1.97k likes | 2.92k Views
“PARTNYOR” MMC. 2009. Xoş gəlmişsiniz!. “PARTNYOR” MMC. ƏMƏK MÜNASİBƏTLƏRİNİN YARANMASININ VƏ TƏNZİMLƏNMƏSİNİN HÜQUQİ ƏSASLARI VƏ PRAKTİKİ QAYDALARI. Mövzu rəhbəri: Elmlər doktoru,professor Sabir Mustafayev İcraçılar: Rizvan Kərimov Qasım Qasımov.
E N D
“PARTNYOR” MMC 2009
ƏMƏK MÜNASİBƏTLƏRİNİN YARANMASININ VƏ TƏNZİMLƏNMƏSİNİN HÜQUQİ ƏSASLARI VƏ PRAKTİKİ QAYDALARI • Mövzu rəhbəri: Elmlər doktoru,professor Sabir Mustafayev • İcraçılar: Rizvan Kərimov Qasım Qasımov
Mövzu üzrə keçiriləcək kurs haqqında məlumat • Kurs 12 bölmədən ibarətdir və həcmi -21 saatdır • Müddəti – 3 gün • Gün ərzində nəzərdə tutulan saat həcmi 10.00-17.00
Kadr və əmək məsələlərinə dair kurs-treninqdə baxılan mövzular
Giriş: Mövzu üzrə baxılan məsələlərin qanunvericilik bazası • Beynəlxalq Əmək Təşkilatının Azərbaycan Respublikası tərəfindən ratifikasiya edilmiş Konvensiya və Tövsiyələri • Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi • Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunları • Müvafiq İcra Hakimiyyəti orqanlarının səlahiyyətləri çərçivəsində qəbul etdiyi normativ-hüquqi aktlar
1.Əmək münasibətlərinin yaranmasının hüquqi əsasları • Əmək müqavilələri (kontraktı) • İşçi qrupu ilə əmək müqaviləsi • Mülki-hüquqi müqavilə
2.Əmək müqaviləsinin tərtibedilməsinin hüquqi əsasları və praktiki qaydaları • müqavilə bağlayan tərəflər haqqında məlumatlar • əmək müqaviləsinin müddəti • işçinin əmək funksiyası • əmək şəraitinin şərtləri • əmək haqqı üzrə • iş və istirahət vaxtı üzrə • məzuniyyət üzrə • Tərəflərin müəyyən etdiyi habelə kollektiv müqavilədə nəzərdə tutulan digər əlavə şərtlər
Birinin digərinə vurduğu maddi ziyana görə maddi məsuliyyət • Sosial müdafiə məsələləri • Mülkiyyət münasibətlərinin tənzimlənməsi • Əmək müqaviləsinə dəyişikliklər və əlavələr edilməsi • Əmək müqviləsinə xitam verilməsi • Yekun qaydalar • Tərəflərin imzaları və ünvanları
3.İşçilərin tarif-ixtisas xüsusiyyətləri və onun tənzimlənməsinin hüquqi əsasları • işçilərin əmək funksiyaları • işçilər əmək funksiyalarını yerinə yetirmək üçün nəyi bilməlidir • əməyin ödənilmə dərəcəsi və ixtisas təhsilinə tələblər
4.Əmək normaları • hesabat normaları, vaxt normaları, xidmət normaları və say normaları • əmək normalarının müəyyən edilməsi qaydaları • xronometraj və onun aparılması qaydaları • işin texnoloji prosesi onun yazılması və vaxt normalarının müəyyən edilməsi • əsas vaxt norması • hazırlıq, tamamlama işlərinə vaxt norması • bir xidmət (iş) vahidinə xidmət norması
5.Vahid Tarif Cədvəli və tarif (vəzifə) maaşı • əməyin ödənilmə dərəcələrinin müəyyən edilməsi • Vahid Tarif İxtisas Sorğu Kitabçaları • baza (tarif) vəzifə maaşının müəyyən edilməsi • aylıq əmək haqqının minimum məbləği • VTC üzrə 1-ci dərəcənin vəzifə maaşının müəyyən edilməsi • saatlıq tarif maaşının müəyyən edilməsi • bir günlük vəzifə maaşının müəyyən edilməsi • faktiki iş günlərinə görə əmək haqqının müəyyən edilməsi
