260 likes | 2.63k Views
Ushtrime nga Matematika. Matricat. Matricat. A. B. C. D. a 11. a 12. a 13. …a 1 n. a 23. E. a 21. a 22. …a 2 n. Rreshtat e matricës. A. =. a 23. F. Tregon kolonën. a m1. a m2. a m3. …a m n. G. H. Tregon rreshtin. I. J. Kolonat e matricës. K. ….
E N D
Ushtrime nga Matematika Matricat
Matricat A B C D a11 a12 a13 …a1n a23 E a21 a22 …a2n Rreshtat e matricës A = a23 F Tregon kolonën am1 am2 am3 …amn G H Tregon rreshtin I J Kolonat e matricës K … Matrica është një bashkësi e elementeve të renditura në rreshta dhe shtylla (kolona) X Y Z
Mbledhja e dy matricave • -1 • 34 -3 -2 30 B= A= Kujdes! –Mund ti mbledhim vetëm matricat e rendit të njëjtë! • -1 • 34 -3 -2 30 I mbledhim numrat me ngjyrë të njejtë! A + B= + = 2+(-3) -1+(-2) -1 -3 64 = 3+3 4+0
Zbritja e dy matricave • -1 • 34 -3 -2 30 B= A= Kujdes! –Mund ti zbresim vetëm matricat e rendit të njëjtë! -3 -2 30 • -1 • 34 - = A - B= I zbresim numrat me ngjyrë të njëjtë 2-(-3) -1-(-2) • 1 • 04 = = 3-3 4-0
Trego se cilat shumëzime janë të mundshme Numrojmë sa elemente i ka marica e parë në rresht. Numrojmë sa elemente i ka matrica e dytë ne kolonë. 1 -4 12 2 7 4 3 0 -5 • 3 4 • 1 5 6 * = A mund të shumëzohen këto dy matrica? Le ti analizojmë! Nëse elementet e një rreshti nga matrica e parë janë të barabarta me me numrin e elementeve të një kolone nga matrica e dytë! Mund ti shumëzojmë ato dy matrica!
Trego se cilat shumëzime janë të mundshme Numrojmë sa elemente i ka marica e parë në rresht. Numrojmë sa elemente i ka matrica e dytë ne kolonë. • 3 4 • 1 5 6 1 -4 12 2 7 4 * = A mund të shumëzohen këto dy matrica? Le ti analizojmë! Nëse numri i elementeve të një rreshti nga matrica e parë janë të ndryshëm me me numrin e elementeve të një kolone nga matrica e dytë! S’mund ti shumëzojmë ato dy matrica!
Shumëzimi i dy matricave • -1 • 34 -3 -2 30 B= A= I shumëzojmë numrat me ngjyrë të njëjtë 2*(-3) + (-1)*3 2*(-2) + (-1)*0 • -1 • 3 4 -3 -2 30 = * = A * B= 3*(-3) + 4*3 3*(-2) + 4*0 -9-4 3-6 - 6- 3 - 4- 0 = = - 9+12 - 6+0
Shumëzimi i matricës me një skalar D.m.th., numri 5 i shumzëzon të gjithë anëtarët e matricës! • -1 • 3 4 Si skalar le të jetë numri 5 A= • -1 • 3 4 5*2 5*(-1) • -5 • 15 20 = = 5*A= A* 5= 5* 5*3 5*4 Është njësoj!
