WiMAX Teknolojisi ve Uygulama Alanları

1. WiMAX Teknolojisi ve Uygulama Alanları Oset HOŞKAN Strateji ve Pazarlama Müdürü, Alcatel-Lucent Teletaş Ekim 2008

2. İÇERİK • WiMAX Pazarı: DurumveÖngörüler • Teknolojik Özellikler ve İlk Tecrübeler • Uygulamalar

3. 1 WiMAX Pazarı: DurumveÖngörüler

4. Kullanıcıların Beklentileri Gelişiyor: GenişbantveKablosuz İletişim Kullanıcıların Telekomunikasyon Teknolojilerinden Beklentileri Kablosuz İletişim … … Daha Yüksek Bant Genişliği “Her Yerde İletişimde Olabilmek ” “Daha Hızlı ve Daha Kaliteli İletişim” • Sürekli bağlantıda olmak • Daha Yüksek Hızlı Bağlantı • Limitsiz kullanım imkanı • Daha basit ve kaliteli kullanım tecrübesi • İletişim servislerine her yerden erişebilir olmak • Tüm terminallerle servislere erişebilir olmak • Kablolu iletişim ile benzer kalitede kullanıcı tecrübesi Kablosuz Genişbant İletişim

5. WiMAX teknolojisinin diğer erişim teknolojilerine göre pozisyonu Bağlantı hızı PDA & telefon Dizüstü PDA Çok yüksek Yüksek Orta Telefon 3G LTE FTTH xDSL WiMAX 802.16e 3G WiFi UMTS GPRS/EDGE Hareket “Sabit” ”Aralıklarla” “Mobil” ”Her daim” Bağlantı noktaları Bağlantı alanları Komple kapsama WiMAX farklı bağlantı hızı ve mobilite ihtiyaçları için geniş bir segmentde ihtiyaçları karşılayabilir

6. 1st HandheldDevices Residential Gateway Adoption Nomadic/PortableDevice Adoption ‘WiMAX inside’Devices 2008 İkinci Yarısı 2008 İlk Yarısı WiMAX Dünya Genelinde Ne Durumda? 2007, WiMAX 802.16e’ye ilişkin gelişmeler büyük bir ivme kazandı • İlk ticari uygulamalar gerçekleşti (göçebe ve mobil kullanım için) • WiMAX, 3G ile birlikte resmi olarak IMT-2000 teknolojisi olarak kabul edildi • Spektrum Lisanslandırma dünya nüfusunun %50’sini kapsayacak düzeye ulaştı • Terminal ve CPE üreticileri pazarda yaygınlık kazanmaya başladılar • Sahadaki gerçek uygulamalarda Ses ve Mobiliteye yönelik özellikler test edildi ve onaylandı 2008, WiMAX Telekomunikasyon sektöründe teknolojik ve ticari olarak kendini ispatladı • Dünya genelinde onlarca ticari WiMAX şebekesi hayata geçti • Kurulu WiMAX şebekelerinde binlerce abone hizmet almaya başladı • Terminal üreticeleri WİMAX destekleyen terminallerini duyurmaya başladılar

7. WiMAX Frekans Tahsisi ve 802.16e Uygulamaları konusunda Dünya’daki Durum Latin Amerika • Bireysel ve kurumsal kullanıcılara rekabetçi ses (VoIP) ve Genişbant servislerinin sunulması için kullanılıyor. • Son kullanıcıya giderken şebeke uç noktasında erişim için bakıra alternatif olarak kullanılıyor Avrupa • Göçebe Genişbant uygulamaları için kullanılıyor • Bakır olmadığı yerlerde • Genişbant erişim eksikliğinin olduğu yerlerde: hızlı şekilde kurulum, yetersiz talebin ve kullanıcı yoğunluğunun olduğu yerlerde Asya Pasifik • Bakırın bulunmadığı ve kalitesiz olduğu yerlerde • Temel Genişbant erişim ve katma değerli mobil data servisleri için • Devlet tarafından herkese Genişbant erişim için ciddi şekilde destekleniyor Kuzey Amerika • Farklılık yaratan Kablosuz bir teknoloji olarak WiMAX (4G)katma değerli servisler için kullanılıyor • Mevcut sabit Genişbant uygulamalarının uzak bölgelerdeki bireysel ve kurumsal kullanıcılara erişmesi için kullanılıyor Ticari Servisler Lisanslandırma yok yada henüz gerçekleşmedi Afrika – Orta Doğu • Bakırın olamadığı yerlerde alternatif erişim • VoIP ve internet erişim için kullanılıyor. • WiMAX Genişbant erişim için en güvenilir ve uygun kablosuz erişim yönetemlerinden biri. Gelişme Aşamasında 2.3 GHz 2.5 GHz 3.5 GHz 2.3+2.5 GHz 2.3+3.5 GHz 2.5+3.5 GHz “Gelinen noktada WiMAX için ayrılan frekans spektrumu ile dünya genelinde 4 Milyar insan için kapsama sağlanabilir” (WiMAX Forum – Barcelona Feb 12, 2008) Kaynak: WiMAX Forum & Alaatel-Lucent Frequencies indicated are for 16d or 16e

