370 likes | 1.01k Views
SIFATLAR. MERVE CEYLAN. İsimlerin önüne gelerek onları belirten ve niteleyen kelimelere sıfat denir. ÖRN: Küçük ev, Yeşil göz, Hangi çocuk, Bu kalem, Ter temiz oda. NİTELEME SIFATLARI. Adları niteleyen sıfatlara niteleme sıfatları denir.
E N D
SIFATLAR MERVE CEYLAN
İsimlerin önüne gelerek onları belirten ve niteleyen kelimelere sıfat denir. ÖRN:Küçükev,Yeşilgöz,Hangiçocuk,Bu kalem,Tertemizoda
NİTELEME SIFATLARI Adları niteleyen sıfatlara niteleme sıfatları denir. ÖRN:Büyükev,Çalışkan öğrenci,Boş kutu,İyi insan,Ağaçlı yol,Kırmızı kalem,Yuvarlakmasa
NOT: -Niteleme sıfatları ya renk ismidir, -Ya da zıtları olan kelimelerdir. -Genellikle ‘’NASIL’’ sorusuna cevap verirler. Bu yolla niteleme sıfatlarını kolaylıkla ayırt edebiliriz.
BELİRTME SIFATLARI İsimleri;İşaret,sayı,belirsizlik ve soru yoluyla belirten sıfatlara belirtme sıfatları denir. ÖRN: Şu ev Beş elma Hangi insan Birçok oyuncu İşaret Sayı Soru Belirsizlik
a.İşaret sıfatları Varlıkların yerini işaret yoluyla belirten sıfatlardır.İsme sorulan ‘’HANGİ’’ sorusu işaret sıfatını verir. ÖRN: Buolaylar insanları çok yıprattı. Senötekiarabaya bin. Şuaraba çok güzelmiş. İşaret s. İSİM İşaret s. İSİM İşaret s. İSİM
NOT: ‘’Bu,şu,o’’ sözcükleri aynı zamanda zamir olarak da kullanılabilir.Zamir olarak kullanıldıklarında ismin yerini tutarlar.Yani ismin önüne gelerek onu nitelemezler. ÖRN: Oöğrenciyi herkes sever.(İsim belirtilmiş.) Onu herkes sever. SIFAT İSİM ZAMİR
NOT: Sıfatlar çekim eki almazlar.Aldıkları zaman isme veya zamire dönüşürler. ÖRN: Güzel ev. Güzeller bir yerde toplandı. SIFAT İSİM
b.Belgisiz sıfatlar İsimleri kesin olarak değil de belli belirsiz veya şöyle böyle ifade eden sıfatlardır. ÖRN: Bazıinsanlar uyumaktan hoşlanır. Birazinsanlık olsa böyle davranmazdı. Belgisiz s. İSİM Belgisiz s. İSİM
NOT: ’’BİRTAKIM’’ kelimesi bazen sayı sıfatı bazen de birleşik yazılarak belgisiz sıfat olarak kullanılır. ÖRN: Babam birtakım elbise aldı. Araştırmalarda birtakım bulgular elde edildi. Birtakım insanlar çayı severler. Babam birtakım elbiseler almış,gelmiş. Belgisiz sıfatken birtakım bazı anlamındadır. Sayı sıfatı Belgisiz sıfat Belgisiz sıfat Belgisiz sıfat
DİKKAT!Belgisiz sıfatlar,belgisiz zamirlerle karıştırılmamalıdır. Bu bakkaldan bir ekmek aldım. Bir gün sende başarılara imza atacaksın. Sayı sıfatı Belgisiz sıfat
c.Sayı sıfatları Varlıkların sayılarını,sıralarını,paylaşma oranlarını belirten sıfatlardır. ÖRN: Üç elma sayısını Beşinci çocuk sırasını Yarım ekmek paylaşma oranını TIKLA GEÇSİN SIRA SAYI SIFATLARI KESİR SAYI SIFATLARI ASIL SAYI SIFATLARI ÜLEŞTİRME SAYI SIFATLARI
DİĞER KONU BAŞLIKLARI • SIFATLARDA KÜÇÜLTME • SIFATLARDA PEKİŞTİRME • SIFAT TAMLAMASI • ADLAŞMIŞ SIFAT
1.Asıl sayı sıfatları Varlıkların sayısını kesin olarak belirtensıfatlardır.İsme sorulan ‘’KAÇ’’ sorusunun cevabıdır. ÖRN: Gündeikisaatçalışarak LGS’yi kazandı. Sınavabirmilyonöğrenci girdi. KAÇ KAÇ
NOT: Sayılar yazıyla yazılırken daima ayrı yazılır.Sadece çek,sened gibi ticari işlemlerde bitişik yazılır. ÖRN: İkimilyaryediyüzellimilyon İkimilyaryediyüzellimilyon (iki milyar yedi yüz elli milyon)
2.Sıra sayı sıfatları Varlıkların sıfatlarını ve derecelerini belirten sıfatlardır. ÖRN: İkincisınıfta okuyan bir kızım var. Beşinci sırada oturuyor. Sınavdasekizinciolmuş.
