleba_gliniasta • http://www.krokusy.pl/img.php?id=190&article=1

26. LITOSFERA • Litosfera - inaczej sklerosfera, zewnętrzna, sztywna powłoka Ziemi obejmująca skorupę ziemską i górną część płaszcza ziemskiego. Miąższość litosfery wynosi ok. 70-80 km, a jej temperatura dochodzi do 700°C. Generalnie występują dwa rodzaje skorupy ziemskiej. Litosfera w częściach globu zajętych przez płyty kontynentalne jest nazywana litosferą kontynentalną. Litosfera oceaniczna występuje pod oceanami. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Litosfera • http://glakry.fm.interia.pl/ziemia_pliki/ziemia.JPG

27. MADY • Mady- gleby powstałe w wyniku nagromadzenia się materiału niesionego przez wody i akumulowanego w wyniku wytracania energii wody. Zasadniczą cechą mad jest obecność w profilu naprzemianległych warstw o różnym składzie granulometrycznym. Poszczególne warstwy mogą cechować się skrajnie różnym składem granulometrycznym lub zbliżonym. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Mady • http://www.batorz.gmina.pl/img/galerie/batorz_okolica/_big/batorz.krajobrazy5.jpg

28. MORFOLOGIA GLEB • Morfologia gleb - dział nauki o glebie zajmujący się jej budową zewnętrzną. Morfologię dzieli się na: makromorfologię i mikromorfologię. • Makromorfologia gleby opisuje poziomy genetyczne, sposób przechodzenia jednego poziomu genetycznego w kolejny, barwę gleby, konkrecje glebowe i strukturę gleby. • Mikromorfologiczne właściwości gleby rozpatruje się w trakcie badań mikroskopowych określając jej składniki w preparatach o nie naruszonym układzie. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Morfologia_gleb • http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Solontchak.jpg/400px-Solontchak.jpg

29. POZIOM PRÓCHNICZY • Poziom próchniczny, również poziom akumulacji próchnicy wierzchni poziom w profilu glebowym, wyróżniający się obecnością mniej lub bardziej rozłożonych szczątków organicznych (roślinnych i zwierzęcych), zwanych próchnicą, korzeni roślin i organizmów glebowych (edafonu). • http://pl.wikipedia.org/wiki/Poziom_pr%C3%B3chniczny • http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Rendzina.JPG/220px-Rendzina.JPG

30. POZIOM WMYWANIA • Poziom wmywania – typowy dla gleb bielicowych, w których gromadzą się związki żelaza, glinu, wapnia i magnezu oraz cząstki ilaste wypłukane z poziomu wymywania. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Poziom_wmywania • http://bramaswiny.szc.pl/g4rys-a.gif

31. POZIOM WYMYWANIA • Poziom Wymywania- poziom glebowy o symbolu Ees, charakterystyczny dla gleb bielicowych, glejobielicowych, glejobielic i bielic. Ma zabarwienie jasnoszare, jasnobrunatne. Barwa pochodzi od barwy ziarenek kwarcu. Powstaje w wyniku wymycia żelaza, próchnicy i związków zasadowych. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Poziom_eluwialny • http://sciaga.onet.pl/_i/geografia/poziomy_genetyczne_gleb.jpg

32. PROCES GLEBOTWÓRCZY • Proces glebotwórczy - całokształt zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych zachodzących w powierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej, w wyniku których kształtują się gleby. Procesy glebotwórcze przebiegające w określonych warunkach klimatycznych i określonych utworach macierzystych oraz pod wpływem określonej szaty roślinnej doprowadzają do ukształtowania się odpowiednich typów gleb. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Proces_glebotw%C3%B3rczy • http://www.bazylika.strzegom.pl/lukasz/img/porosty.jpg

33. PROFIL GLEBOWY • Profil glebowy – pionowy przekrój, odsłaniający morfologię (budowę) danej gleby, a w szczególności rodzaj, miąższość i wzajemny układ poziomów genetycznych.Procesy glebotwórcze powodują migrację oraz koncentrację składników mineralnych i organicznych. W ten sposób dochodzi do wytworzenia się specyficznych poziomów gleb. Poziomy te stanowią najważniejszą cechę rozpoznawczą, odzwierciedlającą etap rozwoju gleby. Na podstawie ilości i właściwości tych składników wyróżnia się określony typ gleby, który charakteryzuje się mniejszym lub większym zróżnicowaniem profilu glebowego. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Profil_glebowy • http://www.fotcom.biz/polska/Ponidzie/Ponidzie-70.jpg