Plotësimi i matricës me anëtarë Forma e përgjithshme e matricës së rendit të tretë! a11 a12 a13 a21 a22 a23 A= a31 a32 a33 Nga ne kërkohet që ti plotësojmë me numra hapësirat e zbrazta, të ngjyrosura me të verdhë! Shembull: a11= a12= a21= 6 3 0 a22= a32= a31= A= 1 8 -2 a13= a33= a23= -1 10 2
Njehsoni katrorin e matricës 2 • -2 3 0 • 4 2 • 5 0 -1 • -2 3 0 • 4 2 • 5 0 -1 • -2 3 0 • 4 2 • 5 0 -1 2 = * = A= -2*(-2)+3*1+0*5 -2*3+3*4+0*0 -2*0+3*2+0*(-1) = = 1*(-2)+4*1+2*5 1*3+4*4+2*0 1*0+4*2+2*(-1) 5*(-2)+0*1+(-1)*5 5*3+0*4+(-1)*0 5*0+0*2+(-1)*(-1) • 6 6 • 19 6 • -15 15 1 =
Gjeni të panjohurat! Duke u nisur nga kushti që dy matricat e mëposhtme të jenë të barabarta, të gjenden të panjohurat x dhe a. Për të qenë matricat e barabarta duhet që numrat me ngjyra të njëjta të jenë të barabartë x -2 -12a • -2 • -12 = 2=2 x=3 -1=-1 2a=2 a=2/2 a=1
Definimi i përcaktorëve Matrica s’është katrore. S’ka përcaktor. • -1 3 • 5 6 11 A= 2 X3 Matrica është katrore. Mund t’ia gjejmë përcaktorin. • -1 3 • 6 11 • -3 7 1 Dmth. Ekziston një numër që e përcakton tërë matricën katrore. • -1 3 • 6 11 • -3 7 1 |A| = = A= 3 X3 |A| Ose detA Janë dy mënyrat e shënimit të përcaktorit/determinantës
Përcaktorët e rendit të dytë + - 21 0 - 3 |A|= = -2*(-3) - 0*1 = 6- 0 = 6 - Ky është numri që e përcakton apo determinon matricën katrore + xa 2- 3 |B|= = x*(-3) - 2*a = -3x- 2a -
Përcaktorët e rendit të tretë Duke zbatuar metodën e plotësve algjerbrik dhe sipas reshtit të dytë të zgjidhet përcaktori (link formula) • 0 -1 • -1 0 • 7 5 2 0 -1 5 2 1 -1 7 2 1 0 7 5 |A|= = - 2* +(-1)* +0* = a22 a23 a21 Meqë 2+1=3 dmth numër tek atëherë para 2 e kemi – (minus) = -2*(0+5) -1*(2-7) +0 = -10+5=-5
Metoda e Sarusit dhe e trekëndëshit + • 3 0 • -1 7 • 0 1 4 • 3 • -1 • 0 1 A= = -
Ekuacionet matricore Të zgjidhet ekuacioni matricor, dmth të gjendet matrica X: 2X+5E = 3A • 2 0 • 0 1 -2 • 1 4 -1 1 0 0 0 1 0 0 0 1 A= I zbresim numrat me ngjyrë të njëjtë nga të dy matricat. E= 2X = 3A - 5E = 44 0 0-2-6 612-8 • 2 0 • 0 1 -2 • 2 4 -1 1 0 0 0 1 0 0 0 1 94 0 03-6 612-3 5 0 0 05 0 00 5 = 3* - 5* - = = 44 0 0 -2 -6 612-8 4/24/20/2 0/2 -2/2-6/2 6/212/2 -8/2 2 2 0 0 -1 -3 3 6 -4 44 0 0-2-6 612-8 Duhet ta gjejmë veç matricën X sa është. 1 = = X = 2X = 2
Të zgjidhet ekuacioni matricor x² -2 2 1 -1 1 4 2 1 Përcaktorin e zgjedhim duke përdorur metodën e Sarusit ( duke i shtuar dy kolonat e para = 2 x² -2 2 1 -1 1 4 2 1 x² -2 1 -1 4 2 = 2 - x² - 8 + 4 + 8 - 2x² + 2 = 2 -3x²+ 6 = 2 -3x² = 2 - 6 Katrori kur të del në anën tjetër të barazimit bëhet rrënjë katrore! - 3x² = - 3 x² = 1 x =±√ 1 x = ±1