Futbol Gelişim Direktörlüğü Eğitim Müdürlüğü Futbolda Fair Play ve Etik Değerler

1. Futbol Gelişim Direktörlüğü Eğitim Müdürlüğü Futbolda Fair Play ve Etik Değerler

2. EğitimHedefleri Bueğitiminsonunda: • FairPlayve Etik Değerlerin ne olduğunu, • Futbolda fairplay ve etik değerlerin neden önemli olduğunu, • Fairplayruhu ve etik değerleri, futbolun gelişim süreçleri içinde nasıl benimseyebileceğimizi, • Olumsuz örneklere karşı neler yapılabileceğini, • Bütün bu bilgileri, futbolda kazandığımız deneyimlerimizle nasıl birleştirebileceğimizi daha iyi anlayabileceğiz.

3. ETİK NEDİR? • Etikkelimesi, temelde “ahlak, ahlakla ilgili” anlamına gelen bir ahlak felsefesini ifade etmek için kullanılmaktadır. • Bu kelimenin günümüzdeki karşılığı ise, insan tutum ve davranışlarının, iyiya da kötüveyadoğruya da yanlıştemelinde değerlendirilmesine dayanmaktadır. Bu değerlendirmeyi • Kimyapacak? • ve bu değerlendirme • Neye göre yapılacak?

4. ETİK NEDİR? • Bu değerlendirme, içinde yaşadığımız toplum tarafındanyapılmaktadır; • Bunlar, toplumda benimsenmiş, yerleşmiş değerlerin bütünüdür ve • İyi - kötü ayrımı da, işte bu değerlere göreyapılmaktadır.

5. ETİK NEDİR? • Bütün bunlar, doğru davranışı, yanlış davranıştan ayırabilmek amacıyla, ahlak kavramının doğası içinde nesilden nesile aktarılarak, anlatılmış ve anlaşılmaya çalışılmıştır. • Halkın toplum yaşamı içinde kendi kendine oluşturduğu, hiçbir yazılı metine dayanmayan bu değerlere, “etik ilkeler” diyoruz.

6. ETİK NEDİR? Bu ilkeler, • insanların toplum halinde birlikte yaşayabilmesi için, • yine insanlar tarafından zaman içinde geliştirilmiş ve benimsenmiş değerlerin bütünüdür.

7. ETİK NEDİR? Buna göre Etik, • İnsanların kendi aralarında yapılmış, • Onların karşılıklı olarak, birbirlerine ve dış dünyaya karşı nasıl davranmaları gerektiğini belirten, • Çoğu kez yazılmamış temel ilkelere verdiğimiz ad olmaktadır.

8. ETİK ve AHLAK Tam da burada birbirlerine karıştırılan ahlak ve etik kelimelerini de yeri gelmişken netleştirelim: Ahlak, toplumsal ve yerel değerlere dayanırken, Etik ise evrensel insani değerlere dayanmaktadır. Ancak günlük dilde bu iki kavramın hemen hemen aynı anlamda kullanıldığını ve değerlendirildiğini görüyoruz.

9. ETİK ve AHLAK • Bizim burada esas dikkat etmemiz gereken husus; • Bütün bunların (ahlak ve etiğin) bir takım toplumsal ve evrensel insani değerlere dayanıyor olmasıdır.

10. DEĞERLERİMİZ • Bu değerleri futbola aktarabilmek ve futbolun içindeki tüm süreçlerde yaşatmak, yaşatabilmek… İşte burada bizim için önemli olan esas konu budur...

11. DEĞERLERİMİZ ve FUTBOL • Bu değerleri futbola aktararak, futbolun gelişim süreçleri içinde, • futbolun tüm tarafları ve paydaşlarının yararlanacağı bir futbol ortamı ve futbol anlayışı oluşturmak için, • gerekli etik değerleri benimsetmek ve bu değerleri yaşatabilmek. • Şimdi, futbol için her şeyin üstünde tutmamız gereken bu değerleri hep birlikte anlamaya çalışalım:

12. ETİK ve FUTBOL Buraya kadar konuştuklarımızıFutbol’a aktarırsak, FutboldakiEtik Değerler için, • Futbolun içinde yer alan, aynı amaca yönelmiş ve aynı hizmeti veren insanların kendi aralarında yapılmış, ve • Onların karşılıklı olarak, futbolun içindeki tüm süreçlerde birbirlerine, çevrelerine ve dış dünyaya karşı nasıl davranmaları gerektiğini belirten, temel ilkelerdir. diyebiliriz.