6.İşçilərin əməyinin ödənilməsi və stimullaşdırılması qaydaları • əməyin ödənilməsi sistemi və növləri • tarif (vəzifə) maaşına əlavələrin müəyyən edilməsi • reytinq səviyyəsinin qiymətləndirilməsi • reytinq səviyyəsinə görə stimullaşdırıcı əlavə • əmək şəraitinə görə əlavə
7.Orta əmək haqqı və onun hesablanmasının hüquqi əsasları • məzuniyyət vaxtı orta əmək haqqı • Ezamiyyət vaxtı orta əmək haqqı • Əmək qabiliyyətini müvəqqəti itirdikdə orta əmək haqqı • Sosial məzuniyyət vaxtı orta əmək haqqı • Təhsil məzuniyyətlərində orta əmək haqqı
8.Ezamiyyət məsələlərinin tənzimlənməsinin hüquqi əsasları • ezamiyyət zamanı iş rejiminin tənzimlənməsi • ezamiyyə müddəti • ezamiyyətə dair əmr lahiyəsinin hazırlanmasına tələblər
9.Məşğulluq haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu - müəssisə və firmaların vəzifələri • Məşğulluq haqqında AR qanununa əsasən müəssisə və firma rəhbərlərinin vəzifələri və məsuliyyəti • Yerli məşğulluq mərkəzi ilə əlaqələr və statistik hesabatların təqdim edilmə müddətləri • Kvota nədir və müəyyən edilməsi qaydaları
10.İşçilərin işə qəbul prosedurası və müsahibə qaydaları • Elektron poçt vasitəsilə daxil olan CV-lər • Məşqulluq mərkəzinin göndərişi • Vəzifəyə təqdim olunanın şəxsi vərəqəsi • Müsahibə qaydaları
11.Insan resursları və kadrların idarəedilməsi • - işçilərin böyük axını idarənin qəlir səviyəsinə necə təsir edir. • - insan resursları və kadrların seçilməsi • - işçilərin təlim-tədris prosesinə hazırlıq • - işçilərin qiymətləndirilməsi təlimatinin hazirlanması • - işçilərin karyeralarının planlaşdırılması • - karyer planının idarəedilməsi • - şəxsi inkişaf proqramı • - işçilərin mühafizəsi və sağlamlıği təlimatının hazırlanması • - əməyin motivasiyasının formalaşması və hərəkəti • - motivasiya amillərinin məna və məzmunu
12.İşçilərin şəxsi işlərinin formalaşdırılması və hərəkəti • şəxsi işdə hansı sənədlər olmalıdır • şəxsi işlərin formalaşdırılması • şəxsi işlərin hərəkəti • şəxsi işlərə aid sənədlərin saxlanma müddəti və arxivə təhvil verilməsi
13.Əmək kitabçalarının tətbiqinin hüquqi əsasları • əmək kitabçalarının doldurulması • iş haqqında məlumatların daxil edilməsi • əmək müqaviləsinə xitam verdikdə əmək kitabçasının verilməsi • əmək kitabçasının dublikatı • əmək kitabçalarının uçotu
Mövzuya giriş • Dünya iqtisadiyyatının müasir inkişaf mərhələsində bazar münasibətləri, mahiyyət etibarı ilə dövlətlər və millətlərarası ünsiyyət vasitəsidir. • Azərbaycan iqtisadiyyatının dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası belə ünsiyyətin üsul və prinsiplərini əxz etməyi tələb edir.