34. PRÓCHNICA • Próchnica (humus) – bezpostaciowe, organiczne szczątki w różnym stadium mikrobiologicznego i fizykochemicznego procesu rozkładu, głównie roślinne, nagromadzone w glebach, albo na jej powierzchni (np. w lesie). Zależnie od rozpatrywanych właściwości, stosowane są różne określenia próchnicy. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%B3chnica_(gleba) • http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cc/Soil_profile.jpg

35. RĘDZINY • Rędzina – płytka gleba kalcymorficzna powstała na skałach wapiennych. W niektórych systemach klasyfikacji gleb rędziny odpowiadają pewnym typom leptosoli i kambisoli. • http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C4%99dzina • http://www.fotcom.biz/polska/Ponidzie/Ponidzie-69.jpg

36. ROŚLINNOŚĆ • Roślinność-zbiorowiska roślinne znajdujące się na danym obszarze, których układ przestrzenny tworzy krajobraz. Wyróżnia się 9 typów (grupformacji): lasy, formacje krzewiaste, sawanny i stepy, łąki i ziołorosla, formacje krzewinkowe, formacje terofitów (jednoroczne rośliny), pustynie, formacje wód śródlądowych, formacje mórz. • http://portalwiedzy.onet.pl/64750,,,,roslinnosc,haslo.html • http://x.garnek.pl/ga1018/c00336f697cf6aa1914726a3/roslinnosc_bagienna_zarastajaca.jpg

37. SKAŁA MACIERZYSTA • Skała macierzysta – materiał skalny, z którego, i w obrębie którego tworzy się gleba. Skały, w wyniku wietrzenia fizycznego, chemicznego, biologicznego, podlegają przemianom, których rezultatem może być rozdrobnienie skały, powstanie nowych minerałów, zmiana właściwości powietrznych i wodnych. Od rodzaju skały macierzystej zależy skład mineralny gleby. Wpływa on także na ważne właściwości fizyczne i chemiczne. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Ska%C5%82a_macierzysta • http://www.sp.ceti.pl/ikona/pigment/Obrazki/Cynober.jpg

38. SZAROZIEMY PUSTYNNE • Szaroziemy pustynne – gleby występujące na obszarach pustynnych i półpustynnych, gleby te są oprócz gleb czerwonych i czerwonawych typowymi glebami pasa podzwrotnikowego[1]. Szaroziemy wykazują również cechy gleb inicjalnych, szczególnie jeśli występują w terenach przygórskich, np. w zachodnich Stanach Zjednoczonych. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Szaroziemy • http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Sahara_Desert_in_Jalu,_Libya.jpeg

39. WIETRZENIE • Wietrzenie – rozpad mechaniczny i rozkład chemiczny skał wskutek działania energii słonecznej, powietrza, wody i organizmów. Zachodzi na powierzchni Ziemi i w jej powierzchniowej strefie zwanej strefą wietrzenia (głębokość od kilku do kilkudziesięciu metrów). Produktem wietrzenia są między innymi zwietrzelina, rumowisko, glina zboczowa, arkoza. • http://pl.wikipedia.org/wiki/Wietrzenie • http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/GeologicalExfoliationOfGraniteRock.jpg

40. WILGOTNOŚĆ GLEBY • Wilgotność gleby-procentowa zawartość wody w glebie wyrażona w procentach od absolutnie suchej gleby (wilgotność wagowa), od objętości gleby (wilgotność objętościowa) lub od polowej pojemności wodnej (względna wilgotność gleby). • http://portalwiedzy.onet.pl/74717,,,,wilgotnosc_gleby,haslo.html • http://www.khbc.pl/img/poradnik4.jpg

41. ZWIERZĘTA • Zwierzęta-według Cavaliera-Smitha jedno z sześciu królestw organizmów żywych (pozostałe to bakterie, chromisty, protisty, grzyby oraz rośliny). Są to jedno- lub wielokomórkowe heterotroficzne organizmy żywe (cudzożywne organizmy), rozmnażające się najczęściej płciowo (rozmnażanie płciowe), posiadające zazwyczaj zdolność ruchu postępowego. • http://portalwiedzy.onet.pl/54200,,,,zwierzeta,haslo.html • http://m.onet.pl/_m/f60c2785107fb391ea75017d09e9064c,0,1.jpg

42. BADANIE GLEBY W NASZEJ SZKOLE

43. AUTOR Prezentacja powstała na potrzebę sekcji informatycznej projektu: „Aktywny w szkole, Aktywny w Życiu.”. Autor: Ewelina Niżnik kl. II „c”