8. WiMAX Rev-e 802.16e için Sürekli Büyüyen ve Gelişen Terminal Ekosistemi Aralarında en büyük Telekom Operatörlerinin ve dünya çapında ekipman üreticilerinin bulunduğu 522 şirket WiMAX Forum üyesi oldu 30Üretici 802.16e destekleyen 100’den fazla ürün anonsu yaptı 19 Uzak Doğulu üretici 70 farklı ürünün 2008 yılında kullanıma hazır olacağını belirtti 9Büyük Mobil Terminal üreticisi WiMAX destekleyen ürünlerinin demosunu gerçekleştirdi. Kaynak: WiMAX Forum, Ovum «WiMAX CPE Tracker» ve Alcatel-Lucent

9. WiMAX’e İlişkin Öngörüler : Terminaller ve Uç Cihazlarının Fiyatları Fiyat $600 Media Device – Dual Mode Internet tablets$350 - $450 $400 Data/Voice/(WiFi) Gateway $250 Indoor Voicew/ or wo/WiFi$145 - $200 $200 Data-only Modem $150 PC Adapter PCMCIA/Xpress data only CPE $90 - $125 Yıllık fiyat düşüşü ortalama %15 $100 PCMCIA/USB $75- $85 $50 Embedded (WiMAX özellik)SoC hedef fiyat<$15 in 2010 2007 2008 2009 2010

10. WiMAX’e İlişkin Öngörüler : Abone Sayısı & Altyapı Yatırımları Genişbant Kablosuz Erişimve WiMAX16e Altyapı Yatırımları (Milyar €) Abone Sayısı Artışına İlişkin Öngörüler (MilyonKullanıcı) Kaynak: Alcatel-Lucent 2008 – Genişbant Kablosuz ErişimYatırımı yaklaşık 1.2 Milyar €. 2011- Bu rakamın 3 Milyar €’dan fazla olacağı öngörülüyor. 2011’de bu alanda yapılacak yatırımların yaklaşık %90’ını WiMAX 802.16eoluşturacak.

11. WiMAX’in Telekom Operatörleri için Önemi 3G Yaygınlığının olmadığı ve Bakır Erişiminin Düşük Oranda Olduğu Gelişmekte olan Pazarlarda 3G Yaygınlığı Olan ve Bakır Erişiminin Yüksek Oranda Olduğu Gelişmiş Pazarlarda • 4G mobile data uygulamalarına doğru ilk adım • Ev bireysel kullanıcılarını hedefleyen Genişbant Servis Sağlayıcılara karşı stratejik hareket Sprint/Clearwire - USA KT - Korea • Genişbant erişimine olan talebe cevap vermek için Mobilink – Pakistan Vodacom – South Africa MobilŞebeke Operatörleri • Ucuz ses ve genişbant data servislerine olan talebi karşılamak için • Nüfusun yoğun olduğu yerlerde kullanım oranı ve profili üst düzeyde olan kullanıcılar için. Telmex – Mexico • Mobil yada Göçebe Genişbant erişim servisleri • Genişbant erişimini maliyet etkin bir şekilde DSL/Fiber ve Kablo erişiminin uzantısı olarak sunmak için AT&T – USA BT – UK Sabit Şebeke Operatörleri • Rekabetçi sabit, mobil veya yakınsanmış servisler sunabilmek için • Mevcut operatörlerin fiyat ve kapsama alanı açısından yetersiz kaldığı pazarlarda avantaj elde etmek için. WorldMax – Netherlands Bolloré - France • Ucuz ses ve Genişbant servislerine olan talebi karşılamak için • Gelişmiş yakınsamaya dayalı servisler sunmak için şehir merkezlerinde Greenpacket – Malaysia GDS - Lebanon Alternatif Operatörler(Uç Noktada Erişimi Olmayanlar)