İnteqrasiya fəlsəfəsi Qədim tarixə və mədəniyyətə, adət və ənənəyə malik turkçülüyü Bəşəriyyətin proqresiv, dəyişkən və dinamik inkişafı baxımından sintez etməklə yeniləşdirmək Bütün bəşəriyyətə gondərilən və ən yüksək mənəvi dəyərlərə malik yeni insan modelinin formalaşdırılmasına xidmət edən islami dəyərlər
Strategiya anlayışı 1. Strategiya anlayışı ümumi halda bütün mümkün vasitələrdən istifadə etməklə müvafiq siyasətin həyata keçirilməsinin planlaşdırılmasını ifadə edir. 2. Strategiyanın məqsədi – hər hansı bir konkret ölkənin bu və ya digər sahədə uzunmüddətli rəqabət qabiliyyətinin müəyyən edilməsidir. 3. Strategiya – daha geniş mənada müəyyən edilmiş məqsədlərə müvafiq resursların bölgüsü və kordinasiyası yolu ilə nail olmaq üçün ümumiləşdirilmiş fəaliyyət modelidir.
Strategiyanın müəyyən edilməsi Normativ hüquqi bazanın təhlili Əks əlaqənin yaradılmasının təmin edilməsi Təşkilati strukturun təkmilləşdirilməsi Nəticələrin qiymətləndirilməsi və юatışmamazlıqların müəyyən edilməsi Bütün resursların bölgüsü Dövlətin idarəçilik stilinə və milli dəyərlərə müvafiq gələn təhsili, təlim, tərbiyəsinin təşkili Əsas idarəetmə məqsədlərinin müəyyən edilməsi Zəruri davranışın təmin edilməsi üçün stimullaşdırma sisteminin formalaşdırılması Struktur dəyişikliklərin aparılması Qiymətləmdirmə üçün adekvat və operativ informasiya sisteminin yaradılması Səlahiyyətlərin ötürülməsi və koordinasiya üsullarının müəyyən edilməsi Fəaliyyət üçün siyasət istiqamətinin müəyyən edilməsi Fəaliyyət nəticələrinin ölçülmə meyarlarının və üsullarının müəyyən edilməsi Ali, yuxarı, mərkəzi, yerli icra hakimiyyəti orqanları və müəssə, firma rəhbərləri üçün məqsədlərin müəyyən edilməsi Strategiyanın realizasiya prosesi
Normativ-hüquqi bazanın təmin edilməsinin realizasiya prosesi Beynəlxalq hüquqi aktlar Azərbaycan Konstitusiyası Dövlətlərarası iki və çoxtərəfli sazişlər Qanunlar Müəssisə, firma daxili normativ hüquqi aktlar Fərman və Sərancamlar Yerli İH orq. qərarları NK qərarları Mərkəzi İH orq. qərarları
ƏMƏK BAZARINDA ADAPTASİYA obyekti Personalın adaptasiyasi İqtisadi subyektin adaptasiyasi Müəssisənin adaptasiyası Firmanın adaptasiyası
Əmək bazarında adaptasiya istiqaməti Sosial əmək mühitində İqtisadi subyektin adaptasiyasi Sosial-hüquqi mühitdə Sosiotexnoloji mühitdə
Əmək bazarında adaptasiya predmeti İnsan resursları İqtisadi subyektin adaptasiyasi Material resursları Maliyyə resursları
Bazara adaptasiya istiqamətləri Əmək bazarlarına İqtisadi subyektin adaptasiyasi Material bazarlarına Kapital bazarlarına
Əmtəə xidmətlər bazarı • Maliyyə (kapital) bazarı və əmək bazarı-bazar iqtisadiyatının əsas hərəkətverici qüvvələridir. • Digər bazarların sosial-iqtisadi münasibətlərə adekvat idarə edilməsi əmək bazarında kadrların peşəkarlığından və səriştəsindən əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır. • İnsan fəaliyyətinin hər hansı bir nüfuz dairəsində elə bir iqtisadi problem yoxdur ki, bu vəya digər formada əməklə və ya insan maraqları ilə əlaqəli olmasın.