13. Etik Değerler ve Futbol Futbol için etik değerler: Futbolunun gelişmesinde önemli rol oynayan futbolun tüm paydaşlarının, taraflarının (antrenör, futbolcu, yönetici, hakem, vb.) görev ve sorumluluklarını • Dürüstlük, • Adil Olma ve Adalet Duygusu • Açıklık, • Tarafsızlık ve • Saygı gibi evrensel değerler doğrultusunda yerine getirmeleri, çalışmalarını bu ilkelere bağlamalarını kapsamaktadır.

14. SPOR ETİĞİ NEDİR? Konuya daha geniş anlamda SPORaçısından bakarsak: • Bireylere SPORalanında kabul görmüş evrensel etik ilkelerin benimsetilerek, • Bu ilkelerin sportif ortamlarda davranış boyutunda sergilenmesini sağlamaktır.

15. Etik Değerler ve Futbol Spor için benimsenen evrensel etik ilkeler bütün bunları temsil ederken, hepimizin bildiği gibi futbolda maalesef şunlara da tanık oluyoruz: • ŞİDDET / sporda şiddet • ADALETSİZLİK • IRKÇILIK • CİNSİYET AYRIMI • ZARAR VERME • HAKARET

16. Etik Değerler ve Futbol Bunların yanında, Futbol müsabakalarında, hatta öncesi ve sonrasında da, • Rakibe zarar veren hareketlere, • Hakemi kandırmaya çalışan hareketlere, • Seyirciyi kışkırtıcı hareketlere, • Rakibi küçümseyen demeç ve söylemlere de tanık oluyoruz. Bunların çok sayıda örneği vardır ve her gün yenileri eklenmektedir.

17. Etik Değerler ve Futbol Bütün bu etik dışı davranışları, futboldan nasıl uzak tutabiliriz? • Fairplayve etik değerleri, ilgili tüm taraflara benimseterek ve yaşatarak… • Öyleyse, genel olarak spor ve özel olarak da futboldaki etik değerler ne üzerine inşa edilecek?

18. FairPlay • Bunların başında FairPlaygelmektedir… Nedir FairPlay ve dilimize nasıl girmiştir? • Temelde, Dürüst oyun, Dürüst Davranış anlamını taşır. • Bir Anglosaxon terimidir ve kullanımı çok eskilere gitmektedir.

19. “FairPlay” ve Futbol FairPlayterimi ilk olarak: • 15. Yüzyılda şövalyelerin yarışmalarında “fırsat eşitliğini korumak” ve “centilmenlik dışı davranışları” ortaya koymak amacıyla kullanılmıştır.

20. “FairPlay” ve Futbol • Spor Diline ise, 18. Yüzyılda İngiltere’de girmiştir. • FairPlay, İngiliz Kolejlerinde öncelikle “iyi oyun” anlamında kullanılmış ve • Bu haliyle uluslararası bir terime dönüşmüştür.

21. “FairPlay” ve Futbol • Daha sonra bu terim, “iyi oyunu ortaya koyacak ruh hali ve sporcuya yakışan davranış biçimi” şeklinde değerlendirilmiştir.

22. “FairPlay” ve Futbol • FairPlay,daha sonra da “iyi oyunu ortaya koyabilmek için, oyuna katılan tüm tarafların mutlak olarak yerine getirmek zorunda oldukları davranış biçimleri” olarak değerlendirilmiştir.

23. “FairPlay” ve Futbol FairPlayterimi ülkemizde genelde: • “Sportmenlik” veya “Sportmence” şeklinde kullanılıyordu. • Sportif Erdem ve Adil Spor ifadeleri de kullanılmıştır. • Ancak, son yıllarda yabancı bir terim olmasına rağmen dilimize de “fairplay” olarak yerleşti ve • Bu şekliyle kullanılır oldu.

