610 likes | 1.19k Views
SIFATLAR [ÖN ADLAR]. İsimlerin önüne gelerek; onların durumunu, biçimini, rengini, niteleyen; onları işaret, belirsizlik, sayı ve soru yönüyle belirten kelimelere ön ad (sıfat) denir. Yuvarlak masa biçim isim Kırmızı yanak renk
E N D
İsimlerin önüne gelerek; onların durumunu, biçimini, rengini, niteleyen; onları işaret, belirsizlik, sayı ve soru yönüyle belirten kelimelere ön ad (sıfat) denir.
Yuvarlak masa biçim isim Kırmızı yanak renk isim Akıllı çocuk durum isim
Niteleme sıfatları tek başlarına kullandıklarında isim olurlar.sıfat olabilmeleri için ismin önünde olmaları ve ismi nitelemesi veya belirtmesi gerekir. ‘Temiz insanlar toplumda sevilir.’cümlesinde ‘temiz’ sözcüğü insanların bir niteliğini belirtmiştir.
Sıfatlar isim çekim ekleri almazlar.Alırlarsa isim veya zamir olurlar: İyi çocukları herkes sever. İyi-ler-i herkes sever. Büyük insanlar, daima küçük çocukları daima korur. Büyükler küçükleri daima korur. Birinci cümlede ‘insan ve çocuk’ kelimelerini nitelediklerinden dolayı ‘büyük, küçük’ kelimeleri sıfattır. Bu kelimeler ikinci cümlede çekim eki alarak isimleşmiştir.
Sıfat ile isim arasına herhangi bir noktalama işareti konulmaz.Eğer virgül konulursa sıfat isim veya zamir olur.Aynı zamanda cümlenin anlamı değişir. Hasta doktora derdini anlatıyordu. Hasta, doktora derdini anlatıyordu.
NOT • Bir ismi birden fazla isim nitelerse sıfatlar arsına virgül konulur.
Bir isim, birden fazla sıfat tarafından nitelenebilir.Bir sıfat da birden fazla ismi niteleyebilir. Temiz, düzenli, çalışkan, fedakar, zeki bir insandı.
Her sıfat, bir bir sıfat tamlaması yapar. Güzel yurdumun sevecen insanları
A.Niteleme Sıfatları • İsimlerin önüne gelerek, onları renk, biçim, durum, hareket yönüyle niteleyen sıfatlardır. İsme sorulan ‘nasıl’ sorusunun cevabıdır. İyi dostluklar samimiyetle kurulur.
B.Niteleme Sıfatları • İsimleri; işaret, sayı, belirsizlik ve soru yoluyla belirten sıfatlardır. şu ev işaret beş elma sayı hangi insan soru bir çok oyuncu belirsizlik
1.İşaret Sıfatları • Varlıkların yerini işaret yoluyla belirten sıfatlardır. İsme sorulan ‘hangi’ sorusunun cevabıdır. Bu olaylar.
DİKKAT • ‘Bu, şu, o’ sözcükleri, aynı zamanda zamir olarak da kullanılabilir.Bunları birbirine karıştırmamalıyız.
2.Belgisiz Sıfatlar • İsimleri kesin olarak değil de belli belirsiz veya şöyle böyle ifade eden sıfatlardır. Bazı insanlar uyumaktan hoşlanırlar.
DİKKAT • Belgisiz sıfatlar, belgisiz zamirler ile karıştırılmamalıdır.
3.Sayı Sıfatları • Varlıkların sayılarını, sıralarını, paylaşma oranlarını belirten sıfatlardır.
a.Asıl Sayı Sıfatları • Varlıkların sayılarını kesin olarak belirten sıfatlardır. İsme sorulan ‘kaç’ sorusunun cevabıdır.
b.Sıra Sayı Sıfatları • Varlıkların sıralarını ve derecelerini bildiren sıfatlardır. İsme sorulan ‘kaçıncı’ sorusunun cevabıdır.
c.Üleştirme Sayı Sıfatları • Varlıkları veya nesneleri paylaştırmak için kullanılan sıfatlardır.Sayılara getirilen (-ar, -er)ekleri ile yapılır. İsme sorulan ‘kaçar’ sorusunun cevabıdır.
d.Kesir Sayı Sıfatları • Varlıkları veya nesnelerin eşit parçalara ayrıldığını veya kesirli olarak gösterildiğini belirten sıfatlardır.
4. Soru Sıfatları • Varlıkların, kavramların, durumunu, sayısını, özelliklerini soru yoluyla belirten sıfatlardır.
DİKKAT • Soru sıfatları ile soru zamirleri veya soru zarfları karıştırılmamalıdır.
Sıfatlarda Küçültme (Küçültme Sıfatları) • Sıfatlar, anlam yönüyle daraltılıp, küçültülebilirler.Sıfatlarda küçültme ‘-ce, -ca,-(i)msi, -cik, -(i)mtırak’ ekleriyle yapılır.
Sıfatlarda Pekiştirme • Sıfatların anlamlarını çeşitli yollara güçlendirmeye sıfatlarda pekiştirme denir.
a.İkilemler Yolu İle İri irielmalar iştahımı açmıştı sıfat isim
b.’mi’ Soru Edatı İle Mavi mi mavi gözleri vardı.
c.’ama’ Bağlacı İle Tatlı ama tatlı bir çocuktu.
d.Niteleme Sıfatlarının İlk Hecesinden ‘p,r,s,m’ Ünsüzlerinin Uygun Olanının Getirilmesi İle Temiz: te-r-temiz oda
Sıfat Tamlaması • Sıfatların isimleri nitelemesi veya belirtmesiyle oluşan tamlamalara sıfat tamlaması denir.Sıfatın olduğu her yerde sıfat tamlaması vardır.
Adlaşmış Sıfat • Bazı durumlarda sıfat tamlamalarında isim düşer.Bu tür kelimelere adlaşmış sıfat denir.
NOT • Adlaşmış sıfatların kelime türü olarak çeşidi isimdir.
Yapılarına Göre Sıfatlar Basit Sıfatlar Türemiş Sıfatlar Birleşik Sıfatlar
1.Basit Sıfatlar • Yapım eki almamış, başka bir kelimeyle birleşmemiş sıfatlardır.
2.Türemiş Sıfatlar • İsimlerden veya fiillerden yapım ekiyle türetilmiş sıfatlardır.
3.Birleşik Sıfatlar • Birden fazla sözcüğün birleşmesiyle oluşan sıfatlardır.