Sosial əmək münasibətlərinin bütün çalarlarını özündə əks etdirən hüquqi normalar Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (BƏT) Konvensiya və Tövsiyələrində öz əksini tapmışdır. • Azərbaycan Respublikası 1992-ci ildən BƏT-in üzvüdür. • Azərbaycan Respublikası BƏT-in 61 Konvensiyasını ratifikasiya etmişdir.
Beynəlxalq Əmək Təşkilatının Azərbaycan Respublikası tərəfindən ratifikasiya edilmiş Konvensiya və Tövsiyələri - aşağıdakılardan ibarətdir.
I.İnsanın əsas hüquqlarına dair Konvensiya və Tövsiyələr • Kənd təsərrüfatında birləşmə hüquqi haqqında Konvensiya (№11), 1921-ci il. • Assosiasiya azadlığı və təşkilatlanma hüququnun müdafiəsi haqqında Konvensiya (№ 87), 1984-cü il. • Təşkilatlanma və kollektiv danışıqların aparılması hüquqi haqqında Konvensiya (№ 98), 1949-cu il. • Əməkçilərin nümayəndələri haqqında Konvensiya (№ 135),1971-ci il • Əməkçilərin nümayəndələri haqqında Tövsiyə (№ 143),1971-ci il • Dövlət Xidmətində əmək münasibətləri haqqında Konvensiya (№ 151), 1978-ci il • Dövlət Xidmətində əmək münasibətləri haqqında Tövsiyə (№ 159), 1978-ci il
Məcburi əmək haqqında Konvensiya (№ 29), 1930-cu il. • İcbari əməyin ləğv edilməsi haqqında Konvensiya (№ 105), 1957-ci il. • Əməyə dolayısıyla məcbur etmə haqqında Tövsiyə (№ 35), 1930-cu il. • Məcburi əməyin nizama salınması haqqında Tövsiyə (№ 36), 1930-cu il. • Bərabər haqq verilməsi haqqında Tövsiyə (№ 90),1951-ci il. • Əmək və məşğulluq sahəsində ayrı-seçkilik haqqında Konvensiya (№ 111), 1958-ci il • Əmək və məşğulluq sahəsində ayrı-seçkilik haqqında Tövsiyə (№ 111), 1958-ci il
II.Məşğulluğa dair Konvensiya və Tövsiyələr • Məşğulluq sahəsində siyasət haqqında Konvensiya (№ 122), 1964-cü il. • Məşğulluq sahəsində siyasət haqqında Tövsiyə (№ 122), 1964-cü il. • Məşğulluq sahəsində siyasət haqqında (əlavə müddəalar) Tövsiyə (№ 169), 1984-cü il. • Məşğulluq xidmətinin təşkili haqqında Konvensiya (№ 88), 1948-ci il • Məşğulluq xidmətinin təşkili haqqında Tövsiyə (№ 83), 1948-ci il • İnsan ehtiyyatlarının inkişafı haqqında Konvensiya (№ 142), 1975-ci il • İnsan ehtiyyatlarının inkişafı haqqında Tövsiyə (№ 150), 1975-ci il • Əlillərin peşə reabilitasiyası və məşğulluğu haqqında Konvensiya (№ 159), 1983-cü il. • Əlillərin peşə reabilitasiyası və məşğulluğu haqqındaTövsiyə (№ 168), 1983-cü il.