24. “FairPlay” ve Futbol Uluslararası FairPlay komitesine göre, • “Fairplay, bir takımın veya sporcunun, galibiyeti veya performansının düşmesini göz ardı ederek yaptığı jesttir” . • Fairplay, buna göre, sporcuların oyun içerisinde sadece oyunun gözlenebilir kurallarına değil, ruhuna da saygılı olmalarını ifade etmektedir.

25. “FairPlay” ve Futbol Bunu biraz daha açarsak: • Fairplay, etik davranışın da ötesinde, • Kişisel çıkarları ve hırsları bastırarak, yaşamda ve sporda üstün insan ruhunu ortaya koymak, koyabilmektir… • Çünkü futbol da sonuçta, bir insan etkinliği ve insanlar tarafından oynanan bir oyundur… • Bu yüzden, buradaki insan unsurunu asla göz ardı etmemeliyiz.

26. “FairPlay” ve Futbol 1974 yılında Uluslararası FairPlay Komisyonu tarafından hazırlanan FairPlayDeklerasyonutüm üye ülkelere gönderildi. Bu belgede FairPlayiçin; • “Kendisine ve dolayısıyla diğerlerine (rakibine, takım arkadaşlarına, hakemlere, izleyicilere ve kamuoyuna) saygıya dayanan bir hayat görüşüdür; • Bu görüş, her ne pahasına olursa olsun kazanmayıve‘başarılı olmayı’reddetmektedir”yazmaktaydı.

27. Etik Değerler ve Futbol Futbol Oyununda FairPlayne demektir? FAIR PLAY ( SPORTİF ERDEM – ADİL SPOR) Sporun iyi bir şekilde yapılmasını sağlamak (İYİ SPOR) BİREYLERİN AHLAKİ VE ERDEMLİ DAVRANMA TEMELİNDE KENDİLERİNİ MOTİVE ETMELERİ SADECE REKABET DEĞİL, “ADİL BİR REKABET”

28. Futbolda FairPlay ve Etik Değerler Futbol Oyununda FairPlayne demektir? • Bunlara Oyuna Saygının Altın Kuralları da diyebiliriz… • Nedir bu FairPlay ilkeleri:

29. Antrenöre saygı Oyuna Saygının Altın Kuralları

30. Hakeme saygı Oyuna Saygının Altın Kuralları

31. Rakibe saygı, Oyuna Saygının Altın Kuralları

32. Takım arkadaşlarına saygı Oyuna Saygının Altın Kuralları

33. Seyirciye saygı Oyuna Saygının Altın Kuralları

34. Özetle, • Antrenöre • Rakibe • Hakeme • Takım arkadaşlarına • Seyirciye saygı göstermek… Oyuna Saygının Altın Kuralları

35. FairPlaytanımıyla getirilen bu yaklaşım, sadece sporcular için değil, • Yöneticiler, hakemler, seyirciler, antrenörler ve sporla ilgilenen tüm medya kurumları için de geçerliydi. Futbolda FairPlay ve Etik Değerler

36. Buna göre spor medyasının da, • Sporun yukarıda ifade edildiği biçimde FairPlayve • Etik Değerlere göre yerine getirilmesi için çaba sarf etmesi gerekmektedir. Futbolda FairPlay ve Etik Değerler

37. Aldatmak- Kandırmak ve Kötü Oyun Kötü Oyun • Kimsenin farkına varmayacağı inancıyla oyun kurallarını kendi lehine ihlal etmek, • “Sonuca giden her yol mübahdır” anlayışı.

38. Aldatmak- Kandırmak ve Kötü Oyun Kötü Oyun • Adil olmayan bir avantaj sağlamak için, bilerek-isteyerek veya hakemi aldatarak oyun kurallarını ihlal etmek.

39. Etik dışı davranışa nasıl karar vereceğiz? Futbolda Etik Dışı Davranış “İyi ahlaklı” olmanın nereden başladığına bakarak; Örneğin: • “Sana yapılmasını istemediğini, başkalarına yapma” • “Başkalarına, sana davranmalarını istediğin gibi davran”

40. Etik dışı davranışa nasıl karar vereceğiz? Futbolda Etik Dışı Davranış Kendimizi karşımızdaki insanın yerine koymak, empati kurabilmek: • Bu adil mi? sorusunu önce kendimize sorarak; Örneğin: • Aynı davranış size yapılsaydı, bunun adil olduğunu düşünür müydünüz?