12. 2 WiMAX Teknolojisi: Teknolojik Özellikler ve Tecrübeler

13. WiMAX Rev-e Gelişmiş Temel Teknolojik Özellikler Call Servers Kablosuz Erişim Kontrolörü (WAC) IP Backbone Media Gateways SOFDMA, Çok Seviyeli Modulasyon ve Kodlama Sadeleştirilmiş Şebeke Yapısı: Daha Az Gecikme, Uçtan uca IP WiMAX Gelişmiş Anten Teknolojisi (Beamforming, MIMO) • Gelişmiş Kapsama Alanı • Artan Kapasite Pazar Taleplerine Uygun Özellikler: NLOS* + Mobilite Desteği (*) Non Line of Sight

14. WAC PSTN PLMN WiMAX Şebekesi Genel Mimari Yapısı WiMAX Operation and Maintenance Center C-WBS / L2-WBS WiMAX RAN İç Mekan WiMAX ErişimKontrol Servisler M-WBS Dış Mekan NGN VoIP MGW INTERNET

15. WAC WAC BS BS xDSL Şebekeleri ile Sinerjinin Yaratılması Genişbant Servis Erişim Katmanı Genişbant Servis Toplama Katmanı Genişbant Servis Yönlendirme Ana Şebeke Uygulama Katmanı 7450 Alcatel-Lucent IP DSLAM ESS 7750 SR Ethernet Routing WiMAX Erişim & MobiliteKontrol 7450 • Entegre WIMAX, xDSL, Toplama veYönelendirme Yönetim Fonksiyonları • Tek bir Müşteri yetkilendirme ve kayıt platformu • Ana Şebeke ve aplikasyon katmanlarının ortak kullanımı • xDSL erişimine ek olarak WİMAX ile kapsamanın artırılması ve Mobiliteye yönelik servisler • Ethernet ara yüzü üzerinden WiMAX Baz İstasyonunun Alcatel-Lucent IP DSLAM (ISAM)’ a bağlanması • Toplama ve yönlendirme katmanlarının ortak kullanımı

16. >45km 40% Sahadaki Tecrübelerden WiMAX Teknolojisine İlişkin VerilerYüksek Performans, Kapsama, Kapasite ve Kalite Özellikleri = Otomobil içerisinde PCMCIA kart ile 2,5 GHz’de baz istasyonuna bağlantı mesafesi 4.8km = Dış Mekan CPE ile 1,5 Mbps downlink bağlantı kapasitesi ile baz istasyonuna bağlantı mesafesi(thanks to Extended Cell feature) Bir Hücredeki Toplam Kapasite (DL/ 64 QAM – 10 MHz) 15.3 Mbps = Ortalama 1,8 Mbps bağlantı hızı ile otobanda ulaşılan hız (2Mbps Maksimum) 100 km/h = MÜKEMMEL VOIP KALİTESİ (Max TeorikDeğer = 5) MOS 4.1 = Beam Formig sayesinde aynı kapsama alanı için Site sayısında sağlanan tasarruf

17. Tüm Uygulamalar ve İhtiyaçlarEl Terminallerinde WiMAX 802.16 ile 4G ‘ye doğru 2G Kablosuz Genişbant Erişim 3G 4G >100 Mbps Mobilite 1 Gbps Sabit (Tüm Şebeke ve Terminaller Entegre) VoIP Tamamen QoS veKontrol OFDM WiMAX 16e GSM/EDGE CDMA IP MIMO/BF 3G UMTS / HSPA EVDO Rev 0/A/B Gelecek Bugün “Mobil GenişbantYaşam Tarzı” Mobil infotainment Genişbant Her Yerde

18. 3 WiMAX Teknolojisinin Uygulama Alanları

19. WiMAX Teknolojisi Hangi Gereksinimlere Cevap Verebilecek? QoS Kapasite Gecikme (Latency) IP IP Oyun Ses İletişimi Video / TV Uygulamaları Güvenlik Mobilite IP IP • WiMAX • Gereksinimleri teknik olarak karşılayabilecek yeterlilikte Mobil Ofis Internet

20. Farklı Segmentlerde WiMAX’in Uygulama Alanları • Her yerde Genişbant ve Uzaktaki Birimlerin Merkeze Bağlantısı (netcentric warfare uygulamaları) • Gözetleme Sistemleri Bağlantıları Savunma • Uzaktan Gözetleme ve Yönetim Uygulamaları • GRID Uygulamaları, tele-protection & personel mobilite uygulamaları, telemetri çözümleri Enerji • Gözetleme ve Takip Sistemleri, Şehir Yönetim ve Kamera Sistemleri • Afet ve Afet Sonrası İletişim Sistemleri Kamu Güvenliği • Genişbant Mobilite uygulamaları ile verimliliğin artırılması • Uzaktaki çalışma birimlerine Genişbant erişim bağlantısı Kurumsal • “Dijital Köprünün” maliyet etkin bir şekilde aşılması • E-Devlet, E-Eğitim ve E-Sağlık Proje ve programlarında genişbant erişim altyapısının sağlanması Kamu & Belediye • Video Gözetleme, E-Bilet, Internet erişim… • Kontainer takip, bagaj ve kargo takip ve yönetim, Personel Mobilite… Transport