3.Üleştirme sayı sıfatları Varlıkları veya nesneleri paylaştırmak için kullanılan sıfatlardır.Sayılara getirilen –ar,-er ekleriyle yapılır.İsme sorulan ‘’KAÇAR’’ sorusunun cevabıdır. ÖRN: kaçar Her takımbeşerkişi oynayacak. kaçar Herkes dokuzarceviz aldı.
NOT: Sayılar ünlüyle bitiyorsa kaynaştırma ünsüzüalır.(Ş) ÖRN: İki-Ş-er yedi-Ş-er altı-Ş-ar Ş Ş Ş
4.Kesir sayı sıfatı Varlıkların veya nesnelerin eşit parçalara ayrıldığını veya kesirli olarak gösterildiğini belirten sıfatlardır. ÖRN: Çeyrek asırdır baba mesleğiyle uğraşıyoruz. Sıfat isim 2/5elma yedim. Sıfat isim Yarımekmekle doydu. Sıfat isim
d.Soru sıfatları Varlıkların,kavramların durumunu,sayısını,özelliklerini soru yoluyla belirten sıfatlardır. ÖRN: Nasılinsan bu? Siz yaz tatiline negün gideceksiniz? Soru s. İsim Soru s. İsim
DİKKAT! Soru sıfatları ile soru zamirleri ve soru zarfları karıştırılmamalıdır. ÖRN: Hangiokula gidiyorsun? Hangisine gidiyorsun? Okula kadar nasılgeldin? Soru s. İsim Soru Zamiri Soru zarfı Fiil
SORU ZAMİRİ NOT: Soru kelimesi ismi belirtirse SORU ZARFI Soru kelimesi ismin yerini tutarsa Soru kelimesi fiili nitelerse SORU SIFATI
SIFATLARDA KÜÇÜLTME • Sıfatlar anlam yönüyle daraltılıp küçültülebilir. Sıfatlarda küçültme ‘’-ca,-ce,-imsi,-cik,-imtrak’’ ekleriyle yapılır. • ÖRN: • Büyükçe bir odada kalıyorum. • Küçücükiyilikler insanı memnun eder.
ÖRN: • Mavimsi elbise üzerinde çok güzel duruyordu. • Sarımtırak bir örtü sermişti masaya. • İrice elmaları görünce almak istedi.
SIFATLARDA PEKİŞTİRME Sıfatların anlamlarını çeşitli yollarla güçlendirmeye sıfatlarda pekiştirme denir. Sıfatlarda pekiştirme aşağıdaki yollarla yapılır: A) İkilemeler yolu ile İri iri elmalar iştahımı açtı. B)’’Mİ’’soru edatı ile Erzurum’da soğuk mu soğuk bir hava vardı. C)’’AMA’’ bağlacı ile Tatlı ama tatlı bir çocuktu.
D)Niteleme sıfatlarının ilk hecesinden sonra ‘’p,r,s,m’’(pırasam) ünsüzlerinden uygun olanının getirilmesiyle ÖRN: TEMİZ:te-r-temiz oda PEMBE:pe-s-pembe duvar SARI:sa-p-sarı elbise DÜZ:dü-m-düz masa
NOT: Bazı durumlarda pekiştirilmiş sözcük ‘’-a,-e’’ ünlüsünü alır. ÖRN: SAĞLAM:sa-p-a-sağlam
SIFAT TAMLAMASI Sıfatların isimleri nitelemesi veya belirtmesiyle oluşan tamlamalara sıfat tamlaması olur.Sıfatın olduğu her yerde sıfat tamlaması vardır. ÖRN: Çalışkanişçi Budünya Sıfat İsim Sıfat İsim
ADLAŞMIŞ SIFAT Bazı durumlarda sıfat tamlamalarında isim düşer.Sıfat olan kelime hem isim hem de sıfat yerine kullanılabilir.Bu tür kelimelere adlaşmış sıfat denir. ÖRN: Küçükçocukağacın arkasına saklandı. Küçük ağacın arkasına saklandı.
NOT: Adlaşmış sıfatların kelime türü olarak çeşidi isimdir. ÖRN: Otobüste yaşlı insanlara yer vermeliyiz. Otobüste yaşlılara yer vermeliyiz.
SORU: Aşağıdakilerin hangisinde sıfat vardır? A)Çılgınca koşarak kırlara uzandın mı? B)Hikayeyi dinleyince,çok etkilenmiştim. C)Adam,bu arada,eve gidip uyumuştu. D)Kuşlar,seni selamlayıp geçiyor üstümüzden.
SORU: Aşağıdakilerin hangisinde niteleme sıfatı vardır? A)Bu olayı daha fazla büyütmeyelim. B)Sınıftan üç öğrenci öğretmenin yanına gitti. C)Sabah geç kalkınca işe yetişememiş. D)Annesi herkese güzel günler diledi.