III.Əmək məsələlərinin nizamlanmasına dair Konvensiya və Tövsiyələr • Əmək statistikası haqqında Konvensiya (№ 160), 1985-ci il. • Əmək statistikası haqqında Tövsiyə (№ 170), 1985-ci il. • Üçtərəfli məsləhətləşmələr (beynəlxalq əmək normaları) haqqında Konvensiya (№ 144), 1976-cı il. • Əməyin təftişi haqqında Konvensiya (№ 81), 1974-ci il. • Kənd təsərrüfatında əməyin təftişi haqqında Konvensiya (№ 129), 1969-cu il.
IV. Kollektiv əmək münasibətlərinə dair Konvensiya və Tövsiyələr • Kollektiv danışıqlar haqqında Konvensiya (№ 154), 1981-ci il. • Kollektiv danışıqlar haqqında Tövsiyə (№ 163), 1981-ci il.
V.Əmək şəraitinə dair Konvensiya və Tövsiyələr • Minimum əmək haqqının müəyyən edilməsi haqqında Konvensiya (№ 131), 1970-ci il. • Minimum əmək haqqının müəyyən edilməsi haqqında Tövsiyə (№ 135), 1970-ci il. • Əmək haqqının mühafizəsi haqqında Konvensiya (№ 95), 1949-cu il. • Əmək haqqının mühafizəsi haqqında Tövsiyə (№ 85), 1949-cu il. • Qırx saatlıq iş həftəsi haqqında Konvensiya (№ 47), 1935-ci il. • Sənayedə həftəlik istirahət haqqında Konvensiya (№ 14), 1921-ci il. • Ticarətdə və idarələrdə həftəlik istirahət haqqında Konvensiya (№ 106), 1957-ci il. • Ticarətdə və idarələrdə həftəlik istirahət haqqında Tövsiyə (№ 103), 1957-ci il. • Ödənişli məzuniyyətlər haqqında Konvensiya (№ 52), 1936-cı il. • Ödənişli məzuniyyətlər haqqında Tövsiyə (№ 47), 1936-cı il.
Ödənişli məzuniyyətlər haqqında (yenidən baxılmış) Konvensiya (№ 132), 1970-cı il. • Ödənişli təhsil məzuniyyətləri haqqında Konvensiya (№ 140), 1974-cü il. • Ödənişli təhsil məzuniyyətləri haqqında Tövsiyə (№ 148), 1974-cü il. • Radiasiyadan müdafiə haqqında Konvensiya (№ 115), 1960-cı il. • Radiasiyadan müdafiə haqqında Tövsiyə (№ 114), 1960-cı il. • Rəngsazlıq işlərində qurğuşunlu boyaq haqqında Konvensiya (№ 13), 1921-cı il. • Maşınların mühafizə qurğuları ilə təchiz edilməsi haqqında Konvensiya (№ 119), 1963-cü il. • Maşınların mühafizə qurğuları ilə təchiz edilməsi haqqında Tövsiyə (№ 118), 1963-cü il. • İstehsal mühiti (havanın çirklənməsi, səs və titrəyiş) haqqında Konvensiya (№ 148), 1977-ci il. • İstehsal mühiti (havanın çirklənməsi, səs və titrəyiş) haqqında Tövsiyə (№ 156), 1977-ci il. • Ticarətdə və idarələrdə gigiyena haqqında Konvensiya (№ 120), 1964-cü il. • Ticarətdə və idarələrdə gigiyena haqqında Tövsiyə (№ 120), 1964-cü il. • Gəmilərdə daşınan yükləri çəkisinin göstərilməsi haqqında Konvensiya (№ 27), 1929-cü il. • Dokerlərin bədbəxt hadisələrdən müdafiəsi haqqında Konvensiya (№ 32), 1932-ci il.
VI.Qadınların əməyinə dair Konvensiya və Tövsiyələr • Analığın mühafizəsi haqqında (yenidən baxılmış) Konvensiya (№ 103), 1952-ci il. • Analığın mühafizəsi haqqında (yenidən baxılmış) Konvensiya (№ 95), 1952-ci il. • Yeraltı işlərdə qadın əməyinin tətbiqi haqqında Konvensiya (№ 45), 1935-ci il.