21. SONUÇ WiMAX, Gelişmekte olan ülkelerde “Dijital Uçurumun” giderilmesi… Gelişmiş ülkelerde tüm genişbant servisleri ve her yerden erişimin yaygınlaştırılması… İçin değer yaratacak en önemli iletişim teknolojilerinden biri durumunda…

22. www.alcatel-lucent.com www.alcatel-lucent.com

23. E-Sağlık Uygulaması Etkili Uzaktan Tedavi Uygulamaları Tanım • Özellikle nüfus yoğunluğunun az olduğu bölgelerde yada kırsal alanda Uzaktaki sağlık personelinin uzmanlık alanından ve tecrübelerinden faydalanmak. • Medikal enformasyonun hastaneler, laboratuvarlar ve sağlık ocakları arasında paylaşılması. Business Model Faydaları • Sağlık bakımının maliyetinin azaltılması, anında müdahalenin uzaktan sağlanabilmesi. • Temel parametrelerin uzaktan gözlenebilmesi. Çözüm • Genişbant kablolu ve kablosuz erişim teknolojileri. • Sağlık sektörüne yönelik uygulamalar. Sağlık Hizmetinin En Uzak Noktalara Kadar Ulaştırılması

24. E-Eğitim Uygulaması Eğitim Servislerinin Her Yerden ve Herkes için Ulaşılabilir Hale Gelmesi İş Modeli • Devlet tarafından oluşturulan Web Tabanlı Erişim altyapısının oluşturulması. • Okullardan yada Genişbant erişimin bulunduğu eğitim alanlarından kaynaklara erişim imkanı Tanımı • WiMAX Kablosuz İletişim Teknolojisi ile mobil sanal sınıf uygulamasının geliştirilmesi. • Kırsal alanlara ve yerleşim bölgelerine gelişmiş eğitim araçlarının ulaştırılması. Faydaları • Geliştirilmiş eğitim tecrübesi (video, ses, interaktif eğitim ve dijital kütüphane uygulamaları...) • Genişbant Internetin ve internet üzerinden araştırma yapmanın gençler için alışkanlık haline getirilmesi • Ülke Eğitim Politikasının yaygınlaştırılması Çözüm İçeriği • Genişbant Kablolu ve Kablosuz Erişim • IP Tabanlı Data İletim Altyapısı • Eğitim materyallerine , forumlara ve arama motorlarına erişim için Portal Uygulaması Bilişim Uygulamalarının Sosyal ve Ekonomik Faydalarının Yaygınlaştırılması

25. Video Gözetleme Sistem Altyapıları • IP Tabanlı Akıllı Video Gözetleme Çözümleri • IP Camera yada Analog camera kullanımı (MPEG64, H.264,..) • WiMAX destekleyen PDA yada dizüstü bilgisayarlar ile Mobil Uzaktan Erişim ve gözetleme imkanı Bina İçi IP Kamera IP Network PDA WiMAX RAN Görüntü IP Edge BS WAC Dizüstü IP Kamera

26. key differentiator key differentiator 0 -30 30 -60 60 0 -10 -20 -30 -90 90 -120 120 -150 150 180 Teknik ÜstünlüklerDaha İyi Kapsama ve Kapasite için Beam forming & MIMO Teknolojileri • Beam Forming Teknolojisi • Geliştirilmiş Kapsama Alanı (%40’a kadar daha az site ) • Azaltılmış Interferans • StabilPerformans (makro/mikro hücre, şehir içi, az yoğun alanlar, kırsal, LOS/NLOS, …) • MIMO 2x2 Teknolojisi • Radyo Bağlantı Kalitesini Artırmak • Data Hızını Arttırmak için Spatial Multiplexing • Mikro Hücre, iç mekan ve hot spot uygulamalarında en yüksek performans • Özellikle Kırsal Alanda düşük kapasite site’ler için maliyet etkinliğinin artması • MIMO + Beam Forming • İki Teknolojinin Kombinasyonu Daha Yüksek Kapasite • Ortalama 75% Verimlilik Artışı Alcatel-Lucent WiMAX Bazİstasyonu MIMO+BF WiMAX Teknolojisinin Temel Üstünlüğü