41. Etik dışı davranışa nasıl karar vereceğiz? Futbolda Etik Dışı Davranış Aşağıdaki soruları önce kendimize sorarak; • Eğer birisi zarar görecekse bu kim? • Kim kazanacak? • Kazanan, kaybetmeyi mi yoksa kazanmayı mı hak ediyor?

42. Etik dışı davranışa nasıl karar vereceğiz? Futbolda Etik Dışı Davranış Aşağıdaki soruları önce kendimize sorarak; • Aileniz, çocuğunuz veya akrabalarınız için bu sözleri söyler miydiniz? • Çocuğunuz bunları size sorarsa ne cevap verirdiniz?

43. FairPlay ve İyi Oyun • Oyuna Saygı • Oyunu İyi Oynamaya ve Zenginleştirmeye Çalışma • Kazanma ve Kaybetmede Nezaket Gösterebilme • Karşılıklı Olarak Sporun Ruhunun ve Değerlerinin Farkında Olma • Adil Oyun • Sporcuların Ellerinden Gelenin En İyisini Dürüstçe Yapmaya Gayret Ettikleri Oyun • Yazılı ve Yazılı Olmayan Kurallara Saygı

44. FairPlay ve İyi Oyun • Başta da belirtiğimiz gibi fairplay, özünde “ahlak felsefesi” üzerine kurulmuştur. • Gerek ahlaklı davranışlar, gerekse olumsuz davranışlar, • günümüzdeki spor karşılaşmalarında görülebilen olaylardır. • Burada artık olumsuz örneklere değil de, olumlu örneklere bakarak seminerimizi tamamlayalım…

45. FairPlay ve İyi Oyun Alpay Özalan 1996 Avrupa Futbol Şampiyonası'ndaki Hırvatistan-Türkiye karşılaşmasında, • Hırvatların yakaladığı bir kontra atakta Alpay, • Hırvat forvet GoranVlaović'e faul yapmamış ve bu atakta GoranVlaović topu bizim ağlarımıza göndermiştir. • Bazılarınca, “Enayilik” ya da “Yaktın Milli Takımı”olarak nitelenen bu centilmence hareketinden ötürü, • UEFA tarafından FairPlayödülüne layık görülmüştür.

46. FairPlay ve İyi Oyun LeicesterCity • İngiltere’nin Leicester takımı, CarlingKupası tekrar maçında • Rakip bir oyuncunun kalp krizi geçirmesiyle durdurulan bir karşılaşmanın, • Daha sonra oynanan tekrar maçının başlangıcında, • rakip takım olan NottinghamForest’ıngol atmasına izin verdi.  

47. FairPlay ve İyi Oyun LeicesterCity • Leicester’´lı oyuncular, Forest kalecisi Paul Smithtopu filelere gönderirken, sadece izlediler... • Böylece Smith, 23. saniyede takımını 1-0 öne geçirmiş oldu…

48. FairPlay ve İyi Oyun LeicesterCity • Ancak Leicester, 1-0 mağlup başladığı karşılaşmayı, 3-2kazanarak, kupada tur atlamayı başardı.

49. FairPlay ve İyi Oyun Semih Kaya • Galatasaraylı milli futbolcu Semih Kaya, • Son oynanan Galatasaray-Beşiktaş maçında, • Hakem Cüneyt Çakır’ın Galatasaray lehine aut verdiği bir pozisyonda, • Topun kendisinden çıktığını hakeme söyleyerek, Beşiktaş lehine bir korner verilmesini sağlamıştır.

50. FairPlay ve İyi Oyun Fenerbahçe U-15 Takımı • Fenerbahçe U-15 takımına, Eskişehirspor maçında yaptığı hareket, büyük bir ödül getirdi. • Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin (IOC) bir yan kuruluşu olan Dünya FairPlay Konseyi (CIFP), • İlk Dünya Gençlik FairPlay Ödülü’nü Fenerbahçe U-15 takımına verdi.