VII.Uşaqların və yeniyetmələrin əməyinə dair Konvensiya və Tövsiyələr • İşə qəbul olunmaq üçün minimum yaş haqqında Konvensiya (№ 1380. 1973-cü il. • Kənd təsərrüfatında minimum yaş haqqında Konvensiya (№ 10), 1921-ci il. • Sənayedə minimum yaş haqqında (yenidən baxılmış Konvensiya (№ 59), 1937-ci il. • Qeyri-sənaye işlərində minimum yaş haqqında (yenidən baxılmış) Konvensiya (№ 60), 1937-ci il. • Yeraltı işlərdə yol verilən minimum yaş haqqında Konvensiya (№ 123), 1965-ci il. • İşə qəbul etmək üçün mininmum yaş haqqında Tövsiyə (№ 146), 1973-cü il.
Kənd təsərrüfatında uşaqların və yeniyetmələrin gecə əməyi haqqında Tövsiyə (№ 14), 1921-ci il. • Qeyri-sənaye işlərində yeniyetmələrin gecə əməyi haqqında Konvensiya (№ 79), 1946-cı il. • Qeyri-sənaye işlərində yeniyetmələrin gecə əməyi haqqında Konvensiya (№ 80), 1946-cı il. • Sənayedə yeniyetmələrin gecə əməyi haqqında (yenidən baxılmış) Konvensiya (№ 90), 1948-ci il. • Sənayedə yeniyetmələrin tibbi müayinəsi haqqında Konvensiya (№ 77), 1946-cı il. • Qeyri-sənaye işlərində yeniyetmələrin tibbi müayinəsi haqqında Konvensiya (№ 78), 1946-cı il. • Sənayedə yeniyetmələrin tibbi müayinəsi haqqında Tövsiyə (№ 79), 1946-cı il. • Yeraltı işlər üçün gənclərin tibbi müayinəsi haqqında Konvensiya (№ 124), 1965-ci il. • Yeraltı işlərdə gənclərin əmək şəraiti haqqında Tövsiyə (№ 125), 1965-ci il.
VIII.Əməkçilərin ayrı-ayrı kateqoriyaları üzrə Konvensiya və Tövsiyələr • Ticarət donanmasında minimum normalar gaqqında Konvensiya (№ 147), 1976-cı il. • Ticarət donanmasında minimum normalar gaqqında Tövsiyə (№ 155), 1976-cı il. • Dənizçilərin səxsi vəsiqələri haqqında Konvensiya (№ 108), 1958-ci il. • Donanmada kömür yükləyənlərin və ocaqçıların minimum yaşı haqqında Konvensiya (№ 15), 1921-ci il. • Gəmilərin bortunda yeniyetmələrin tibbi müayinəsi haqqında Konvensiya (№ 16), 1921-ci il. • Dənizdə işləmək üçün minimum yaş haqqında (yenidən baxılmış) Konvensiya (№ 58), 1936-cı il. • Dənizçilərin tibbi müayinəsi haqqında Konvensiya (№ 73), 1946-cı il.
Gəmi aşbazlarına verilən ixtisas şəhadətnaməsi haqqında Konvensiya (№ 69), 1946-cı il. • Dənizçilərin vətənə qaytarılması haqqında Konvensiya(№ 23), 1926-cı il. • Gəmi kapitanlarının və şagirdlərin vətənə qaytarılması haqqında Tövsiyə (№ 27), 1926-cı il. • Heyət üçün otaqlar haqqında (yenidən baxılmış) Konvensiya (№ 92), 1949-cu il. • Heyət üçün otaqlar haqqında (əlavə müddəalar) Konvensiya (№ 133), 1970-ci il. • Heyət üçün otaqlar haqqında (havanın kondensiyalaşdırılması) Tövsiyə (№ 140), 1970-ci il. • Heyət üçün otaqlar haqqında (səslə mübarizə) Tövsiyə (№ 141), 1970-ci il.
