136 e Themadag NBV Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

1. Aaldrik Tiktak 136e Themadag NBVWat betekent deEU-Bodemstrategievoor Nederland?

2. EU-bodemstrategie: een actueel onderwerp: • Bodembeleid is volop in beweging • Nederland: Beleidsbrief Bodem (2003) • van bodembescherming naar duurzaam bodembeheer • beleid wordt nu geïmplementeerd (uitvoeringsprogramma) • Op Europees niveau ontbreekt momenteel allesomvattend bodembeleid • de EU-bodemstrategie moet dit gat vullen • de Europese Commissie zal haar voorstel op 24 mei presenteren • ook veel (nieuwe) EU-lidstaten ontberen bodemwetgeving. Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

3. Is een EU-bodemstrategie nodig? • “Er is al regelgeving voor water, lucht, landbouw en stoffen” • bodem kan hierop ‘meeliften’ … • “Bodemproblemen kunnen nationaal worden opgelost” • bodem ‘stroomt’ niet, dus geen effecten over de grens ... • subsidiariteitsbeginsel Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

4. Human Health Air Biomass Production (e.g. food chain) Culture Open Water Biodiversity Soil Ground Water W.E.H. Blum, 2004 Maar bodem(beleid) heeft veel raakvlakken • Integratie van bodem in ander beleid noodzakelijk • voorkomen van afwenteling • in bestaand beleid rekening houden met bodem Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

5. Rol Milieu- en Natuurplanbureau • Zodra commissievoorstel uit is maken we een beoordeling • normaal evalueren we het NL beleid, bijvoorbeeld de jaarlijkse MilieuBalans • omdat EU-wetgeving steeds belangrijker wordt doen we dit ook voor nieuwe commissievoorstellen • Nederland tegen een richtlijn op grond van subsidiariteitsbeginsel • centrale vraag: “wat kan er met de huidige wetgeving wel en niet worden bereikt” Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

6. Towards a Thematic Soil Strategy (2002): de EU benoemt acht bedreigingen • afname van organische stof • verdichting • verharding • verontreiniging (diffuus en lokaal) • aardverschuivingen • afname van (bodem)biodiversiteit • erosie (wind en water) • verzilting Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

7. Over bodemverontreiniging is in Nederland veel (meer dan in andere EU-landen) bekend Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

8. Over nieuwe bedreigingen, bijvoorbeeld afname organische stof, weten we veel minder Voorraden kennen we wel, maar systematische monitoring om trends te bepalen ontbreekt Wat is bijvoorbeeld het effect van het mestbeleid op de voorraad organische stof? Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

9. In Nederland zijn de gehalten hoog door intensief gebruik meststoffen (in het algemeen geen landbouwkundige problemen) Zuid-Europa < 2%: toenemende gevoeligheid voor erosie en verwoestijning Lage gehalten organische stof: vooral een probleem in Zuid Europa Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

10. Is er in Nederland wel een afname van organische stof? • Veengebieden in hoog Nederland verzanden: • toename gevoeligheid voor winderosie • bodemvruchtbaarheid? Geen systematische monitoring Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

11. Afname organische stof speelt wel in veenweidegebieden • Niet te weinig organische stof, maar wel: • diepe ontwatering waardoor maaivelddaling; • door mineralisatie van veen extra druk op halen waterkwaliteitsdoelen; • emissies van broeikasgassen (4% van Nederlandse hoeveelheid die onder Kyoto gerapporteerd moet worden) Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

12. Veenweidegebieden risicogebieden in concept KRB? • “Within seven years, in the risk areas identified, Member states shall adopt, at appropriate level, targets on risk reduction and a programme of measures to reach these targets ….. • …in organic matter decline areas, account shall be taken to the measures listed in Annex IIB: ‘rise water table to restore cultivated or afforested peat soils’…. • …such programmes may build on obligations and plans already set up in other community lesgislation…” Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

13. In dat geval kan hier een opgave liggen… Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

14. Daarom zitten we hier in Zegveld • Veel problemen rond duurzaam bodembeheer • Mogelijk risicogebied voor een KRB • Enige praktijkcentrum wereldwijd op veengrond Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

15. Het ochtendprogramma Presentatie van het Europese en Nederlandse beleid • Niek de Wit (EU-Commissie): “De hoofdlijnen van het Europese bodembeleid” • Hugo von Meijenfeldt (VROM): “Europese bodemstrategie ja, Europese Kaderrichtlijn nee” • Paul Römkens (Alterra): “Wat betekent de bodemstrategie voor de Nederlandse landbouw” • Frits Kragt (MNP): “Waterbeleid kruipt het land op” • Christy van Beek (Alterra): “Bijdrage van de landbouw en de bodem aan de oppervlaktewaterkwaliteit in het veenweidebied” • Jan van den Akker (Alterra): “Verdwijnend veen” Bodembedreigingen in Nederland Nadruk op interactie bodem- en waterkwaliteit Introductie in deveenweideproblematiek Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

16. Het middagprogramma • Karel van Houwelingen:‘Boeren op veen’ • Matheijs Pleijter:‘Zoeken naar het oorspronkelijke veen’ • Jan van den Akker:‘Maatregelen om bodemdaling te voorkomen’ • Caroline van der Salm:‘Maatregelen om ophoping van fosfaat en verontreiniging van het oppervlaktewater te voorkomen’ Aaldrik Tiktak, MNP. Wat betekent de EU-Bodemstrategie voor Nederland?

17. Aaldrik Tiktak 136e Themadag NBVWat betekent deEU-Bodemstrategievoor Nederland?