Bədbəxt hadisələrin qarşısının alınması (dənizçilər) haqqında Konvensiya (№ 134), 1970-ci il. • Dənizçilər arasında bədbəxt hadisələrin qarşısının alınması haqqında Tövsiyə (№ 142), 1970-ci il. • Balıqçıların minimum yaşı haqqında Konvensiya(№ 112), 1959-cu il. • Balıqçıların tibbi müayinəsi haqqında Konvensiya (№ 113), 1959-cu il. • Gəmilərdə balıqçılar üçün otaqlar haqqında Konvensiya (№ 126), 1996-cı il. • Dokerlərin bədbəxt hadisələrdən müdafiəsi haqqında (yenidən baxılmış) Konvensiya (№ 32), 1932-ci il. • Dokerlərin bədbəxt hadisələrdən müdafiəsi haqqında Tövsiyə (№ 40), 1932-ci il. • Səfqət bacıları heyəti haqqında Konvensiya (№149), 1977-ci il. • Səfqət bacıları heyəti haqqında Tövsiyə (№157), 1977-ci il. • Son maddələrə yenidən baxılması haqqında Konvensiya (№116), 1961-ci il.
Əməyin mühafizəsi və əhalinin sosial müdafiəsi sahəsində Müstəqil Dövlətlər Birliyinin iştirakçısı olan dövlətlərin Hökümət Başçıları Şurasının (HBŞ) iclasında Azərbaycan Respublikası tərəfindən imzalanmış sazişlər • Əmək vəzifələrinin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar xəsarət almış, peşə xəstəliyinə tutulmuş və yaxud sağlamlığı digər şəkildə pozulmuş işçilərə dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsi hüquqlarının qarşılıqlı tanınması haqqında Saziş – HBŞ (9 sentyabr 1994, Moskva); 20 iyun 1996-cı ildə qəbul olunmuşdur. • Əməyin mühafizəsi sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş –HBŞ (9 sentyabr 1994, Moskva); 20 iyun 1996-cı ildə qəbul olunmuşdur.
Yaşadıqları dövlətdən kənarda olarkən işçilərin istehsalatda məruz qaldıqları bədbəxt hadisələrin tədqiqatı qaydası haqqında Saziş (12 aprel 1996, Moskva); 9 sentyabr 1994-cü ildə qəbul olunmuşdur. • Qarşılıqlı göndərilən məhsullara əməyin mühafizəsi üzrə razılaşdırılmış norma və tələblərin hazırlanması və onlara riayət edilməsi qaydası haqqında Saziş (12 aprel 1996, Moskva); 20 dekabr 1996-cı ildə qəbul olunmuşdur. • Böyük Vətən müharibəsi iştirakçıları və əlilləri, digər dövlətlərin ərazisində gedən hərbi əməliyyatlarda iştirak edənlər, həlak olmuş hərbi qulluqçularının ailələri üçün güzəşt və təminatların qarşılıqlı tanınması haqqında Saziş – HBŞ (15 aprel 1994, Moskva); 16 iyul 1996-cı ildə qəbul olunmuşdur.
6. Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarına, müharibə illərində arxa cəbhədə çalışan zəhmətkeşlərə və həlak olmuş döyüşçülərin dul qadınlarına 1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 50 illiyi ilə əlavə güzəştlər və maddi yardım haqqında Saziş -HBŞ (15 aprel 1994, Moskva); 16 iyul 1996-cı ildə qəbul olunmuşdur. 7. Böyük Vətən müharibəsi əlillərinin və iştirakçılarının, habelə onlara bərabər tutulan şəxslərin güzəştli gediş-gəliş hüquqlarının qarşılıqlı tanınması haqqında Saziş- HBŞ (1 mart 1993, Moskva); 28 may 1997-ci ildə qəbul olunmuşdur.